جوان آنلاین: بخش کشاورزی به عنوان تأمین‌کننده حدوداً ۸۰درصد مواد غذایی جایگاه مهمی در اقتصاد کلان کشور دارد. به اذعان معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جهاد کشاورزی ۷۰درصد کشاورزان ایرانی سواد خواندن و نوشتن ندارند و تنها ۸/ ۰ درصد از کشاورزان ایرانی فارغ‌التحصیل دانشگاهی هستند. در حال حاضر به دلیل کمبود آب و کاهش شدید منابع زیرزمینی بخش کشاورزی با چالش‌هایی جدی روبه‌رو است، به طوری که تولید برخی محصولات کشاورزی آب‌بر در معرض خطر است و تولید برخی محصولات استراتژیک به دلیل کمبود آب برای سال زراعی آتی روند کاهشی داشته است. در چنین شرایطی رئیس‌جمهور از بهره‌برداران کشاورزی می‌خواهد سازوکاری بیندیشند تا حاصل زحمات‌شان به ثمن بخس به دست دلالان نیفتد. گویی که شبکه تولید، توزیع و واردات در اختیار کشاورزان است و آنها باید دست دلالان را از زنجیره مزرعه تا سفره مردم کوتاه کنند. مسعود پزشکیان می‌گوید: اگر کشاورزان نبودند، مردم نان شب نداشتند. جایگاه ما اینجایی نیست که هستیم، جای خودمان را باید خودمان مشخص کنیم، این آغاز تحول است.
نبود راهبرد‌های میان‌مدت و بلندمدت، ناپایداری منابع کشاورزی، عدم‌تعادل سفره‌های آب زیرزمینی، ناهماهنگی برنامه‌های آب و کشاورزی، بالا بودن هزینه تمام‌شده تولید، عدم‌کفایت سرمایه‌گذاری و بالا بودن نرخ کارمزد، تغییرات اقلیم، عدم‌حمایت از گسترش خصوصی‌سازی بخش کشاورزی در تمامی ابعاد، نارسایی زنجیره تأمین و عدم‌تعادل عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی، پایین بودن سرانه زمین و محدودیت دسترسی فعالان بخش کشاورزی به تکنولوژی‌های مناسب از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بخش کشاورزی است.
نابسامانی زنجیره تولید و توزیع و فعالیت شدید دلالان در بخش‌های مختلف، موجب شده که دسترنج کشاورزان به ثمن بخس از چنگ‌شان دربیاید و با قیمت‌های گران به دست مصرف‌کننده برسد؛ موضوعی که روز گذشته رئیس‌جمهور در آیین سی‌وهشتمین دوره معرفی و تجلیل از برگزیدگان ملی بخش کشاورزی بر آن تأکید کرد و از کشاورزان خواست سازوکاری بیندیشند و سیاستی تنظیم کنند که دست دلالان از این زنجیره کوتاه شود.
این اظهارات در حالی است که صفر تا صد بخش کشاورزی در اختیار دولت است و بهره‌برداران هیچ دخل و تصرفی در این بخش ندارند.
شرکت بازرگانی دولتی با واردات انحصاری کالا‌ها سیستم توزیع را در دست گرفته است و بازار را هدایت می‌کند.
بیش از سه دهه است رؤسای جمهور از کوتاه شدن دست دلالان از بخش کشاورزی و دفاع از حقوق بهره‌برداران سخن می‌گویند، اما هرگز این زنجیره معیوب اصلاح نشده است.
سال‌هاست از اصلاح الگوی کشت سخن می‌گویند، اما همچنان تولید فراوان یک محصول و کمبود محصول دیگر اتفاق می‌افتد. سالانه حدود ۵۰هزار دانشجوی رشته کشاورزی فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما این بخش همچنان با روش سنتی و قدیمی اداره می‌شود و متولی بخش کشاورزی نتوانسته است دانشگاه را با بخش کشاورزی پیوند بزند.
بی‌سوادی ۷۰درصد کشاورزان ایرانی
شاهپور علائی‌مقدم، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جهاد کشاورزی از پایین بودن سطح سواد نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی کشور خبر می‌دهد و معتقد است: از ۵/۴ میلیون کشاورزی که در کشور داریم ۷۰درصد سواد خواندن و نوشتن ندارند و این امر باعث شده است هرچند کلاس‌های ترویجی برگزار می‌شود، اما انتقال یافته‌های تحقیقاتی و انجام امور ترویجی سخت باشد، بنابراین در این شرایط نیاز است ترویج بصری را بیشتر کنیم و از این طریق دانش کشاورزان را ارتقا دهیم.
وی می‌افزاید: تنها ۸/ ۰ درصد کشاورزان ایرانی فارغ‌التحصیل دانشگاهی هستند و این افراد در قالب تعاونی‌ها، انجمن‌ها، تشکل‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند. همچنین در مراکز خدمات کشاورزی روستایی نیز با کاهش نیروی انسانی مواجه هستیم، این مراکز محل انتقال یافته‌های تحقیقاتی به کشاورزان هستند و همچنین واسطه‌ها ارتباط دولت با کشاورزان به شمار می‌آیند.
علائی‌مقدم خاطرنشان کرد: میانگین تعداد نیروی انسانی شاغل در این مراکز پیش از این ۱۲نفر در هر مرکز خدمات بود، اما الان این تعداد به زیر پنج نفر رسیده است.
برای خودکفایی برنج آب کافی نداریم
در حالی که در مهر ماه از وزارت جهاد کشاورزی خبر رسید در تولید برنج به خودکفایی رسیده‌ایم و نیازی به واردات برنج‌های دپو شده در گمرک نداریم، معاون امور زراعت این وزارتخانه از نبود آب کافی برای رسیدن به خودکفایی خبر می‌دهد و می‌گوید: باید دید خودکفایی در تولید برنج صرفه اقتصادی دارد یا نه، این ایده از نظر فنی امکانپذیر است، اما به نظر نمی‌رسد آب کافی برای خودکفایی در اختیار داشته باشیم. کمبود آب کشت برخی محصولات استراتژیک را نیز تهدید می‌کند و ضرورت دارد وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی این بخش تمهیدات لازم را به کار گیرد.
وضعیت حاکم بر بخش کشاورزی طوری است که دلالان در جای‌جای این وزارتخانه رخنه کرده و عرصه را برفعالان بخش کشاورزی تنگ کرده‌اند. واسطه‌ها از زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها تا شبکه توزیع مرغ و گوشت وارداتی و حتی بازار میوه و تره‌بار مرکزی مراکز استان‌ها حضور فعال دارند و متولی بخش کشاورزی به رغم در اختیار داشتن اهرم‌های نظارتی و بازرسی توان مقابله با آنها را ندارد.
پزشکیان: اگر کشاورزان نبودند، مردم نان شب نداشتند
به گزارش مهر، مسعود پزشکیان در همایش تجلیل از برگزیدگان ملی بخش کشاورزی که در سالن اجلاس سران برگزار شد، خطاب به فعالان حوزه کشاورزی، می‌گوید: شما سرمایه‌های این کشور هستید. اگر کشاورزان نبودند، مردم نان شب نداشتند.
وی می‌افزاید: جایگاه ما اینجایی که قرار داریم نیست، این موضوع را بپذیریم برای جایی که باید باشیم، تلاش می‌کنیم، برای آن مطالعه می‌کنیم و زحمت می‌کشیم و بیدار می‌مانیم. امکان ندارد انسان باوری داشته باشد و بخواهد به سمت آن حرکت کند و به آن نرسد. رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند، بنگر که تا چه حد است مکان آدمیت.
ضرورت مدیریت آب و خاک کشور
پزشکیان می‌گوید: شما هستید که می‌توانید آب و خاک کشور را مدیریت کنید، اگر آب و خاک را بیشتر از آن چیزی که تعادل میان منابع و مصارف ماست خالی کنیم، باید آن سرزمین را رها کنیم و برویم، اگر آب نباشد دیگر نمی‌توان کاری کرد. بسیاری از کار‌های دیگر را باید پیگیری و باهم فکر کنیم تا ببینیم با امکانات آب و هوایی‌مان چه مدیریتی انجام دهیم که برای همیشه ماندگار شویم.
وی می‌افزاید: اینکه چگونه این آب و خاک را مدیریت کنیم، چه چیزی را در این آب و خاک کشت کنیم و با چه کیفیت و مقداری کشاورزی کنیم، جزو الفبای تصمیم‌گیری و سیاستگذاری است.
رئیس‌جمهور در رابطه با نحوه کشت محصولات و عرضه آنها اظهار می‌دارد: من بار‌ها شاهد بوده‌ام محصولی را تولید کرده‌ایم که پس از مدتی روی دست کشاورز مانده و نتوانسته است آن را به بازار عرضه کند، چراکه نیاز بازار نبوده است. انجمن‌ها و سازمان‌ها می‌توانند تناسب میان عرضه و تقاضا را برقرار کنند. وظیفه حاکمیت و دولت نیز این است که مشخص کند هر محصولی را با چه مقدار و کیفیتی در کدام قسمت سرزمین کشت کنیم و سپس در کجا عرضه شود که پاسخگوی نیاز کشورمان باشد.
مانعی بر سر راه کشاورزان نگذاریم
وی خطاب به فعالان کشاورزی حاضر در جلسه می‌گوید: شما می‌توانید ظرفیت‌های کشاورزی را توسعه دهید، البته وزارت جهاد کشاورزی باید هماهنگی و بستر را برای ارتقا و رشد کشاورزان در بازار‌های جهانی فراهم کند و مانعی برای آنان ایجاد نکند. شما با سیاستگذاری درست می‌توانید دست دلالان را کوتاه کنید. نباید محصولی بکاریم که مجبور شویم آن را دفن کنیم یا حاصل دسترنج‌مان نصیب دلالان شود. باید با سیاستگذاری، تولید و عرضه محصولات کشاورزی را تنظیم کرد.
رئیس‌جمهور می‌افزاید: من از وضعیت کشاورزی در روستا‌ها مطلع هستم، اگر آنها تولیدات خود را به بازار نیاورند، سود بیشتر را دلال‌ها به جیب می‌زنند و محصولی را که کشاورز تولید کرده است، دلال‌ها به نحوی از دست او می‌گیرند و با قیمت چندین برابر در بازار به فروش می‌رسانند.
رئیس‌جمهور خطاب به نخبگان کشاورزی حاضر در همایش تأکید می‌کند: خداوند به شما کمک کند تا با تغییر در نگاه‌تان، محصولات کیفی‌تری تولید کنید. اگر این باور را داشته باشید، می‌توانید. امروز دیدیم تولیدکنندگان در قزوین و خراسان‌رضوی و دیگر شهر‌ها چه کار‌های ویژه‌ای انجام دادند، چراکه نگاه‌شان تغییر کرده بود، پس شما هم که نخبگان این رشته هستید، می‌توانید تغییرات بزرگی رقم بزنید.