قدس؛ مراسم تحلیف ریاست جمهوری در قالب تئاتری بزرگ در سپهر سیاسی آمریکا، معمولاً از یک فیلمنامه آشنا پیروی می‌کند: مراسم سوگند، سخنرانی و صدور چند دستور اجرایی برای ارضای وعده‌های انتخاباتی؛ فرانکلین روزولت از فرامین اجرایی برای مقابله با بحران بانکی و باراک اوباما برای بستن زندان گوانتانامو استفاده کرده بودند (اگرچه این زندان هنوز باز است) و اولین فرمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اوباماکر را هدف قرار داده بود اما ترامپ در حالی برای بازگشت به کاخ سفید برای دور دوم آماده می‌شود که وعده داده است که کتاب بازی سنتی ریاست جمهوری را به طور کامل پاره خواهد کرد.

وعده‌ای که «آندریاس میکائیلیس» سفیر آلمان در آمریکا در گزارش محرمانه دیپلماتیک خود نسبت به آن هشدار داده و گفته است که ترامپ استقلال قوه مقننه، نیروهای نظامی و رسانه‌ها را در ایالات متحده از بین خواهد برد و تمرکز سیاست ترامپ «برای ایجاد اختلال حداکثری، برهم زدن نظم سیاسی موجود و ساختارهای بوروکراتیک و همچنین برنامه‌های او برای انتقام‌گیری، در نهایت به معنای بازتعریف نظام قانون اساسی در آمریکا خواهد بود.

فرامین اجرایی چه قابلیتی دارند؟

احکام اجرایی (EOs) شاید شناخته شده ترین نوع دستورات ریاست جمهوری باشد، مقوله ای که شامل اعلامیه‌ها و سایر اقدامات اجرایی نیز می شود. رؤسای جمهور در آمریکا فرامینی را صادر می‌کنند که دارای نیروی قانون هستند تا سازمان‌های فدرال را به انجام اقدامات خاص ترغیب کنند. البته در آمریکا فقط کنگره می‌تواند قوانین را وضع و تصویب کند یا از خزانه داری بودجه مورد نیاز جدید بگیرد، اما رئیس جمهور قدرت گسترده ای در اجرای آن قوانین دارد.

بسیاری از دستورات اجرایی به موضوعاتی می پردازند که ارزش خبری خاصی ندارند اما برخی دیگر، مانند صدور دستور بازداشت آمریکایی های ژاپنی تبار از سوی فرانکلین روزولت در طول جنگ جهانی دوم می‌توانند تأثیرات اجتماعی طولانی مدت داشته باشند. فرامین اجرایی با اینکه به رؤسای جمهور ابزار سیاست گذاری مناسب ارائه می دهند، می‌توانند چالش‌های قانونی به دنبال داشته باشند. و حتی به راحتی توسط دولت بعدی معکوس شوند. چنانکه بایدن، بسیاری از دستورات ترامپ را لغو کرد و ترامپ نیز قرار است به همین شکل پاسخ دهد.

طبق گزارش‌ نیویورکر، ترامپ با بیش از ۱۰۰ فرمان اجرایی برای نخستین روز کاری آماده شده است و دستور کار او نشان‌دهنده تلاشی جدید برای تغییر شکل حکومت آمریکا از طریق صدور فرامین اجرایی محض است.

ترامپ طبق برنامه اعلامی قرار است ظهر روز دوشنبه در ساختمان کنگره سوگند یاد کند، و بعدازظهر همان روز در مراسمی در کپیتال وان آرنا در واشنگتن، چندین فرمان اجرایی را در حضور جمعی از مردم امضا کند. فرامین اجرایی با دامنه‌ای گسترده و شاید غیرممکن که در صورت تصویب، همه چیز را از تجارت بین‌المللی گرفته تا مهاجرت، از ارزهای دیجیتال گرفته تا برنامه‌های درسی کلاسی دانش آموزان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بالاترین رکورد صدور فرامین اجرایی مربوط به جو بایدن بود که در اولین روز کاری در سال ۲۰۲۱، ۱۷ فرمان اجرایی را امضا کرد اما دستورات برنامه‌ریزی شده ترامپ نشان دهنده یک جاه طلبی اداری است که در تاریخ آمریکا بی نظیر است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین وعده‌های او، و معنای آنها اشاره می‌کنیم.

برنامه اخراج دسته جمعی مهاجران

ترامپ قول داده است که "بزرگترین برنامه اخراج در تاریخ آمریکا" را بلافاصله پس از روی کار آمدن آغاز کند. دامنه این اقدام با وجود ۱۱ میلیون مهاجر و پناهجوی غیرقانونی در ایالات متحده، خیره کننده خواهد بود.

انتظار می‌رود ترامپ در کوتاه‌مدت، حمایت‌های قانونی را برای مهاجران پناهجو لغو کند و تضمین‌های اقامتی میلیون‌ها نفر از جمله مواردی از هائیتی و سودان را لغو کند.

اعلام وضعیت اضطراری مرزی

در اقدامی فراتر از اخراج مهاجران، ترامپ قصد دارد در مرزها وضعیت اضطراری ملی اعلام کند.ترامپ در نیوهمپشایر در ماه اکتبر توضیح داد که می‌تواند این کار را با استفاده از عنوان ۴۲ انجام دهد؛ البته این رویکرد با یک مانع مهم روبرو است: فقط مرکز کنترل و پیشگیری و نه رئیس جمهور، می‌تواند چنین درخواستی را در شرایط اضطراری اعلام کند و با این شرایط باید دید آیا ترامپ دست به اقدامی فراقانونی خواهد زد؟

شوک تعرفه‌ای آمریکای شمالی

شاید مهم ترین وعده اقتصادی ترامپ در روز اول، تعهد به اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر همه کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک باشد. این اقدام دو شریک تجاری بزرگ آمریکا را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند تجارت آمریکای شمالی را به طرز چشمگیری تغییر دهد. ترامپ افزایش تعرفه‌ها را به نگرانی‌های مربوط به قاچاق مواد مخدر مرتبط دانسته است؛ اگرچه ترامپ اخیراً پیشنهاد کرده است که ممکن است فضایی برای مذاکره وجود داشته باشد اما کانادا و مکزیک گفته اند که به افزایش تعرفه ها پاسخ منتقابل خواهند داد.

عفو مجرمین حمله به کنگره در ۶ ژانویه

ترامپ فقط وعده عفو نداده است، او یک جدول زمانی مشخص کرده و گفته است که بررسی پرونده‌ها را در دقایق اول ریاست‌جمهوری خود آغاز خواهد کرد. با وجود بیش از ۱۵۸۰ متهم و ۱۲۷۰ محکوم، این می تواند یکی از بزرگترین عفوهای دسته جمعی در تاریخ آمریکا باشد. این یک حرکت ناخوشایند و فراقانونی از منظر سیستم قضایی آمریکا اما موضوعی خوشایند برای برخی از سرسخت ترین حامیان ترامپ خواهد بود.

انقلاب در بخش انرژی

دستور کار مهم دیگر ترامپ شامل اعلام فوری شرایط اضطراری انرژی است. این طرح خواستار تصویب سریع حفاری ها، خطوط لوله، پالایشگاه ها و راکتورهای هسته ای جدید است. دبیر مطبوعاتی جدید او ادعا می کند که آنها «در عرض چند ثانیه» پس از ورود به دفتر بیضی شکل، صدور مجوزها را آغاز می کنند، اگرچه اجرای سریع چنین فرمانی هم با محدودیت های عملی و قانونی آشکاری مواجه است.

بازنگری بودجه مدرسه

در اقدامی چالش برانگیز با سیاست‌های آموزشی فعلی، ترامپ وعده داده است که فورا بودجه فدرال را برای مدارسی که «تئوری‌ها نژادی انتقادی» را آموزش می‌دهند، دستورات مربوط به واکسیناسیون را رعایت می‌کنند و الزامات ماسک را ادامه می‌دهند، قطع خواهد کرد! اقدامی که عملاً قدرت بودجه را به سلاحی برای جنگ‌ فرهنگی تبدیل می‌کند.

چالش حق شهروندی تولد

ترامپ قصد دارد با امضای یک فرمان اجرایی به شهروندی خودکار کودکان متولد شده از والدین غیر شهروند در ایالات متحده پایان دهد. این چالش مستقیم با اصلاحیه چهاردهم احتمالاً چالش‌های فوری قانون اساسی را به همراه خواهد داشت، زیرا خود ترامپ اخیراً در NBC اذعان کرده است که ممکن است برای اصلاح قانون اساسی در این رابطه به رای مردم مراجعه کند.

ایجاد ذخیره ارز دیجیتال در بانک مرکزی

طبق گزارش‌ها انتظار می‌رود ترامپ یک ذخیره استراتژیک بیت‌کوین در ایالات متحده ایجاد کند. این در حالی اتفاق می‌افتد که بیت‌کوین قبل از مراسم تحلیف او به بالاترین حد قیمتی خود رسیده است، و بازارها سیاست‌های قابل توجهی را در زمینه ارز دیجیتال از سوی دولت وی پیش‌بینی می‌کنند.

پاکسازی عمیق دولت

ترامپ وعده اقدام فوری علیه «دولت پنهان» داده است و قصد دارد دستور اجرایی سال ۲۰۲۰ خودش را در این زمینه احیا کند. این امر ده‌ها هزار کارمند فدرال را به عنوان منصوبان سیاسی طبقه‌بندی می‌کند و اخراج آنها را آسان‌تر می‌کند. این اقدام می‌تواند به طرز چشمگیری نیروی کار فدرال را تغییر دهد و احتمالاً با مخالفت قانونی شدیدی روبرو خواهد شد.

مذاکرات جنگ اوکراین

در نهایت پرتکرارترین وعده ترامپ، قول او برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین حتی قبل از شروع به کارش به عنوان رئیس جمهور آمریکا بود - ضرب الاجلی که قبلاً به پایان رسیده است. اکنون، تیم او به مذاکرات نویدبخش روز اول متمرکز شده است و دیپلماسی شخصی ترامپ از جمله تماس مستقیم با پوتین و زلنسکی در خط مقدم قرار دارد.