جوان آنلاین: غزه در پرتو نسلکشی، پاکسازی قومی و محاصره مداوم، به دستاوردی رسید که حتی خوشبینترین ناظران هم انتظارش را نداشتند. بر این اساس پس از ۱۵ ماه، حماس و رژیمصهیونیستی توافقی را امضا کردند که در مدت ۴۲ روز اسرای فلسطینی و اسرائیلی مبادله و نظامیان اشغالگر به تدریج از غزه خارج خواهند شد. تحمیل توافق آتشبس به دشمن صهیونیستی تصادفی نبود، بلکه نتیجه استواری افسانهای فلسطینیان و مبارزان مقاومت در برابر تجاوزات مداوم اسرائیل و امتناع از تسلیمشدن در برابر تلاشهای اشغالگران برای تحمیل واقعیت جدید با زور بود. این توافق که شادی را در بین مردم فلسطین و حامیان جهانی آن به ارمغان آورد، برای صهیونیستها که خود را شکستخورده این میدان میدانستند جز غم و اندوه عایدی دیگری نداشت، با این حال با توجه به مواضع وزرای تندرو تلآویو و ابهامات باقی مانده در توافق، چشمانداز آتشبس چندان روشن به نظر نمیرسد.
به گزارش «جوان» پس از گذشت حدود ۱۵ ماه از جنگ نسلکشی غزه، حماس و رژیمصهیونیستی به توافقی مبنی بر تبادل اسرا و آتشبس در غزه با میانجیگری قطر و مصر و فشار رئیسجمهور منتخب امریکا دست یافتند. توافق آتشبس بین حماس و رژیمصهیونیستی که چهارشنبه شب از سوی میانجیها اعلام شد از روز یکشنبه طی سه مرحله اجرا خواهد شد. به گزارش العربی الجدید، این توافق شش هفته طول خواهد کشید و شاهد یک «آتشبس کامل» خواهد بود. اسرا به نسبت یک اسرائیلی و ۳۳ تا ۵۰ فلسطینی آزاد خواهند شد و به آوارگان غزه اجازه بازگشت به خانههایشان داده خواهد شد. در این مرحله، نیروهای اسرائیلی از تمام مناطق پرجمعیت غزه خارج خواهند شد و فلسطینیها میتوانند به تمام مناطق غزه بازگردند. تقریباً تمام ۳/۲ میلیون نفر غزه مجبور به ترک خانههای خود شدهاند. همچنین ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه افزایش مییابد و صدها کامیون به صورت روزانه وارد غزه میشوند. مذاکرات مفصل برای مرحله دوم و سوم در شانزدهمین روز آتشبس آغاز خواهد شد. مرحله دوم «پایان دائمی جنگ» خواهد بود. اسرای زنده باقیمانده از جمله مردان، در ازای اسرای بیشتر فلسطینی آزاد خواهند شد. از هزار اسیر فلسطینی که تصور میشود اسرائیل با آزادی کلی موافقت کرده است، حدود ۱۹۰نفر در حال گذراندن محکومیتهای ۱۵سال یا بیشتر هستند. این توافق محکومان به قتل در کرانه باختری را دربر نمیگیرد. در این مرحله همچنین خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه به ویژه دو محور نتساریم و فیلادلفیا صورت خواهد گرفت. مرحله سوم و آخر شامل «بازسازی غزه» است؛ چیزی که ممکن است سالها بین سه تا پنج سال طول بکشد و همچنین شامل بازگرداندن اجساد باقی مانده اسراست.
به گزارش الجزیره، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل اعلام کرد توافق برای بازگرداندن اسرا در غزه حاصل شده است و از میانجیگران توافق قدردانی کرد. حماس هم در بیانیهای در این باره اعلام کرد: «توافق آتشبس نتیجه مقاومت افسانهای مردم فلسطین و مقاومت قهرمان ما در غزه طی بیش از ۱۵ماه گذشته است. توافق آتشبس و توقف جنگ در غزه دستاوردی برای مردم ما، مقاومت، امت اسلامی و آزادیخواهان جهان و نقطهعطفی در مسیر مبارزه با دشمن برای تحقق اهداف ملت در مسیر رسیدن به آزادی و بازگشت به وطن است.» جهاد اسلامی نیز در بیانیهای تأکید کرد: «مقاومت و ایستادگی مردم فلسطین مانع دستیابی اشغالگران به اهداف خود شد. مقاومت فلسطین اشغالگران را مجبور کرد آنچه پیش از این رد کرده بودند، بپذیرند.»
حماس دیروز اعلام کرد که همه موانع بر سر راه توافق آتشبس در غزه و مبادله اسرا برداشته شده است. دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیمصهیونیستی نیز با وجود چالشها و مخالفتهایی که در درون سرزمینهای اشغالی با این توافق وجود داشت، اعلام کرد کابینه سیاسی- امنیتی این رژیم با توافق آتشبس در غزه و تبادل اسرا موافقت کرده است.
شادی فلسطینیان، اندوه اسرائیلیها
به دنبال اعلام رسمی توافق آتشبس و پیروزی مقاومت در برابر رژیم اشغالگر، مردم در سراسر غزه و دیگر مناطق و شهرهای فلسطینی از جمله در کرانه باختری، آوارگان فلسطینی در لبنان و همچنین حامیان مردم مظلوم فلسطین در یمن و اردن به جشن و شادی پرداختند تا اندکی زخمهایشان به دنبال این پیروزی مقتدرانه التیام یابد. با وجود همه مصیبتها، فلسطینیان این توافق را پیروزی بزرگی برای خود اعلام کردند که توانستند با اراده پولادین خود دشمن اشغالگر تا بن دندان مسلح را به زانو درآورند. با وجود استقبال فلسطینیان از توافق، اما واکنشها در سرزمینهای اشغالی متفاوت بود و بسیاری از تحلیلگران و مقامات از کابینه نتانیاهو به شدت انتقاد کردهاند.
تندترین واکنشها از سوی ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی و بتسالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل انجام شد. بن گویر با انتشار ویدئویی مخالفت خود را با توافق اخیر اعلام کرد و از قصد خود برای خروج از کابینه خبر داد. بن گویر با حمله به شخص نتانیاهو تأکید کرد: توافق فعلی با حماس بسیار ناکارآمد بوده و به آزادی صدها قاتل تروریست منجر میشود. این معامله تمامی دستاوردهای اسرائیل در جنگ را نابود کرده است و سایر اسرای صهیونیست را نابود میکند.» اسموتریچ نیز این توافق را خطرناک و بد برای امنیت داخلی اسرائیل توصیف کرد و گفت: «این معامله دستاوردهای بزرگی را که در جنگ حاصل کردیم و بهترین قهرمانان و نظامیان ما برای آن قربانی شدند از ما میگیرد و به قیمت خون ما تمام میشود و ما به شدت با آن مخالفیم.» عوزی رفی، پژوهشگر ارشد صهیونیست در مرکز مطالعات خاورمیانه «دیان» اعلام کرد اسرائیل با امضای توافق آتشبس در غزه وارد سراشیبی خطرناکی شد.
خشم و عصبانیت صهیونیستها به این دلیل است که اسرائیل در غزه به هیچ یک از اهداف اعلانی خود دست پیدا نکرده است. اکنون تحلیلگران اسرائیلی از خود میپرسند که در جنگ غزه چه به دست آوردهاند و این آتشبس و امتیازاتی را که به حماس دادهاند، میتوانستند چند ماه پیش امضا کنند تا بیش از این متحمل تلفات و هزینه نشوند.
آینده توافق در هالهای از ابهام
درحالی که کابینه تندرو نتانیاهو به ظاهر با آتشبس موقت موافقت کردهاند و میانجیهای بینالمللی امیدوارند این توافق مقدمهای برای آتشبس دائمی باشد، اما اقدامات و مواضع سران اسرائیلی پایداری این توافق را در بلندمدت در هالهای از ابهام قرار داد. به رغم دستیابی به توافق مبادله اسرا و ربودهشدگان و آتشبس، سؤالات زیادی وجود دارد که همچنان باز و پیشبینی پاسخ آنها در این مرحله بسیار دشوار است، همانطور که با وجود امضای این توافق ارتش اسرائیل از روز پنجشنبه بیش از ۵۰ حمله را به مناطق مختلف غزه انجام داد. به گزارش سازمان دفاع مدنی غزه، در این حملات ۴۶ فلسطینی شهید و دهها تن دیگر زخمی شدند. ابوعبیده، سخنگوی گردانهای القسام نیز روز جمعه ضمن اعلام خبر حمله رژیمصهیونیستی به مکان نگهداری یک اسیر زن هشدار داد که هر گونه تجاوز و بمباران غزه در مرحله کنونی میتواند به فاجعه برای اسرای اسرائیلی تبدیل شود.
به نظر میرسد نتانیاهو و دوستانش تحت فشارهای داخلی و خارجی مجبور به تن دادن به این توافق شدهاند و از هم اکنون خود را برای آغاز درگیری در دوره پساتوافق آماده میکنند. به گزارش رسانههای رژیمصهیونیستی، یک مقام ارشد اسرائیلی روز جمعه گفت که هیچ گونه انتقالی به مرحله دوم اجرای توافق آتشبس در نوار غزه صورت نمیگیرد و جنگ از سرگرفته خواهد شد. این رسانهها افزودند که این اظهارات به نقل از سخنگوی نخست وزیر اسرائیل با عنوان یک منبع ارشد سیاسی منتشر و بلافاصله از سایتهای خبری حذف شد.
این در حالی است که وزرای تندرو صهیونیست به هیچ وجه با آتشبس دائمی در غزه موافق نیستند و مدعیاند از این فرصت میتوانند برای نابودی حماس استفاده و بخشهایی از غزه را اشغال کنند. باتوجه به اینکه جزئیات توافق نتانیاهو با وزرای افراطی به بیرون درز نکرده است، اما از دید برخی ناظران این احتمال وجود دارد که نتانیاهو به دوستان خود در کابینه این تضمین را داده است که پس از پایان آتشبس دوباره جنگ را از سر بگیرد. از آنجا که صهیونیستها در گذشته همواره به بهانههای مختلف، فلسطینیان را به نقض آتشبس متهم کردهاند، این بار هم بعید نیست چنین سناریویی را در غزه تکرار کنند. همانطور که با وجود توافق در جبهه لبنان، تاکنون به تعهداتشان عمل نکرده و حزبالله را به کارشکنی متهم کردهاند.
از آنجا که مرحله سوم جنگ به بازسازی و اداره سیاسی و امنیتی غزه مربوط است و باید در این زمینه توافق شود، این مسئله چالش جدی ایجاد خواهد کرد، زیرا صهیونیستها خواستار خلع سلاح حماس و سپردن اداره این باریکه به اسرائیل و نیروهای بینالمللی هستند، اما رهبران حماس با این اقدام به شدت مخالفند، بنابراین صهیونیستها میتوانند عدمخلع سلاح حماس را بهانه کنند و دوباره به مسیر جنگی برگردند.
احتمال بازگشت جنگ یا رسیدن به پایان آن در دایره کوچک نتانیاهو و شرکای او و دایره بزرگتر ترامپ میچرخد که میخواهد از مزاحمت مداومی که مسئله غزه برای دولت امریکا در کشورهای عربی ایجاد میکند، خلاص شود. آنچه مسلم است اینکه کابینه افراطی نتانیاهو تحولات منطقه به ویژه پس از دگرگونیهای اخیر در سوریه را بهترین فرصت برای مقابله با گروههای مقاومت در غزه و لبنان میداند، بنابراین باید منتظر ماند و دید که تندروهای تلآویو پس از پایان آتشبس چه تصمیمی درباره غزه خواهند گرفت.
پیروزی فلسطینیان در سایه مقاومت
آتشبس در غزه در شرایطی به دست آمد که فلسطینیان با وجود درد و رنج بسیار در ۱۵ ماه گذشته، اما در برابر دشمن اشغالگر مقاومت کردند و در نهایت توانستند این رژیم را به زانو درآورند. تجربیات مردمی که با استعمار، اشغالگری، نژادپرستی، فاشیسم و ستم مبارزه کردند، نشان داد امتیاز دادن به خروج اشغالگران منجر نخواهد شد و مقاومت سرسختانه و پایبندی به اصول و مواضع استراتژیک، قابل خدشه نیست. محاسبات اسرائیل مبتنی بر حذف سریع مقاومت و دستیابی به یک پیروزی نظامی بود که نقشه سیاسی غزه را تغییر میداد، اما مقاومت فلسطین ثابت کرد ارادهاش از همه برنامهها قویتر و حمایت مردمی آن شکستناپذیر است. این نبرد به میدان فرسایش ارتش اسرائیل تبدیل شد که متحمل خسارات جانی و تجهیزاتی سنگینی شد. غزه فقط یک منطقه محاصرهشده نبود، بلکه به نمادی از استواری، سرکشی و توانایی تغییر جزر و مد در لحظات قاطعیت تبدیل شد.
نتانیاهو اگرچه در تجاوزات خود به غزه موفق به ترور شخصیتهای برجسته حماس و شاخه نظامی آن شد، اما نتوانست این جنبش را نابود کند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده اخیراً اعتراف کرد برآوردهای آنها نشان میدهد حماس توانسته تعدادی شبهنظامیان جدید تقریباً برابر با کسانی که از دست داده است، به خدمت بگیرد. این مسئله نشان میدهد برخلاف ادعای صهیونیستها به تضعیف حماس، این جنبش قدرتمندتر از قبل شده است و با آتشبس دائمی میتواند خود را دوباره سازماندهی کند و موازنه را در برابر اسرائیل بازگرداند، این همان چیزی است که سران تلآویو به شدت از آن میترسند. مردم غزه نشان دادند فقط مقاومت میتواند دشمن را تسلیم و آنها را به عقبنشینی وادار کند نه بیانیههای کاغذی و نشست و برخاستهای سازمانهای بینالمللی که در این مدت حتی نتوانستند ماشین جنگ اسرائیل را برای یک روز متوقف کنند.