جوان آنلاین: الزام ساختمان‌های بالای چهار طبقه برای نصب سیستم‌های خورشیدی اقدام خوبی است که می‌تواند به مرور زمان، مسئله ناترازی انرژی را حل و فصل کند. چه بسا که حتی فراتر از آن حرکت کرده و به منبع خوبی برای صادر کردن انرژی به سایر کشور‌ها نیز تبدیل شود. در کشوری، چون ایران به دلیل داشتن تابش مناسب نور خورشید این کار یک آرزوی دست‌یافتنی است که اگر با برنامه‌ریزی صحیح و همت مسئولان مورد توجه و اجرا قرار گیرد، محقق می‌شود. آن وقت به جای آنکه هر سال به هنگام شروع فصل گرما، نگران کمبود انرژی برق باشیم و خاموشی‌های مکرر را تجربه کنیم، این پنل‌های خورشیدی به منبع خوبی برای تأمین برق تبدیل می‌شوند و نه‌تنها نیاز ساختمان‌های مختلف برای انرژی را تأمین خواهند کرد که بخشی از آن را نیز می‌توانند به شبکه تزریق و ذخیره کنند.
چند سالی است که به ملزم شدن ساختمان‌های در حال ساخت به پنل‌های انرژی تأکید می‌شود. بار‌ها و بار‌ها مسئولان اعلام کردند که در راستای کاهش مصرف انرژی باید آگاهی مردم را درخصوص نصب سیستم‌های خورشیدی بیشتر کنیم و شهرداری‌ها نیز با ایجاد قانون برای تراکم ساختمان‌های بیش از چهار طبقه، الزام پیاده‌سازی و نصب سیستم‌های خورشیدی را مدنظر قرار دهند، اما این کار تنها در حد حرف بود و بس. حال به تازگی معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر اعلام کرده «ساختمان‌هایی که بیش از چهار طبقه دارند یا مجموع مساحت طبقات آنها بیش از هزار مترمربع است، برای دریافت مجوز ساخت ملزم به استفاده از پنل‌های خورشیدی هستند.» در واقع این یک الزام است که باید در دستور کار قرار گیرد و اجرایی شود.
الزام به استفاده از پنل‌های خورشیدی
روز گذشته محسن ذبیحی، معاون هماهنگی توزیع شرکت تولید، انتقال وتوزیع نیروی برق (توانیر) درباره اقدامات صورت گرفته برای بهره‌گیری از انرژی خورشیدی در ساختمان‌ها گفت: «براساس تفاهم‌نامه شرکت توانیر و سازمان نظام مهندسی ساختمان که اواخر مرداد امسال امضا رسید، قرار است استفاده از پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌های نوساز الزامی شود. بر این اساس صدور مجوز ساخت برای ساختمان‌های چهار طبقه به بالا یا ساختمان‌هایی با مجموع مساحت طبقات بیش از هزار مترمربع، مشروط به استفاده از پنل‌های خورشیدی خواهد بود.»
او با بیان اینکه این تفاهم‌نامه با هدف فرهنگ‌سازی برای استفاده هرچه بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر با حفظ محیط زیست و ارتقای سطح پدافند غیرعامل امضا شده‌است، اظهار داشت: «موضوع این تفاهم‌نامه به تازگی از سوی مقام عالی وزارت به توانیر ابلاغ و مدیرعامل توانیر هم آن را به همه شرکت‌های توزیع ابلاغ کرده‌است.»
ذبیحی ادامه داد: «در این تفاهم‌نامه پیش‌بینی شده که یک نظام‌نامه از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان برای روش اجرا تدوین شود؛ سازمان نظام مهندسی ساختمان این کار را انجام و آن را به سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان سراسر کشور ابلاغ کرده‌است.»
معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر با بیان اینکه ظرفیت سامانه‌های خورشیدی در هر ساختمان متناسب با فضای پشت‌بام خواهد بود، گفت: «علاوه بر پشت‌بام‌ها، در محوطه‌ها و پارکینگ‌های این ساختمان‌ها هم امکان نصب سامانه‌های خورشیدی وجود دارد.»
او همچنین گفت: «اگر کسانی که متقاضی دریافت پروانه احداث ساختمان هستند، این کار را انجام ندهند، ضمن اینکه سازمان نظام مهندسی ساختمان تأییدیه‌های لازم را صادر نخواهد کرد، شرکت‌های توزیع هم به این متقاضیان انشعاب برق واگذار نمی‌کنند.»
به گفته ذبیحی، شرکت‌های توزیع به نمایندگی از سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا) بر اساس ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف، با مالکان ساختمان‌ها پس از احداث نیروگاه خورشیدی، قرارداد خرید تضمینی برق به مدت ۲۰ سال منعقد خواهند کرد.
سیاست‌های تشویقی هم لازم است
بی‌شک اقدام خوبی است. اینکه از انرژی خورشیدی که بدون هیچ هزینه‌ای بر سطح زمین می‌تابد، بهترین استفاده را برد. در تمام این سال‌ها اما، غفلت‌هایی شده‌است، اما قرار است گامی جدی در این راستا برداشته شود؛ اینکه یکی از آیتم‌های صدور پروانه ساختمان‌های جدید که بیش از چهار طبقه دارند، تجهیز بودن پشت‌بام آن به پنل‌های خورشیدی باشد؛ یعنی همانطور که برق‌کشی و گازکشی استاندارد‌هایی دارد که مورد توجه سازمان نظام مهندسی قرار دارد، پنل‌هایی خورشیدی نیز باید روی پشت‌بام این ساختمان‌ها قرار گیرد و تأییدیه بگیرد، اما چطور این کار می‌تواند به بهترین شکل ممکن اجرایی شود؟
در این رابطه دکتر هاشم اورعی، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی برق دانشگاه شریف به «جوان» می‌گوید: «این خبر، بسیار خوشحال‌کننده و گامی رو به جلو است. اساس این کار را درست می‌بینم، اما تفکری که برای اجرای آن وجود دارد کماکان تفکری ارباب‌منشانه و چوب بالای سر افراد است، چراکه قرار است با سیاست‌های تنبیهی کار را جلو ببرد و معلوم نیست چه نتایجی به دنبال داشته‌باشد.»
پس از اخذ پروانه‌ساختمانی، اقدامات دیگری نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا این سیاست خوب به بهترین شکل ممکن اجرایی شود. تجربه نشان داده که اجبار‌ها و باید‌ها گاهی مانع از انجام درست کار‌ها می‌شود، موضوعی که عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی برق دانشگاه شریف نیز به آن اشاره می‌کند: «عمدتاً مسئولان عادت کردند که کار‌ها را با دستور و با زور جلو ببرند. آنها می‌گویند اگر قرار است ساختمان چهار طبقه یا بیشتر ساخته شود باید روی پشت‌بام‌هایش پنل خورشیدی نصب شود، اما معلوم نیست که بعد از گذاشتن این پنل‌ها چه اتفاقی بیفتد، اصلاً از آنها استفاده می‌شود و به موقع تعمیر می‌شوند، یا قرار است به صورت اجاره‌ای روی پشت‌بام خانه‌ای نصب شود، امضای مهندس ناظر را بگیرد و بعد به پشت‌بام خانه‌دیگری برای گرفتن پروانه ساختمان منتقل شود؟! کسی نمی‌داند!»
او به اینکه می‌توان این سیاست خوب را به صورت تشویقی اجرا کرد، اشاره می‌کند: «می‌توان این سیاست را به جای تنبیهی، تشویقی کرد. یعنی انگیزه اقتصادی به افراد بدهیم و به آنها بگوییم بعد از اینکه پنل‌های خورشیدی نصب شد و فلان امتیاز‌ها را گرفتید، برق اضافه را به شرکت برق بدهید و در ازای آن مبالغ بالایی دریافت کنید. در این شرایط نه‌تنها ساختمان‌های نوساز باید مجهز به پنل‌های خورشیدی شوند، بلکه زمینه برای تأمین انرژی و حتی درآمدزایی آنها نیز مهیا خواهد شد. آن وقت کمتر کسی حاضر می‌شود تنها در ازای گرفتن پروانه ساخت ساختمان، پنل‌های خورشیدی را نصب کند و بعد از آن همه چیز را به فراموشی بسپارد.»
اورعی معتقد است: «یکی از اشکالات طرح موردنظر این است که چنین خبری اصولاً نباید از طرف معاون هماهنگی توزیع توانیر بازگو و پخش شود، چراکه او صاحب اختیار نیست که در مورد پروانه ساختمان بحث کند. اعلام چنین کاری باید میان شهرداری و سازمان نظام مهندسی باشد و آنها برای آن برنامه‌ریزی کنند.»
به گزارش «جوان»، ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور به حدود هزارو۵۲۰ مگاوات رسیده و قرار است این ظرفیت تا پایان امسال به هزارو۸۰۰ مگاوات افزایش یابد. حال امید است که با اجرای درست سیاست‌های خوب تجدیدپذیر شاهد توسعه و بهره‌گیری از این انرژی پاک باشیم.