عضو ادوار هیئت مدیره اتحادیه صنایع بازیافت ایران با اشاره به اینکه یکی از مهمترین چالش‌های موجود در مدیریت پسماند ضعف مدیریت، کمبود بودجه و فرهنگ‌سازی است، می افزاید: در موضوع مدیریت پسماند فرصت‌ها و تهدیدهایی وجود دارد که باید این موارد شناسایی شوند و از سوی دیگر برون‌سپاری و درگیر کردن بخش خصوصی و استفاده از تجربیات دیگر کشورها می‌تواند این کار را با شتاب‌دهی بیشتری صورت بخشد .
سیستم مدونی برای مدیریت و جمع آوری پسماند وجود ندارد
احمد براتیان در گفت و گو با قدس آنلاین با تأکید براینکه ابتدا باید زیرساختهای لازم به‌ویژه در مرحله جمع‌آوری زباله فراهم شود، می گوید: برای مثال بسیاری از شهروندان در خانه تفکیک زباله می‌کنند، ولی شهرداری به‌صورت تفکیک‌شده جمع‌آوری نمی‌کند؛ البته ترویج فرهنگ کاهش تولید زباله و تفکیک آن نیز یک مقوله مدیریتی است؛به این ترتیب می‌توان گفت مشکل در زمینه بازیافت زباله از مرحله تفکیک آن شروع می‌شود که در این زمینه تا حدود زیادی هم دولت و هم فرهنگ عمومی که آن‌هم به میزان زیادی ناشی از دولت است، دارای خلأهای قانونی و فرهنگی هستند.
وی ادامه می دهد:آنچه مسلم است سیستم مدونی به جز شهرداری برای مدیریت و جمع آوری پسماند وجود ندارد، بطوری که عوامل متفرقه اقدام به جمع آوری پسماند می کنند که هیچ نظارتی هم بر آن ها وجود ندارد؛ بر عملکرد این افراد هیچ ارگان و دستگاهی نظارت نمی کند و در همه زمینه ها اعم بهداشتی و ... دفن های غیر بهداشتی صورت می گیرد.
وی با تأکید بر اینکه به‌وضوح می‌توان گفت مسئله اصلی مدیریت ضعیف پسماند در کشور است، می گوید: ابتدا باید زیرساختهای لازم به‌ویژه در مرحله جمع‌آوری زباله فراهم شود، برای مثال بسیاری از شهروندان زباله را در منزل تفکیک می‌کنند، ولی شهرداری به‌صورت تفکیک‌شده جمع‌آوری نمی‌کند البته ترویج فرهنگ کاهش تولید زباله و تفکیک آن نیز یک مقوله مدیریتی است؛ به این ترتیب می‌توان گفت مشکل در زمینه بازیافت زباله از مرحله تفکیک آن شروع می‌شود که در این زمینه تا حدود زیادی هم دولت و هم فرهنگ عمومی که آن‌هم به میزان زیادی ناشی از دولت است، دارای خلأهای قانونی و فرهنگی است.
عضو ادوار هیئت مدیره اتحادیه صنایع بازیافت ایران با بیان اینکه قانون مدیریت پسماند در کشور ما وجود دارد، اما به درستی اجرا نمی شود، می افزاید:اگر قانون به درستی اجرا شود و پیش نیازهای لازم برای مدیریت جمع آوری، فرآوری و در نهایت دفع و یا دفن توسط دستگاه های مختلف پیش بینی شده باشد و توسط دستگاه های متولی نظارت شود و افراد و شرکت های دارای مجوز مأمور اجرای جمع آوری باشند می توان به نتیجه مطلوب و قابل اثر رسید در غیر این صورت فقط به عنوان رفع تکلیف عمل خواهد شد.
براتیان با اشاره به اینکه موضوع مالکیت پسماند در کشور خلاهای قانونی بسیاری دارد، می افزاید: یکی از خلأهای ما در کشور، رژیم مالکیت در حوزه مدیریت پسماند است؛ با توجه به مقررات حاکم بر ایران باید به قانونی استناد کنیم که تأکید دارد شهرداری در ازای کالای با ارزشی که یک شهروند دور می‌ریزد، تعهداتی دارد؛ پس اگر شهرداری ضایعات ارزشمند را جمع‌آوری می‌کند باید به این نکته توجه کند که ملزم است اقداماتی هم در ازای این کالای ارزشمند انجام دهد، از جمله این اقدامات برنامه کاهش تولید پسماند و تفکیک در مبدأ است.
وی همچنین به موضوع بی‌توجهی به شهروندان در قانون مدیریت پسماند اشاره می کند و می گوید: شاکله سیاستگذاری پایدار در حوزه محیط زیست مشارکت شهروندان است؛ اما شاهدیم که از ابتدا تا انتهای قانون مدیریت پسماند در ایران، نامی از «مردم» یا «شهروند» برده نشده است؛ از طرفی مدیرانی که در این سال‌ها مسئولیتی داشتند، بخش‌هایی از وظایف خود را کنار گذاشته و وارد بخش‌هایی شده‌اند که به آن ها ارتباطی ندارد.
این کارشناس بازیافت با تأکید برلزوم ارتقای فرهنگ عمومی برای مدیریت پسماند، می گوید: در ارتقای فرهنگ عمومی ابتدا آموزش و سپس فراهم کردن زمینه اقدام در راستای آموزش ها و در نهایت نظارت لازم بر اجرا بسیار اهمیت دارد؛ البته برخورد با خاطیان موجب تداوم این زنجیره و در نهایت سبب اجرای مناسب آموزش برای گروه های عمومی و مردمی خواهد شد.
مدیریت پسماند را باید از آموزش در دبستان ها آغاز کرد
براتیان تأکید می کند: مدیریت پسماند را باید از آموزش تفکیک از مبدأ تا مقصد در دبستان ها آغاز کرد؛ بالا بردن فرهنگ عمومی در زمینه مدیریت پسماند بدون همکاری افراد متخصص و کاربلد میسر نمی شود.
وی به نقش شهرداری ها و سازمان های دولتی در بهبود مدیریت پسماند اشاره می کند و می گوید:نقش شهرداری ها در مدیریت پسماند اعم از پسماند صنعتی، کشاورزی، پزشکان و ویژه بسیار اهمیت دارد و ایجاد زیرساخت های مناسب شامل سیستم های جمع آوری، فرآوری و احداث لندفیل و زباله گاه و... نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت دارد،حتی می توان با ایجاد زیرساخت های مناسب به سکونت گاه های بدون پسماند و زباله رسید.
وی تأکید می کند: جمع آوری مناسب و به موقع و سپس فراوری هریک از پسماند ها راهکار بهبود مدیریت پسماند است؛ بنابراین برای آموزش و حساس کردن تمام جامعه؛ نقش این سازمان ها در انجام وظایف خود مهم است.
عضو ادوار هیئت مدیره اتحادیه صنایع بازیافت ایران با تأکید براینکه هر چند سیستم های مدیریت پسماند در کشور از فناوری های نوین بهره می برند، اما گویا نمی تواند مشکلات موجود را حل کند، می گوید: برخی دستگاه ها همچون محیط زیست سامانه نظارت بر انواع پسماند بخصوص پسماندهای ویژه دارند، اما بدون نظارت میدانی و تنها دریافت آمار پسمانده های دفع شده، مشکل مدیریت پسماندهای موجود حل نخواهد شد.
براتیان می افزاید: پیش از استفاده از هر فناوری نوین، اصلاح زیرساخت ها مهم است؛ بخصوص اینکه بسیاری از تولیدکنندگان اصلی پسماند که گاهی دولتی و یا شبه دولتی هستند از فناوری ها کمتر استفاده می کنند.
وی با بیان اینکه واحدهای فراوری بسیاری از پسماندها با حداقل ظرفیت فعالیت می کنند، ادامه می دهد: به عنوان مثال واحدهای تصفیه دوم روغن در واحدهای تولید کننده اتوسرویس، نقلیه های مسافربری و... همگی بدون نظارت است؛ به همین دلیل باید قبل از استفاده از فناوری های برتر زیرساخت آماده و دست واسطه ها کوتاه شود، سپس از طریق فناوری نظارت شود.
وی با تأکید براینکه زیرساخت ها در مدیریت پسماند به هیچ وجه آماده نیست، می افزاید: با وجود ده ها ابداع و اختراع و ایجاد فناوری هایی در زمینه پسماند و حفاظت محیط زیست، چون زیرساخت های تخصصی همزمان و یا قبل از آن را ایجاد نکرده ایم واحدهای مربوطه هیچگونه توجیه اقتصادی ندارند و صرفاً توجیه زیست محیطی را مد نظر قرار می دهند.