به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، دانیال ولوی مقدم؛ استان کهگیلویه و بویراحمد به‌عنوان یکی از استان‌های غنی از منابع طبیعی، پتانسیل‌های عظیمی در زمینه توسعه صنعتی دارد. وجود منابع عظیم نفت و گاز، جنگل‌ها و مراتع، آب‌وهوای متنوع و موقعیت استراتژیک این استان، ظرفیت‌هایی را ایجاد کرده که در صورت بهره‌برداری صحیح، می‌تواند به قطب صنعتی جنوب غرب ایران تبدیل شود. اما در دهه‌های اخیر، بخش زیادی از صنایع این استان به دلایل مختلفی دچار رکود یا تعطیلی شده‌اند.
تاریخچه صنایع در کهگیلویه و بویراحمد
تاریخچه صنعتی استان به دهه ۱۳۴۰ بازمی‌گردد، زمانی که اولین کارخانه‌های تولیدی در زمینه صنایع تبدیلی کشاورزی و فرآوری محصولات دامی تأسیس شدند. پس از انقلاب اسلامی، با توجه به سیاست‌های دولت در توسعه مناطق محروم، تعدادی واحد صنعتی در استان تأسیس شد. این واحدها عمدتاً شامل کارخانه‌های تولید آرد، قند، صنایع چوب، و فرآوری نفت و گاز بودند.
با این حال، پس از گذشت چند دهه، بسیاری از این واحدها به دلیل مشکلات مدیریتی، کمبود نقدینگی، و نوسانات اقتصادی به رکود دچار شدند. یکی از مهم‌ترین این واحدها، کارخانه قند یاسوج بود که روزگاری به‌عنوان بزرگ‌ترین کارخانه تولید قند در جنوب ایران شناخته می‌شد اما برای مدت طولانی تعطیل ماند.
وضعیت فعلی صنایع استان
استان کهگیلویه و بویراحمد دارای ۲۸۰ واحد صنعتی ثبت‌شده است که حدود ۹۰ واحد آن غیرفعال یا نیمه‌فعال هستند. این وضعیت تأثیرات منفی زیادی بر اقتصاد محلی گذاشته است.
نرخ بیکاری در برخی مناطق استان به بیش از ۱۵ درصد رسیده است. رکود واحدهای صنعتی به کاهش سهم استان در تولید ملی و کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) منجر شده است. همچنین بسیاری از جوانان استان به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب، به استان‌های همجوار یا پایتخت مهاجرت کرده‌اند.
چرا صنایع راکد شدند؟
رکود واحدهای تولیدی و صنعتی در کهگیلویه و بویراحمد به دلایل مختلفی رخ داده است. بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل ناتوانی در تأمین مالی یا دریافت تسهیلات بانکی، از چرخه تولید خارج شدند. افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی، واردات مواد اولیه و تجهیزات را برای بسیاری از صنایع دشوار کرده است. افزایش هزینه‌های تولید ناشی از تورم، قدرت رقابت محصولات صنعتی استان را در بازار کاهش داده است.
نبود برنامه‌ریزی مناسب، ضعف در مدیریت منابع، و عدم به‌کارگیری نیروی متخصص، از عوامل مهم در رکود واحدهای صنعتی استان است. بسیاری از واحدهای تولیدی استان همچنان از تجهیزات قدیمی استفاده می‌کنند که بهره‌وری پایینی دارند.
کمبود جاده‌های مناسب، عدم دسترسی پایدار به آب و برق، و نبود امکانات حمل‌ونقل کافی، یکی دیگر از موانع توسعه صنایع در استان است. به دلیل کمبود آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در استان، بسیاری از واحدهای تولیدی نمی‌توانند نیروی متخصص موردنیاز خود را جذب کنند.
اقدامات انجام‌شده برای احیای صنایع راکد
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، احیای واحدهای تولیدی راکد به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در دستور کار قرار گرفت. در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز برنامه‌های متعددی برای بازگرداندن این واحدها به چرخه تولید اجرا شده است.
بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال برای احیای واحدهای تولیدی راکد در استان سرمایه‌گذاری شده است. تفاهم‌نامه‌هایی بین بانک‌ها و سازمان‌های دولتی برای ارائه تسهیلات مالی به واحدهای تولیدی امضا شده است. به‌عنوان مثال، صندوق کارآفرینی امید ۷۰ میلیارد ریال تسهیلات به صنایع کوچک استان اختصاص داده است.
نمونه‌های موفق احیا
کارخانه قند یاسوج پس از ۱۶ سال تعطیلی، با ظرفیت تولید روزانه ۷۰۰ تن دوباره فعال شده است. این احیا باعث ایجاد اشتغال مستقیم برای ۸۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم برای ۲۰۰ نفر دیگر شده است. همچنین تعدادی از واحدهای مرتبط با فرآوری محصولات کشاورزی، نظیر کارخانه‌های روغن‌کشی و بسته‌بندی میوه، نیز به چرخه تولید بازگشته‌اند.
دولت با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، دوره‌های آموزشی ویژه‌ای برای تربیت نیروی کار ماهر در استان برگزار کرده است. این آموزش‌ها شامل مهارت‌های صنعتی، فناوری‌های نوین، و مدیریت تولید هستند.
احیای واحدهای تولیدی و صنعتی در استان، تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد و جامعه محلی داشته است. بازگشت واحدهای راکد به چرخه تولید، زمینه اشتغال صدها نفر از جوانان بیکار استان را فراهم کرده است. با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، سطح درآمد خانواده‌ها در استان افزایش یافته است.
احیای صنایع باعث کاهش نرخ مهاجرت نیروی کار به استان‌های دیگر شده است. همچنین فعال‌سازی واحدهای صنعتی، سهم استان در تولید ناخالص داخلی کشور را افزایش داده است.
چالش‌های پیش‌رو و راهکارها
با وجود اقدامات انجام‌شده، همچنان موانع زیادی بر سر راه توسعه صنعتی استان وجود دارد. برای حل این مشکل، لازم است دولت سرمایه‌گذاری بیشتری در توسعه زیرساخت‌ها، به‌ویژه جاده‌ها و شبکه حمل‌ونقل انجام دهد و با ایجاد مشوق‌های مالیاتی و تسهیل قوانین مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی، می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران در استان کمک کند.
تأمین تسهیلات ویژه برای نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات قدیمی، یکی از راهکارهای افزایش بهره‌وری در صنایع استان است. از سوی دیگر گسترش دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای برای تربیت نیروی کار ماهر در استان ضروری است.
مقایسه با استان‌های دیگر
استان‌های مشابهی مانند ایلام و چهارمحال و بختیاری نیز با چالش‌های مشابهی مواجه‌اند. با این حال، برخی استان‌ها توانسته‌اند با استفاده از راهکارهایی مانند توسعه خوشه‌های صنعتی، بهبود زیرساخت‌ها، و جذب سرمایه‌گذاری، صنایع راکد خود را احیا کنند. تجربه این استان‌ها می‌تواند به‌عنوان الگویی برای کهگیلویه و بویراحمد مورد استفاده قرار گیرد.
احیای صنایع راکد در کهگیلویه و بویراحمد نه‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی استان کمک می‌کند، بلکه تأثیرات اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای نیز به همراه دارد. با حمایت دولت، جذب سرمایه‌گذاران، و رفع موانع تولید، می‌توان آینده‌ای روشن برای صنعت این استان متصور شد.