عطنا - حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد محقق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، درباره نقش انفال در توسعه اقتصادی و تبدیل آن به پشتوانه پول ملی گفت: پشتوانه پول ملی تمام داشته‌های ما اعم از داشته‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و اعتبار جهانی، سرمایه‌های اجتماعی و غیره هستند و لذا نباید به تنهایی پشتوانه پول ملی را به انفال گره زد.
وی افزود: انفال تنها یکی از داشته‌هایی است که به واسطه نعمات الهی زیر زمین یا روی زمین در اختیار مردم این سرزمین قرار گرفته است. ایران جزء ده کشور برتر در حوزه برخورداری از منابع طبیعی محسوب می‌شود.
این کارشناس اقتصادی درباره کارکرد پول گفت: پول همانند چکی است که توسط دولت کشیده می‌شود ولی به خاطر اعتبار دولت هیچگاه نقد نمی‌شود؛ به عبارت بهتر در اینجا اعتبار دولت، نظام و حکومت مطرح است. پرسش اصلی این است که این اعتبار از کجا نشئت می‌گیرد؟ این از اعتبار سیاسی دولت نشئت می‌گیرد اما اعتبار سیاسی دولت چگونه رقم می‌خورد؟ چند مؤلفه در افزایش اعتبار سیاسی دولت اثرگذارند؛ جایگاه برتر ایران در منطقه، برخورداری از صادرات قوی، افزایش سرمایه‌های اجتماعی و داشتن تراز تجاری مثبت در زمره این مؤلفه‌ها محسوب می‌شوند ولی در مقابل وقتی هیچ‌یک از این مؤلفه‌ها محقق نشوند قطعاً به اعتبار سیاسی دولت خدشه وارد می‌شود.
انفال به تنهایی پشتوانه پول ملی نیست
محقق‌نیا با بیان کرد: خداوند منابعی را در اختیار ایران قرار داده که از گذشته وجود داشته و ضرورت دارد طوری مورد استفاده قرار گیرند که امکان استفاده از آنها برای نسل‌های آینده هم فراهم باشد. از سوی دیگر صرف برخورداری از انفال به معنای تقویت پول ملی نیست بلکه ضرورت دارد انفال مولد شوند؛ یعنی داشته‌های ما در روی زمین و زیر زمین به محصول و کالا تبدیل شوند؛ محصول و کالایی که اقتصاد مولد را رقم بزند، تولید ناخالص داخلی را افزایش و تراز تجاری ایران را مثبت سازد.
وی در گفتگو با ایکنا ادامه داد: عدم تبدیل انفال به محصول به معنای فرصت‌سوزی است؛ زیرا مشخص نیست مثلاً ارزشی که امروز نفت دارد آیا ۵۰ سال آینده هم خواهد داشت یا خیر. اگر بررسی شود متوجه خواهیم شد امروزه ارزش نفت کمتر از ۵۰ سال گذشته است؛ به عنوان مثال پنج دهه پیش قیمت نفت کمتر از هفت دلار بود ولی قیمت انس طلا ۳۵ دلار و با پول پنج بشکه نفت می‌شد یک انس طلا خریداری کرد ولی امروز با وجود اینکه قیمت نفت ۷۰ تا ۸۰ دلار است در ازای آن انس جهانی طلا حدود سه هزار دلار شده، و باید ۴۰ بشکه نفت برای خرید یک انس طلا به فروش برسد. باید پذیرفت ارزش واقعی نفت به خاطر مطرح و فراگیر شدن انرژی‌های تجدیدپذیر کاهش پیدا کرده است.
این کارشناس اقتصادی در همین رابطه افزود: برخی باورهای غلط مبتنی بر این است که با هدف نگهداری انفال برای نسل‌های آینده و تبدیل آن به پشتوانه پول ملی باید آنها را زیر زمین نگه داشت و نباید مولدشان کرد؛ در صورتی که باید انفال به کالا و فعالیت مولد اقتصادی تبدیل شوند. ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیارد بشکه نفت در کشور وجود دارد که تقریباً با قیمت نفت امروز رقمی حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار میلیارد دلار می‌شود و اگر بتوانیم تنها دو هزار میلیارد دلار از این را پیش‌فروش کنیم و برروی زمین و در بخش مولد اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری شوند قطعاً به رفاه مردم کمک خواهد شد.
کارکرد انفال در شرایط حاد و غیرطبیعی
محقق‌نیا با بیان اینکه عدم مولدسازی انفال هیچ پشتوانه‌ای برای دولت به همراه نخواهد داشت، گفت: یکی دیگر از کارکردهای انفال آن است که در شرایط بحرانی و حاد به کمک دولت بیاید. مثلاً دولت یونان زمانی که در شرایط بحرانی قرار گرفت، برای خروج از بحران مجبور به فروش برخی جزایرش شد ولی اینکه ایران از منابع طبیعی برخوردار است یک امتیاز الهی برایش محسوب می‌شود و دولت برای جلوگیری از ورشکستگی می‌تواند بخشی از انفال را به طلبکارانش واگذار کند. البته این موضوع در شرایط خاص و غیرطبیعی کارایی دارد و در شرایط طبیعی حتماً باید انفال را مولد و به کالا تبدیل کرد تا به اعتبار پول و دولت منجر شود.
وی بیان کرد: توانایی در تبدیل انفال به کالا یک اصل مهم و ضروری است که از این طریق می‌توان سرمایه مالی ایجاد کرد و به واسطه وجود سرمایه مالی، اعتبار و اعتماد عمومی هم به وجود خواهد آمد. میان مولدسازی انفال و توسعه ارتباط وجود دارد؛ یعنی اگر هنر استفاده از انفال در بخش تولید و مولد را داشته باشیم قطعاً توسعه رقم خواهد خورد. کشوری مانند ژاپن از نعمت انفال برخوردار نیست ولی دولتش موفق شد سرمایه‌های اجتماعی را به عرصه آورد و به واسطه کار و تلاش و تولید به کشوری توسعه‌یافته تبدیل شده است. اگر در ایران عزمی برای توسعه وجود داشته باشد، به خاطر برخورداری از انفال، کار آسان‌تر و سریع‌تر پیش می‌رود ولی به شرط اینکه در کنار مولدسازی انفال؛ به سرمایه اجتماعی، روابط خارجی، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و دیگر مؤلفه‌ها توجه شود.
گفت‌وگو از سعید امینی
عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید: