اگر قرار است اقدامی برای جلوگیری از ضرب الاجل «اسنپ بک» اکتبر ۲۰۲۵ انجام شود، به حمایت بینالمللی نیاز خواهد بود، اما تحول در شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان نمیدهد روسیه یا چین از قطعنامههای اضافی درباره ایران حمایت کنند یا دست به رأی ممتنع دهند.
در عوض، حملات یمنی ها به کشتیهای بینالمللی از نوامبر ۲۰۲۳، توانایی نفتکشها و محمولههای مرتبط با روسیه و چین برای ترانزیت از دریای سرخ و انتقال نفت بازارهای کلیدی در هند و چین و نیز رسیدن کالاهای چینی به مقاصد به وسیله باب المندب و دریای سرخ - که عناصر حیاتی ابتکار جاده ابریشم دریایی پکن هستند - برجسته کرده است.
این موسسه ضد ایرانی نوشته است که آمریکا ممکن است تصمیم بگیرد دو جانبه با شرکای خود مانند امارات و ترکیه تعامل داشته باشد تا تبعیت از تحریمهای ثانویه با ایران را افزایش دهد و کار سیستم بانکی سایه ایران را دشوارتر کند. همچنین ممکن است برای کاهش اتکای عراق به ایران در گاز طبیعی و برق، با وی همکاری کند.
اما استفاده بیش از حد از تحریم ثانویه خطری جدی برای آمریکاییها دارد زیرا که استفاده بیش از حد از تحریمها و به ویژه تحریمهای ثانویه مشوق ابهام تجاری است.
این موضوع به چین، ایران، روسیه و سایر کشورها انگیزه میدهد از تجارت با دلار آمریکا و از تماس با ساختار بانکی ایالات متحده که به وسیله آن تحریمها اعمال و داراییها مسدود یا توقیف میشوند - اجتناب کنند. «سیستم پرداخت بینبانکی مبتنی بر یوان چین» (CIPS) که تجارت با ارزهای دیگری غیر از دلار آمریکا را افزایش میدهد، یکی از گزینههاست. یکی دیگر از گزینههای بالقوه هنگکنگ و تنها سیستم تسویه دلار در مقیاس بزرگ در خارج از ایالات متحده را در خود جای داده است. این سیستم امکان تراکنشهای دلاری غیر مرتبط با مؤسسات آمریکایی را فراهم میکند.
استفاده از ارز جدید حتی در میان متحدان آمریکا نیز رونق یافته است تا جایی که در اروپا نیز معماری جایگزین برای تسویه تجارت خارج از دلار تهیه کردهاند که از مصادره داراییهایشان در صورت تحریمهای ایالات متحده جلوگیری میکند و به آنها اجازه میدهد در حمایت کردن یا نکردن از اهداف سیاست خارجی ایالات متحده اختیار داشته باشند.
با گذشت زمان، این روندها حجم بیشتری از تجارت را به سمت مسیرهای کمتر شفاف سوق میدهند و حسابداری، مستندسازی و تحلیل را دشوارتر میکنند. این موضوع باعث کاهش کارایی تجارت و افزایش انتشار گازهای گلخانهای به دلیل استفاده از کشتیها و مسیرهای تجاری غیرمستقیم میشود.
بیکر به ترامپ درباره افزایش فشار به ایران روی تجارت همسایگی نیز پیشنهادهایی داده و مینویسد:
یکی دیگر از راههای بالقوه فشار بر ایران، صادرات گاز طبیعی و برق این کشور به عراق است. عراق در فصل اوج تقاضا در تابستان، روزانه ۷۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی از ایران وارد میکند. طبق توافق میان بغداد و واشنگتن، دولت آمریکا بهطور موقت با تحریمها موافقت کرده است. سال ۲۰۲۳، عراق و ایران توافق کردند برای اجتناب از تحریمهای ایالات متحده علیه پرداختها به ایران، پرداختها در قالب نفت خام عراق مجاز باشد. وزارت امور خارجه آمریکا به دولت عراق (از جمله در جلساتی که در مؤسسه بیکر برگزار شد)، در زمینه جذب سرمایهگذاری خارجی برای جذب گاز مشعل عراق و هدایت آن به بخش برق و به امید افزایش ظرفیت تولید عراق و کاهش وابستگی به گاز ایران کمک کرده است.
این اندیشکده آمریکایی در بخش دیگری از تحلیل خود به پیشبینی رفتار تهران در دوره ترامپ پرداخته و نوشته است که از دیدگاه ایران، دولت بایدن عملاً سیاست فشار حداکثری دوران ترامپ را بدون بازگشت به برجام و لغو تحریمهای صادرات نفت ایران ادامه داده است. از سویی راهبرد فشار حداکثری پرسشهای مهمی را درباره واکنشهای احتمالی ایران ایجاد میکند، زیرا ایران ممکن است دور دوم ترامپ را نه تنها به عنوان چالش، بلکه به عنوان فرصت درک کنند. طبق این مفروضات، ایران احتمالاً رویکرد دوگانه «تعامل حداکثری با همسایگان» و «مقاومت حداکثری» را دنبال خواهد کرد.
∎