به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، دولت ترکیه در طی چند ماه گذشته اقدامات جدیدی را برای آشتی با احزاب کرد مخالف در داخل انجام داده است. از جمله این اقدامات دیدار رجب طیب اردوغان با باحچلی-از حزب ملی گرای جنبش ملی- بوده است. باحچلی در این دیدار که چندی پیش صورت گرفت پیشنهادی برای آزادی اوجالان در ازای پرهیز از خشونت و انحلال پ‌ک‌ک، داد.
اوجالان کسی است که در سال 1978 پ.ک.ک را تأسیس کرد و پ.ک.ک به عنوان یک گروه تروریستی اولین دشمنان اردوغان محسوب می‌شوند و بدین ترتیب اوجالان از سال 1999 در جزیره ایمرالی در استانبول به حبس ابد محکوم شده‌است. لازم به یادآوری است که تلاش‌های ترکیه برای آشتی با کردها در داخل در حالی صورت می‌گیرد که ترکیه در زمین سوریه در حال مبارزه با کردهای خارج از کشور است. اما پشت پرده اهداف اردوغان برای این آشتی در این اوضاع چه می‌تواند باشد؟
به طور کلی پس از پایان جنگ جهانی اول، منطقه اسکان کردها بین ترکیه، سوریه، ایران و عراق تقسیم شده‌است. از آن زمان، کردها برای ایجاد یک دولت مستقل برای خود می‌جنگند یا حداقل سعی دارند برای قدرت بیشتر برای تصمیم گیری در مورد امور خود تلاش کنند.
در واقع روند آشتی ترکیه برای اولین بار نیست که صورت می‌گیرد، اما همه آنها هر بار با شکست مواجه شده‌است و علیرغم فشار اردوغان برای آشتی با اوجالان و پ.ک.ک، آنها تا به امروز از وضعیت خودمختار محروم بوده‌اند. آمارها نیز نشان می‌دهد که بین سال‌های 1948 تا 2009، حدود 40 هزار نفر در جریان درگیری‌های خشونت آمیز ترکیه و کردهای پ.ک.ک کشته شدند.
روند آشتی جدید از زمانی شکل گرفت که باحچلی در مورد «برادری هزار ساله» ترک‌ها و کردها اظهار نظر کرد و گفت: «مشکل ترکیه، کردها نیست، بلکه سازمان تروریستی تجزیه طلب آنهاست». اوجالان نیز در بیانیه‌ای پاسخ داد که «من از صلاحیت و عزم لازم برای مشارکت مثبت در پارادایم جدید برخوردار هستم» و بدین ترتیب در 28 دسامبر2024، دو نماینده دموکراسی طرفدار کردها از اوجالان در زندان امرالی دیدار کردند و اکنون خبرهایی حاکی از دیدار دوم نمایندگان به گوش می‌رسد.
همچنین رجب طیب اردوغان در سخنرانی سال نو خود نیز گفت: «در آینده باید گام‌های قاطعی برای تحقق چشم‌انداز خود برای ترکیه و کل منطقه بدون تروریسم برداریم». این سخنان اشاره‌ای به روند آشتی کنونی بین ترک‌ها و کردها بود که حدود سه ماه پیش توسط باحچلی و شریک ائتلاف اردوغان آغاز شد.
با این حال، به گفته برخی از ناظران، پشت این ابتکار عمل کنونی، چیزی بیشتر از تمایل به کردها نهفته است. دویچه وله –خبررسانی بین‌المللی آلمانی زبان- در تحلیل خود آورده اردوغان به دنبال کسب یک دوره جدید ریاست جمهوری پس از سال 2028 است که بر اساس قانون اساسی فعلی غیرممکن است. از نظر فنی، دو راه برای اردوغان برای نامزدی مجدد وجود دارد: یا باید قانون اساسی را اصلاح کند یا از طریق پارلمان بتواند انتخابات زودهنگام انجام دهد. با این حال، نکته مهم این است که ائتلاف حاکم 45 کرسی برای کسب چنین رأیی کم دارد. حزب ملی گرای جنبش ملی با 57 کرسی در پارلمان می‌تواند تعادل را به نفع انتخابات زودهنگام تغییر دهد.
با این حال، برک اسن -دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه سابانچی استانبول- به دلیل احتمالی دیگری نیز در این مورد اشاره می‌کند. اردوغان و باحچلی برای تغییر قانون اساسی یا درخواست انتخابات زودهنگام برای تضمین دوره بعدی اردوغان به حمایت بیشتری نیاز دارند. او به دویچه وله گفت که حزب عدالت و توسعه اردوغان، دیگر نمی‌تواند در انتخابات پیروز شود زیرا رأی کردها را ندارد.
بر اساس برآوردهای مختلف، کردها بین 15 تا 20 درصد از جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند. اسن معتقد است «نظام اردوغان در یک بحران بزرگ سیاسی و اقتصادی قرار دارد و ما دیدیم که در انتخابات محلی در بهار 2023 و در شرایط فعلی، رأی دهندگان کرد ترجیح می‌دهند به نامزدهای مخالف رأی بدهند». اسن معتقد است که اتحاد حاکم باید کاری کند تا این مارپیچ نزولی را متوقف کند.
دنیز ییلدیریم -کارشناس علوم سیاسی- نیز به دویچه وله گفت: «اگر سیاستمداران در انظار عمومی بگویند که سرشار از امید هستند به این معناست که صلح از همیشه نزدیکتر است». ییلدیریم افزود: «ترکیه باید این مشکل مزمن را از راه‌های مسالمت آمیز حل کند تا دیگر خونی ریخته نشود». با این حال، ساده لوحانه است که انتظار داشته باشیم این اتفاق در زمان تمرکز اقتدارگرایایی موجود در ترکیه رخ دهد، زیرا در حال حاضر آزادی مطبوعات و آزادی بیان در کشور ریشه کن شده و دانشگاه‌ها در حال سلب قدرت هستند.
با این تفاسیر اکنون اردوغان که در جنگ با کردهای سوریه است و تلاش نافرجامی برای قانع کردن مقامات سوری برای پیشبرد اهداف خود در خصوص کردهای سوریه داشته، اکنون سعی دارد تا در داخل آتش خشم کردهای داخلی را کنترل نماید و لااقل در ظاهر به صلح با آنها بپردازد. با این کار ادوغان سعی دارد تا هم بتواند آینده حضور خود را حفظ کند و هم میزان نارضایتی داخلی را کم نماید.
اما اینکه این آشتی به نتیجه برسد یا نه و یا چه میزان این آشتی دوام بیاورد را باید در نوع رفتار آینده دولت با کردها دید. به خصوص که بخشی از کردهای داخلی نیز قطعا در آینده نارضایتی خود را نسبت به رفتار ترکیه در سوریه نیز اظهار خواهند داشت.
خبرنگار: ماری ملکی
انتهای پیام/