همزمان با تلاش آتشنشانان برای مهار آتشسوزیهای ویرانگر در لس آنجلس، بخشهای وسیعی از منطقه شامل اتومبیلها، خیابانها، درختان، خانهها و تقریباً هر چیز دیگر با مادهی ضدآتش صورتی یا قرمز پوشیده شده است. تانکرهای هوایی هزاران گالن از این مادهی ضدحریق را روی منطقه ریختهاند تا از گسترش آتشسوزیها جلوگیری کنند. اما ماده صورتی دقیقا چیست و آیا خطرناک است؟
به گزارش زومیت، ضدحریق صورتی رنگ مورد استفاده برای مهار آتشسوزی کالیفرنیا از مخلوطی از آب با برندی از پودر کنسانتره به نام فوس-چک تشکیل شده که توسط شرکت پرمتر سلوشنز (Perimeter Solutions) ساخته شده است. سازمان جنگلداری ایالات متحده درحالحاضر از ضدحریقی با نام تجاری Phos-Chek MVP-Fx استفاده میکند.
ضدحریق صورتی چگونه کار میکند؟
بازدارندههای آتش با کاهش سرعت گسترش شعله به مهار آتشسوزیهای وسیع کمک میکنند. ابتدا پودر ضدحریق با آب مخلوط میشود تا مادهای کفمانند یا آبکی ایجاد کند که به راحتی در مناطق درگیر آتش منتشر میشود. بازدارندهی آتش هر چیز قابل اشتعالی را که در محیط وجود دارد ازجمله علفها، درختچهها و درختان، سرد میکند و میپوشاند تا دچار آتشسوزی نشوند.
مواد مهارکننده آتش باعث میشوند آتش به اکسیژن کمتری دسترسی داشته باشد. چون اکسیژن برای سوختن ضروری است و محدودکردن آن باعث میشود آتش کندتر بسوزد. همچنین، نمکهای معدنی که در این مواد وجود دارند، نوع واکنش شیمیایی سوختن را تغییر میدهند و همین تغییر باعث میشود آتش با شدت کمتری پیش برود.
دیوارههای سلولی گیاهی از سلولز تشکیل شدهاند که معمولا با حرارتدادن تجزیه میشود تا سوخت بیشتری برای آتش تولید کند. بااینحال، پرمتر سلوشنز میگوید بازدارندهای که تولید کرده است، ترکیب سلولز را تغییر میدهد و کربن غیرقابل اشتعالی ایجاد میکند که سوخت شعلهها را مهیا نمیکند.
شرکت مذکور در برگهی اطلاعات محصول MVP-Fx ذکر کرده است: «این (فرآیند) آتش را از دسترسی به سوخت محروم میکند و شدت و سرعت گسترش آتش را کاهش میدهد.» بنا به گفتهی شرکت سازنده، رنگ صورتی روشن این ماده به خلبانها و آتشنشانها امکان میدهد مهارکننده را از زمین و هوا ببینند. این رنگ به تدریج تحتتأثیر نور خورشید محو میشود.
تعیین میزان تاثیر بازدارندهی آتش سخت است؛ چون در کنار آن از روشهای دیگر نیز برای مبارزه با آتشسوزیهای وسیع استفاده میشود. روشهای دیگر برای مبارزه با آتش شامل بریدن قسمتهایی از گیاهان یا درختان (برای جلوگیری از گسترش آتش) و پاشیدن آب است که هم از زمین و هم از هوا انجام میشود.
مشکل استفاده از آب برای مقابله با آتشسوزیهای شدید این است که آب خیلی سریع تبخیر میشود. اما مهارکنندههای آتش مواد خاصی دارند که وقتی آب آنها تبخیر میشود، خود مواد باقی میمانند و جلوی گسترش آتش را برای مدت طولانی (مثل روزها یا هفتهها) میگیرند. این مواد مانند کود شیمیایی و سایر ترکیبات هستند که تبخیر نمیشوند و به این ترتیب باعث کندشدن سرعت گسترش آتش میشوند.
مهارکنندههای آتش با کندکردن سرعت آتشسوزی، به آتشنشانها فرصت میدهند که بتوانند راحتتر روی زمین کار کنند و آتش را خاموش کنند.
آیا ضدحریق صورتی به محیط زیست آسیب میرساند؟
استفاده از مهارکنندههای آتش (مهارکنندههای صورتیرنگ) باعث نگرانیهایی برای محیط زیست شده است. مطالعهای که در سال ۲۰۲۴ منتشر شد، نشان داد این مواد در بلندمدت ممکن است حاوی فلزات سمی مثل سرب، آرسنیک و تالیوم باشند که برای محیط زیست و سلامتی مضر هستند.
طبق برآورد پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، مهارکنندههای آتش از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ حدود ۱۳۰ هزار کیلوگرم فلزات سمی به محیط زیست وارد کردهاند. این فلزات میتوانند برای طبیعت آسیبزا باشند. این پژوهش شامل Phos-Chek LC95W بود که از محصولات قدیمی Phos-Chek است و اخیراً توسط سرویس جنگلداری ایالات متحده کنار گذاشته شده است. نماینده این سازمان در گفتگو با انپیآر گفت از سال ۲۰۲۵، شرکت MVP-Fx را به جای محصول LC95 وارد بازار کرده است و دادهها نشان میدهند MVP-Fx برای حیات آبزیان خطر کمتری دارد.
بهگفتهی سخنگوی شرکت پرمتر سلوشنز، مهارکنندههای آتش که در آتشنشانی هوایی استفاده میشوند، آزمایشهای زیادی را پشت سر گذاشتهاند تا ثابت شود برای آبزیان و حیوانات خطرناک نیستند. این در حالی است که در برگه اطلاعات ایمنی محصول آمده که این ماده ممکن است در بلندمدت به محیطهای آبی آسیب بزند.
در برخی مناطق، مثل رودخانهها و مناطقی که حیوانات درمعرض خطر انقراض زندگی میکنند، ریختن مهارکنندههای آتش از هوا ممنوع است. این کار برای محافظت از محیط زیست و موجودات در خطر انجام میشود.
گرچه ریختن مهارکننده آتش در برخی مناطق (مثل رودخانهها یا زیستگاه حیوانات در خطر) ممنوع است، استثنایی نیز وجود دارد: چنانچه جان انسانها یا امنیت عمومی در خطر باشد و ریختن مهارکننده بتواند به مهار آتش کمک کند، در آن صورت اجازهی این کار داده میشود.
چه چیزی در بازدارنده آتش صورتی وجود دارد؟
مهارکننده آتش صورتی بیشتر از کود آمونیوم فسفات تشکیل شدهاند که با چند ماده دیگر و آب مخلوط میشود. شرکت پرمتر سلوشنز همهی مواد تشکیلدهندهی پودر MVP-Fx را اعلام نکرده است؛ چرا که در صورت انتشار این اطلاعات، امکان کپی کردن محصول وجود دارد.
ماده اصلی در مهارکننده آتش فسفات مونوآمونیوم است که معمولاً بهعنوان کود استفاده میشود. این ماده حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از مخلوط مهارکننده را تشکیل میدهد. این محصول همچنین شامل فسفات دیآمونیوم و مواد افزودنی خاص است.
آیا ضدحریق صورتی برای انسان بیخطر است؟
طبق برگه اطلاعات ایمنی Phos-Chek MVP-Fx، این محصول شامل هیچ گونه مادهای نیست که طبق قوانین ایالت کالیفرنیا باعث سرطان یا بروز مشکلات رشدی و تولیدمثلی شود. بنابراین، از نظر این موارد، برای انسانها ایمن است.
محصول MVP-Fx با هشدارهایی از این دست همراه است: باید از تماس بیدلیل با این ماده خودداری کنید و اگر با چشمها، پوست یا لباسها تماس پیدا کرد، باید آن را پاک کنید. بهگفتهی شرکت سازنده، این ماده ممکن است کمی چشمها را تحریک کند؛ اما برای پوست مشکلی ایجاد نمیکند. بااینحال چنانچه آن را استنشاق کنید، ممکن است مجاری تنفسی را تحریک کند.
خطرهای احتمالی ناشی از MVP-Fx نسبت به خطرات آتشسوزیهای گسترده بسیار کمتر است. آتشسوزیها نه تنها میتوانند باعث سوختن مردم شوند، بلکه دود سمی تولید میکنند که ممکن است برای هفتهها یا ماهها در هوا باقی بماند و به سلامتی آسیب بزند.
دنیل مککوری، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی که در زمینهی فلزات سمی موجود در مهارکنندههای آتش مطالعه کرده است، میگوید کسانی که در مناطق آتشسوزی گرفتار میشوند، نگرانیهایی بزرگتر از خطرات احتمالی مهارکنندههای آتش دارند. او میافزاید، مهمترین نگرانی در شرایط فوری، آلودگی هوا است، نه مهارکنندهی آتش. وقتی در منطقهای که سوخته راه میروید، احتمالاً دود زیادی در هوا وجود دارد. او به افرادی که در مناطق متاثر از آتشسوزی حضور دارند، توصیه میکند که برای محافظت از خود، از ماسک تنفسی استفاده کنند تا ذرات سمی موجود در هوا وارد ریههایشان نشود.