به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ از صبح قزوین، دانشآموزان به ویژه در سنین نوجوانی با انواعی از مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند و با پیشرفت تکنولوژی و ورود فضای مجازی به زندگی‌ها، این معضلات شکل پیچیده‌تری به خود گرفته است به طوریکه هرگونه غفلت در این زمینه می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را متوجه فرد، خانواده و حتی جامعه سازد.
در چنین شرایطی با توجه به شیوع آسیب‌های اجتماعی در میان دانشآموزان، طرح نظام مراقبت‌های اجتماعی دانشآموزان یا «نماد» یکی از اقدامات بسیار هوشمندانه و لازم الاجرایی است که با تاکید مقام معظم رهبری به منظور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در میان این قشر از جامعه اجرا می‌شود.
بدون شک طرح نماد نیز همچون سایر اقدامات، با همکاری و مشارکت تمامی دستگاه‌ها، نتایج موثر و سازنده‌‌ای به همراه خواهد داشت و موجب کاهش نگرانی خانواده‌ها و مسئولان در مورد آینده این قشر آینده‌ساز خواهد بود.
احداله حسن‌پور در گفتگو با خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، درباره اجرای طرح نظام مراقبت‌های اجتماعی دانشآموزان اظهار کرد: طرح نماد برای مراقبت اجتماعی دانشآموزان از پایه اول ابتدایی تا پایان دوره متوسطه دوم یعنی حدود سنی ۶ تا ۱۹ سال را شامل می‌شود.
وی هدف از اجرای برنامه نماد را مراقبت از دانشآموزان در برابر رفتارهای پرخطر، آسیب‌های اجتماعی و جرائم از طریق مداخله به موقع و موثر عنوان کرد و گفت: این طرح از سال ۱۳۹۴ تاکنون در حال اجرا می‌باشد.
معاون اداره مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش استان قزوین تصریح کرد: این برنامه شامل خرده نظام‌های مراقبتی شامل غربالگری و شناسایی دانشآموزان آسیب دیده و در معرض خطر، خرده نظام ارتقایی به منظور توانمندسازی و آگاهی‌بخشی دانشآموزان با مهارت‌های زندگی و خرده نظام حمایتی شامل مداخلات مختصر درمانی در مدارس است.
قزوین از استان‌های موفق در اجرای برنامه نماد
وی ادامه داد: مداخلات درمانی و مشاوره‌ای در مراکز مشاوره آموزش و پرورش، اداره‌کل بهزیستی و دانشگاه علوم پزشکی و همچنین معاضدت‌ها، حمایت‌ها و کمک‌های درمانی، مالی، انتظامی و قضایی از دیگر بخش‌هایی است که در قالب اجرای طرح نماد دنبال می‌شود.
حسن‌پور در ادامه به مهم‌ترین دستاوردهای اجرای برنامه نماد اشاره کرد و گفت: همگرایی، هم‌افزایی و همکاری دستگاه‌های اجرایی عضو ائتلاف نماد در بحث شناسایی و درمان دانشآموزان در معرض آسیب و ارائه کمک‌های مالی، انتظامی و قضایی و درمانی که موجب کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در بین دانشآموزان می‌شود از جمله ثمرات این طرح می باشد.
شناسایی حدود ۲ هزار دانش‌آموز دارای فوریت روانی اجتماعی
وی با بیان اینکه استان قزوین از استان‌های موفق در اجرای مطلوب برنامه نماد محسوب می‌شود، تاکید کرد: خوشبختانه در بخش رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی، استان دوم کشور و در بخش غربالگری جزو سه استان برتر و در بخش پیگیری و ارائه خدمات و حمایت‌های اجتماعی هم از استان‌های موفق و پیشرو محسوب می‌شویم.
به گفته این مسئول، برای تمامی دانشآموزان شناسایی شده در معرض خطر برنامه‌های توانمندسازی، درمانی و حمایتی با همکاران بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی، نیروی انتظامی، دادگستری، کمیته امداد، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و سایر دستگاه‌های عضو نماد داریم که سال گذشته حدود ۲ هزار دانش‌آموز دارای فوریت روانی اجتماعی شناسایی شده است.
مدارس خط مقدم کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی
وی درخصوص اقدامات انجام شده جهت کنترل یا پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی دانشآموزان بیان کرد: اصلی‌ترین فعالیت مدارس در بخش غربالگری، رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی و مداخله مختصر و حمایت‌های اولیه و در نهایت ارجاع و پیگیری به مناطق آموزش و پرورش و دستگاه‌های اجرایی عضو می‌باشد.
حسن‌پور یادآور شد: برای اجرای این طرح ۱۴ دستگاه در سطح ملی و استانی عضو برنامه نظام اجتماعی دانشآموزان (نماد) هستند که خوشبختانه همکاری و مشارکت خوبی با آموزش و پرورش دارند.
وی از جمله مشکلات و چالش‌های پیش رو در اجرای کامل طرح نماد را عدم دسترسی دستگاه‌های عضو ائتلاف نماد به سامانه برای پیگیری ارجاعات دانشآموزان در معرض آسیب و دارای فوریت‌های روانی اجتماعی برشمرد.
غربالگری ۶۳ هزار دانش‌آموز قزوینی در قالب اجرای طرح نماد
معاون اداره مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش استان قزوین در پایام گفت: سال تحصیلی گذشته بالغ بر ۸۴ هزار دانش‌آموز در ۷ پایه تحصیلی مورد غربالگری قرار گرفتند و در سال تحصیلی جاری هم این طرح در حال حاضر برای پایه‌های تحصیلی هفتم، هشتم، دهم و یازدهم در حال اجراست و تا این لحظه برای بیش از ۶۳ هزار دانش‌آموز که ۸۴ درصد دانشآموزان این پایه‌ها را دربرمی‌گیرد کار غربالگری انجام شده است.
به گزارش صبح قزوین، علوم پزشکی به عنوان یکی از بازوان اجرایی طرح نماد از دستگاه‌های همکار در اجرای آن می‌باشد و دانشآموزان در معرض خطر آسیب‌های اجتماعی جهت مشاوره و انجام مداخلات به هنگام روانی به این نهاد ارجاع داده می‌شوند.
مژگان عباسی در گفتگو با خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، در مورد اقدامات علوم پزشکی در راستای اجرای طرح نماد اظهار کرد: در موارد اورژانسی و خاص، موضوع از طرف کارشناسان اداره مشاوره آموزش و پرورش به صورت تلفنی به همکاران ما اطلاع داده شده و در غیر این صورت در سامانه شاد، موارد برای همکاران ما در ستاد شهرستان‌ها ارسال می‌شود.
کارشناس مسئول سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین در توضیح فرآیند اجرای طرح نماد گفت: ما در همه شهرستان‌ها، فردی متناظر با مسئول برنامه سلامت نوجوانان و جوانان داریم که مسائل به ایشان اطلاع داده می‌شود تا دانش‌آموز مربوطه شناسایی شده و به کارشناس سلامت روان ارجاع داده شود.
علوم پزشکی از بازوان اجرایی طرح نماد است
وی افزود: کارشناس سلامت روان بر اساس اطلاعات اولیه اخذ شده از جمله آدرس و شماره تماس و مشکل مرتبط با دانش‌آموز، پرونده وی را به مرکز خدمات جامع سلامت نزدیک به محل سکونت دانش‌آموز تحویل می‌دهد تا اقدامات لازم انجام شود.
به گفته عباسی، معمولا موارد ارجاع شده جزو افرادی هستند که خیلی همکاری نمی‌کنند اما کارشناسان مربوطه با توجه به اطلاعاتی که از فرد مذکور دارند مرتب با پدر، مادر یا دانش‌آموز تماس می‌گیرند و از آنان دعوت می‌کنند که به مراکز معرفی شده مراجعه کنند.
وی خاطرنشان کرد: در برخی موارد نیاز است که در ابتدا با والدین گفتگو شود یا در برخی مباحث هم نیاز است که خودِ دانش‌آموز حضور داشته باشد در این صورت با مراجعه آنان به مرکز جامع سلامت، افراد تحت مشاوره‌های روان‌شناسی قرار می‌گیرند.
فعالیت ۳ مرکز سراج در شهرستان‌های قزوین، تاکستان و البرز
این مسئول گفت: همچنین علوم پزشکی از ظرفیت مراکز سراج در سه شهرستان قزوین، البرز و تاکستان برخوردار است یعنی اگر دانش‌آموزی نیاز به مداخله روانپزشکی داشته باشد به جای اینکه به بیمارستان ارجاع داده شود که بسیاری از دانشآموزان تمایل به رفتن به این مراکز درمانی را ندارند در مراکز سراج، مشاوره روانپزشکی دریافت می‌کنند و چنانچه نیاز به مصرف دارویی داشته باشند به آنان داده می‌شود.
وی عنوان کرد: خدمات علوم پزشکی محدود به انجام این مراحل نیست بلکه در صورت نیاز به پیگیری، همچنان کارشناسان ما با فرد مورد نظر ارتباط داشته و مشاوره‌های لازم را ارائه می‌دهند.
عباسی بیان کرد: تمامی داده‌های کسب شده از دانشآموزان و خدمات ارائه شده از طریق کارشناسان علوم پزشکی در شهرستان‌های مختلف به ما منتقل می‌شود. سپس اطلاعات همه دانشآموزان به صورت ماهیانه و به شکل نامه محرمانه در هر شهرستانی به آموزش و پرورش آن منطقه و معاونت بهداشتی ارسال می‌شود.
اطلاعات دانشآموزان در معرض خطر کاملا محرمانه است
وی تاکید کرد: مجموع گزارش ارسال شده از شهرستان‌ها به صورت ماهیانه از طریق نامه محرمانه برای اداره کل آموزش و پرورش استان ارسال می‌شود تا در جریان قرار بگیرند برای دانشآموزان معرفی شده چه کارهایی در قالب طرح نماد اجرا شده است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در هر شهرستان معمولا میز نماد دایر می‌باشد که برگزارکننده آن آموزش و پرورش بوده و همکاران ما در علوم پزشکی به عنوان یکی از دستگاه‌های عضو نماد در این برنامه شرکت می‌کنند تا چنانچه موردی مرتبط با علوم پزشکی بود در همان مکان، اقدام لازم انجام و موضوع پیگیری شود.
عباسی در پایان یادآور شد: بیشترین معضلات و موارد ارجاع شده به ما مربوط به مباحثی همچون اختلالات سوء مصرف مواد، افت تحصیلی، اقدام به خودکشی، افراد بازمانده از تحصیل و سایر آسیب‌های اجتماعی در دانشآموزان می‌باشد.
به گزارش صبح قزوین، حمایت‌های اجتماعی دانشآموزان در راستای کاهش پیامدهای ناشی از آسیب‌های روانی اجتماعی انجام می‌شود و موارد تحت نظارت و مراقبت دقیق، علمی و موشکافانه قرار گرفته و با استفاده از ظرفیت بین بخشی و همکاری‌های بین سازمانی، اقدامات موثر و به هنگام در مورد دانش‌آموزانی که در خصوص آنان نگرانی‌هایی وجود دارد یا به شکل طبیعی در مراحل رشد خود دچار انواع اختلالات و آسیب‌هایی می‌شوند، انجام می‌شود.
مریم نظامی در گفتگو با خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، تاکید کرد: بر اساس پژوهش‌ها تقریبا از هر پنج کودک و نوجوان یک نفر در مقطعی از مراحل دوران رشد خود صرفنظر از محل و چگونگی زندگی خود، مبتلا به یکی از اختلالات رفتاری و هیجانی خواهد شد.
وی افزود: از هر ۱۰ کودک مبتلا به اختلالات رفتاری هم دو نفر خدمات درمانی دریافت می‌کنند و از این دو نفر هم فقط درمان یک نفر به شکل قطعی و پایان یافته انجام می‌شود.
به اعتقاد دکترای مشاوره خانواده، پیامدهای عدم دریافت درمان کامل و درمان نشدن یا به عبارتی پیامد اختلالات رفتاری می‌تواند مشکلات بین فردی و ابتلا به انواع سوء مصرف‌های مواد، خشونت و پرخاشگری، مواجه شدن با شکست‌های تحصیلی، مشکلات خانوادگی، ابتلا به جرم و بزهکاری یا طرد شدن اجتماعی و شکست در موضوعات خانوادگی باشد.
دختران بیش از پسران در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند
وی خاطرنشان کرد: با اجرای طرح نماد مشخص شد بیشترین مسائلی که دانشآموزان با آن مواجه بودند به ترتیب موضوعات اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و تکانشگری بوده که از این تعداد ۷۷ درصد موارد مرتبط با دانشآموزان دختر و ۲۳ درصد هم مرتبط با پسران می‌باشد.
نظامی عنوان کرد: به لحاظ دوره تحصیلی هم بیشتر دانشآموزان دچار مسائل و مشکلات رفتاری در بین محصلان مقطع متوسطه اول با ۵۰ درصد، دانشآموزان متوسطه دوم ۳۹ درصد و در مقطع ابتدایی ۱۱ درصد تشخیص داده شد که پیگیری‌های درمانی در دست اقدام است.
وی تاکید کرد: لازم است تا همه دستگاه‌ها همچون آموزش و پرورش دغدغه مقابله و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را داشته باشند و این امر را در سرلوحه جدی برنامه‌های سازمان خود قرار دهند خصوصا ارگان‌های همسو با آموزش و پرورش.
رئیس مراکز مشاوره آموزش و پرورش استان قزوین در پایان گفت: همه دستگاه‌های عضو ائتلاف طرح نماد، باید با انعطاف‌پذیری و دانستن ضرورت و اهمیت آسیب‌های اجتماعی در جامعه امروزی، ظرفیت‌های خود را ارتقا دهند و حمایت‌های بیشتر و همه جانبه‌تری در دستورالعمل‌های کاری خود قرار دهند تا کمک بیشتری به این قشر از جامعه صورت بگیرد که آینده‌سازان ایران عزیزمان هستند.
∎