ایران و سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه به‌علاوه انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دوشنبه، ۲۴ دی ۱۴۰۳ گفت‌وگوی ۲ روزه‌ای را در ژنو آغاز کردند که سنگ بنای آن در مهر ۱۴۰۳ در حاشیه هفتادونهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گذاشته شد.
خبر برگزاری گفت‌وگوی ژنو براساس رایزنی‌های یادشده در چهارم آذر ۱۴۰۳ رسانه‌ای شد؛ این دور از گفتوگوها، در ادامه دور نخست گفت‌وگوی ایران و تروئیکای اروپایی در ۹ آذر ۱۴۰۳ با حضور کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه و مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه برگزار شد.
برگزاری گفت‌وگوی ژنو نشان‌دهنده تعهد همیشگی ایران به تعامل و همکاری با دیگر کشور‌ها بر مبنای اصول عزت، حکمت و مصلحت، است؛ در عین حال، می‌توان از این گفتوگوها به‌عنوان بخشی از چارچوب دیپلماسی فعال و فراگیر ایران برای تبیین مواضع کشور و بحث راجع به مسائل و موضوع‌های متعددی است که عامل یا نتیجه بروز تنش یا چالش در روابط ایران و اروپا شده‌اند.
در عین حال، گفتوگو میان ایران و اروپا نشان‌دهنده اراده سیاسی ایران برای حل وفصل اختلاف نظر‌ها و موضوع‌های مورد بحث میان طرفین است؛ ضمن اینکه می‌تواند مبنای گفتوگوهای مقدماتی برای شروع روند سیاسی با هدف کاهش تنش باشد.
معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه روز چهارشنبه، ۱۲ دی از برگزاری دور دوم گفت‌وگوی ژنو خبر داد و اعلام کرد: ما اهل پیش‌بینی نیستیم و در زمان مذاکرات باید ببینیم که چه اتفاقی خواهد افتاد.
براساس اعلام مقام‌های رسمی، طیف گسترده‌ای از موضوع‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در ۲ دور گفت‌وگوی ژنو مورد رایزنی قرار گرفتند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتوگو با میزان، ضمن تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه میز مذاکرات هسته‌ای را ترک نکرده است، گفت: در مورد آینده و اینکه کدام طرف‌ها ممکن است به این روند اضافه شوند، باید با توجه به تحولات آینده و رفتار آن‌ها تصمیم‌گیری کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه ما هیچ‌وقت میز مذاکره را ترک نکردیم، گفت: ما در همه شرایط اعلام کردیم که حاضر به گفتوگو با رعایت آداب گفتوگو و مذاکره هستیم؛ یعنی با پذیرش متقابل بودن منافع و رعایت احترام متقابل است که این گفتوگوها می‌تواند صورت بگیرد و به نتیجه مطلوب منتهی شود.
وی درباره این موضوع که آیا جمهوری اسلامی ایران تصمیمی برای مذاکره با آمریکای ترامپ دارد یا خیر؟، تصریح کرد: در مورد آینده و دولت آتی آمریکا نمی‌شود از اکنون گمانه‌زنی کرد؛ باید با توجه به عملکرد و رفتار عملی طرف‌های مقابل تصمیم گرفت، اما گفتوگوهای هسته‌ای در حال انجام است؛ این گفتوگوها در هفته اول آذر (هشتم و یا نهم آذر) یک دور در ژنو صورت گرفت که متمرکز بر بحث هسته‌ای نبود و طیفی از موضوع‌ها با توجه به تحولات منطقه مورد بررسی قرار گرفت.
بقایی در ادامه اظهار کرد: در این نشست ما مطالبات و نگرانی‌های خود را با طرف‌های اروپایی مطرح کردیم، چراکه در خیلی از موارد فکر می‌کنیم که سیاست‌ها و رفتار‌های آن‌ها سازنده نبوده است؛ دور بعدی گفتوگوها هم در اواخر دی‌ماه و در ادامه همان نشست برگزار خواهد شد و طبیعی است که یکی از موضوع‌های دستورکار در این گفتوگوها هم مباحث هسته‌ای باشد؛ در مورد آینده و اینکه کدام طرف‌ها ممکن است به این روند اضافه شوند، باید با توجه به تحولات آینده و رفتار آن‌ها تصمیم‌گیری کنیم؛ چین و روسیه هم در جریان گفتوگوها قرار گرفتند.
در دور نخست گفت‌وگوی ژنو چه گذشت؟
معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه درپی برگزاری دور نخست گفت‌وگوی ژنو با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس از رایزنی با انریکه مورا، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا خبر داد.
وی نوشت: با انریکه مورا گفت‌وگوی صریحی در مورد طیفی از موضوع‌ها و همچنین چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم در پرتو تحولات جدید داشتیم؛ به مورا گفته شد اتحادیه اروپا باید دست از رفتار خودبینانه و غیرمسئولانه خود در قبال موضوع‌ها و چالش‌های این قاره و مسائل بین‌المللی بردارد؛ اروپا نباید مشکلات و اشتباهات خودش، ازجمله در رابطه با منازعه اوکراین، را با درگیر کردن دیگران فرافکنی کند.
وی تاکید کرد: اروپا با رفتار همدستانه‌ای که به‌ویژه سه کشور مهم آن در قبال نسل‌کشی در غزه داشته‌اند، اکنون هیچ جایگاه اخلاقی برای نصیحت‌کردن دیگران در مورد حقوق بشر ندارد؛ اروپا در موضوع هسته‌ای ایران نیز به دلیل عدم برخورداری از روحیه مسئولیت‌پذیری و اعتمادبه‌نفس لازم، مدت‌ها است از بازیگری تاثیرگذار فاصله گرفته است؛ اروپا نیازمند خودبازیابی است.
انریکه مورا هم با انتشار توییتی اعلام کرد: با تخت‌روانچی و غریب‌آبادی، معاون‌های وزیر خارجه ایران گفت‌وگوی صریحی داشتم.
پس از آن، دیپلمات‌های ارشد فرانسه، انگلیس و آلمان با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، از ادامه این گفتوگوها در آینده نزدیک خبر دادند؛ دیپلمات‌های تروئیکای اروپایی، ضمن اشاره به دیدار خود با کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در ژنو، نوشتند که در این دور از گفتوگو با همتای ایرانی خود درباره موضوع هسته‌ای و تحریم‌های ایران، مسائل دوجانبه و منطقه‌ای گفتوگو کردند.
براساس پیام یادشده، طرفین برای ادامه گفتوگوهای دیپلماتیک در آینده توافق کردند.
معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه هم با انتشار پیامی در صفحه ایکس خود نوشته بود: دور دیگری از گفتوگوها با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و انگلیس برگزار شد؛ آخرین تحولات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه مباحث هسته‌ای و رفع تحریم، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت.
وی تصریح کرد: ما قاطعانه به پیگیری منافع مردم خود متعهد هستیم و ترجیح ما مسیر گفتوگو و تعامل است؛ توافق شد که در آینده نزدیک گفتوگوهای دیپلماتیک ادامه یابد.
- بیشتر بخوانید:
- رمزگشایی از نشست ایران و اروپا؛ ازسرگیری گفتوگوها در ایستگاه ژنو
- در دیدار هیئت ایرانی و انریکه مورا چه گذشت؟
تخت‌روانچی: حاضر به ادامه گفت‌گو هستیم
معاون سیاسی وزارت امور خارجه گفت: اعلام کرده‌ایم که در چارچوب برجام حاضر به گفتوگو هستیم؛ یعنی تعهدهای برجامی در مقابل لغو تحریم‌ها.
وی با تاکید بر اینکه آمریکا به دلیل خروج از برجام طرف برجام محسوب نمی‌شود و بنابراین با آن گفت‌وگویی نداریم، گفت: ما اخیرا در طول چند ماه گذشته ۲ بار با سه کشور اروپایی گفتوگو کردیم؛ باز هم حاضر به گفتوگو هستیم، ولی باید مشخص باشد که گفتوگو فقط برای گفتوگو نباشد؛ بلکه باید نتیجه‌بخش باشد؛ موضع ما همین است و همین مسیر را ادامه خواهیم داد.
عراقچی: آمادگی ادامه مذاکرات را داریم
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه هم درباره آمادگی ایران برای گفتوگوها با طرف‌های غربی، اظهار کرد: ما همچنان آمادگی داریم که وارد مذاکرات سازنده و بدون تاخیر درباره برنامه هسته‌ای خودمان شویم، مذاکراتی که با هدف رسیدن به یک توافق باشد؛ فرمولی که از نظر ما وجود دارد، همان فرمول سابق برجام است، اعتمادسازی درباره برنامه هسته‌ای ایران در مقابل رفع تحریم‌ها؛ ما بر همین مبنا آمادگی ادامه مذاکرات داریم.
وی با بیان اینکه قرار است با سه کشور اروپایی به‌زودی گفتوگو انجام شود، درباره گفتوگو با آمریکا اظهار کرد: در مورد آمریکا طبیعی است که دولت جدید باید سیاست خود را تدوین کند و ما براساس آن تصمیم خواهیم گرفت؛ چین و روسیه ۲ عضو موثر مذاکرات در گذشته بودند، از نظر جمهوری اسلامی ایران همچنان باید به نقش سازنده خودشان در این مذاکرات ادامه بدهند، این خواسته و اراده ما است.
عراقچی در جریان سفر به چین نیز به یک موضوع مهم اشاره کرد؛ وی گفت: بحث هسته‌ای ما در سال جدید با وضعیتی مواجه خواهد شد که نیاز است مشورت‌های بیشتری داشته باشیم.
موضوع مدنظر وزیر امور خارجه از وضعیت جدید در موضوع هسته ای در سال جدید، منقضی شدن قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ است؛ در این تاریخ که دهمین سال برجام است، قطعنامه ۲۲۳۱ به‌صورت خودکار بعد از اتمام زمان ۱۰ ساله منقضی شده و موضوع هسته‌ای ایران از دستور کار شورای امنیت خارج خواهد شد.
یک هشدار جدی
امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل در نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و اجرای برجام گفت: ایران هرگونه تهدید مربوط به استفاده از سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» ازسوی تروئیکای اروپایی را قویا رد می‌کند.
دیپلمات ارشد ایران در سازمان ملل تاکید کرد: با وجود اتهام‌های بی‌اساس و پیگیری قطعنامه‌ای با انگیزه‌های سیاسی ازسوی تروئیکای اروپایی و آمریکا، ایران متعهد به ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطابق با تعهدهای خود است؛ صدور قطعنامه توبیخی علیه ایران در نشست اخیر شورای حکام آژانس، با وجود سفر سازنده و موفق مدیرکل آژانس به تهران در ماه نوامبر، نشان می‌دهد که تروئیکای اروپایی و آمریکا با هدف تضعیف دیپلماسی، اعتماد و اصول ضروری برای تعامل سازنده، به دنبال پیشبرد یک دستور کار سیاسی هستند.
در دور دوم گفتوگو ژنو چه گذشت؟
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه چهارشنبه، ۲۶ دی ۱۴۰۳، در حاشیه نشست هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره دور دوم گفت‌وگوی ژنو، با بیان اینکه ما با اروپایی‌ها مذاکرات هسته‌ای داشتیم، گفت: غیر از مذاکره هسته‌ای با اروپا فعلا مذاکره دیگری نداریم.
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه نیز در پایان ۲ روز گفت‌وگوی ژنو با انتشار پیامی در ایکس درباره برگزاری دور دوم گفتوگوهای ایران و سه کشور اروپایی، نوشت: من و تخت روانچی با انریکه مورا و تیمش در ژنو گفتوگوهای باز و سازنده‌ای داشتیم.
وی همچنین نوشت: ما عمدتا در مورد لغو تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای و همچنین دیگر موضوع‌های مورد علاقه دوجانبه تبادل نظر کردیم؛ ما همچنین به حمایت غیرقابل قبول اروپا از جنایت‌های رژیم اسرائیل در غزه نیز پرداختیم.
طرف‌های اروپایی نیز پس از برگزاری دور دوم گفت‌وگوی ژنو، نظر خود را در این باره اعلام کردند؛ وزارت خارجه آلمان با انتشار پیامی در ایکس نوشت: مدیران سیاسی انگلیس، فرانسه و آلمان بار دیگر با همتایان ایرانی خود در ژنو دیدار کردند.
در ادامه این پیام آمده است: گفتوگوها جدی، صریح و سازنده بود؛ در مقابل یک زمینه چالش‌برانگیز، ما نگرانی‌ها را مورد بحث قرار دادیم و تعهد خود را به یک راه‌حل دیپلماتیک تکرار کردیم؛ ما توافق کردیم که گفتوگوهایمان را ادامه دهیم.
انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در این باره با انتشار پیامی در ایکس نوشت: در ژنو با معاونان وزیر امور خارجه ایران، آقایان تخت‌روانچی و غریب‌آبادی، دیدار کردم.
مورا ضمن توصیف این دیدار با عنوان سازنده، اعلام کرد: در این دیدار درباره راه‌های دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای ایران گفتوگو شد؛ موضوع‌های دوجانبه و منطقه‌ای نیز در دستورکار این نشست قرار داشت.
در عین حال، لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال به نقل از منابع درباره گفت‌وگوی ژنو اعلام کرد: مذاکرات در ژنو نسبت به دفعه قبل تنش کمتری داشته و سازنده‌تر بود؛ انعکاس یک توافق دوجانبه مبنی بر اینکه یک فرآیند دیپلماتیک، همانطور که هر دو طرف گفتند، ترجیح داده شده است؛ باز هم، اینکه آیا واشنگتن موافقت خواهد کرد یا خیر، سوال دیگری است.
انتهای پیام/