همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: از زمان اکتشاف مریخ، دانشمندان همواره در تلاش بوده‌اند تا سرنخ‌هایی از زندگی در این سیاره پیدا کنند. حالا با کشف جدیدی که توسط روبات "ژورونگ" چین انجام شده، فصل جدیدی در تاریخ باستانی مریخ آغاز شده است. شواهدی که از سطح مریخ به‌دست‌آمده، نشان می‌دهد روزگاری این سیاره با آبی عظیم پوشیده شده بود؛ اما اکنون سوالات جدیدی درباره امکان وجود حیات در آن مطرح می‌شود.
شواهدی از یک اقیانوس قدیمی در مریخ
کشف جدید چین در مورد مریخ می‌تواند درک ما از تاریخ مریخ و شاید حتی شانس وجود حیات میکروبی در این سیاره را متحول کند.
روبات ژورونگ که اولین مریخ‌نورد چینی است، در سال ۲۰۲۱ روی بخش شمالی مریخ در منطقه‌ای به نام "اتوپیا پلانیتیا" فرود آمد. این منطقه یک محدوده برخوردی عظیم است که قدمت آن به میلیاردها سال می‌رسد. ژورونگ طی یک سفر طولانی ۱.۲۴ مایلی توانست اطلاعات زیادی جمع‌آوری کند. از جمله تصاویری که نشانه‌هایی از بسترهایی مشابه ساحل در آن یافت شد.
اهمیت کشف ژورونگ
اما چرا این کشف ژورونگ حائز اهمیت است؟ بر اساس تحلیل‌های انجام شده در دانشگاه پلی‌تکنیک هنگ‌کنگ ویژگی‌هایی مانند کانال‌های رسوبی، آتشفشان‌های گلی و مخروط‌های دهانه‌ای در سطح مریخ مشاهده شده که گواهی بر وجود خط ساحلی‌هایی است که زمانی در این سیاره وجود داشت. این یافته‌ها می‌تواند اثبات کند مریخ روزگاری در درون خود اقیانوسی داشته که اکنون به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا حیات میکروبی در این سیاره ممکن بوده است؟
آب و زندگی در سیاره‌ای بی‌جان
آب پایه و اساس زندگی است. بر اساس کشف جدید، محققان به شواهدی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد حدود ۳.۶۸ میلیارد سال پیش، یک اقیانوس عظیم در شمال مریخ وجود داشت که سطحی شبیه به اقیانوس‌های زمین داشته است. این شواهد شامل رسوبات سیلیس‌آب‌دار است که نشان از آب‌های شور و سرد دارد که در طول زمان یخ زده‌اند.
یخ‌زدگی و ناپدیدشدن آب
ممکن است آب‌های موجود طی ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار سال به حالت یخ درآمده باشند و پس از آن، این اقیانوس به‌تدریج خشک شده باشد. نظریه‌ای که دانشمندان دراین‌رابطه مطرح کرده‌اند این است که بعضی از این آب‌ها به لایه‌های زیرزمینی نفوذ کرده‌اند و موجب تشکیل ذخایر زیرسطحی آب شده‌اند که در نهایت با تأثیر طوفان‌های خورشیدی، اتمسفر مریخ از بین رفته و آب‌ها به فضای بیرونی منتقل شدند.
حیات میکروبی در مریخ؟ پرسشی که همچنان باقی است
به گزارش سایت ecoticias اگر چه شواهد به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که ممکن است شرایط برای حیات میکروبی در مریخ وجود داشته باشد، هنوز سوالات زیادی دراین‌خصوص باقی است. آیا این شرایط در آن زمان به طور واقعی برای ظهور حیات مناسب بوده است؟ بعضی دانشمندان به‌ویژه کسانی که به تئوری "نوآوری سطحی" اشاره دارند، معتقدند که ویژگی‌هایی که ژورونگ پیدا کرده ممکن است در اثر فرسایش‌های میلیاردساله از بین رفته باشند.
بیشتر بخوانید :
نبرد نظریه‌ها
آیا واقعاً ساحل‌های مریخ وجود داشتند؟ بعضی منتقدان، شواهد به‌دست‌آمده را نه به‌عنوان خط ساحلی، بلکه به‌عنوان ویژگی‌های طبیعی و فرسوده می‌بینند که نمی‌توان به آن‌ها به‌عنوان مدرکی دال بر وجود ساحل‌های حقیقی در مریخ اعتماد کرد. این اختلاف‌نظرها هنوز بین دانشمندان باقی است.
نمونه‌برداری از خاک مریخ و مأموریت‌های بازگشت نمونه
برای درک دقیق‌تر تاریخ آبی مریخ، لازم است شرایط سطحی مریخ بیشتر بررسی شود. این تحقیقات تنها با استفاده از تجهیزات رباتیک امکان‌پذیر است، اما با مأموریت‌های بازگشت نمونه از مریخ می‌توان اطلاعات دقیق‌تری کسب کرد. در همین راستا، مأموریت "تیان‌وِن-۳" چین در سال ۲۰۳۱ ۵۰۰ گرم از خاک مریخ را به زمین می‌آورد.
نقش مأموریت‌های بازگشت نمونه در کشف تاریخ مریخ
این مأموریت‌ها می‌توانند اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره تاریخ آب و شرایط سطح مریخ در اختیار ما قرار دهند و سؤالات زیادی در مورد امکان وجود حیات درگذشته مریخ پاسخ دهند. این مأموریت‌ها می‌توانند به دانشمندان در مورد چگونگی تکامل سطح مریخ کمک کنند و داستان‌های جدیدی از تاریخ این سیاره باز کنند.
گام‌های بزرگ در کشف تاریخ حیات در مریخ
کشف اخیر ژورونگ تنها آغاز راه است که توانسته درهای جدیدی به روی فهم ما از گذشته مریخ بگشاید. هرچند که هنوز هم سوالات بی‌شماری در خصوص امکان وجود حیات در مریخ باقی است، اما این کشف‌ها می‌توانند مبنای تحقیقات بیشتر در این زمینه قرار گیرند. ممکن است در آینده‌ای نزدیک، با بازگشت نمونه‌ها از مریخ، حقیقت‌های شگفت‌انگیزی درباره تاریخ آبی و حیات در این سیاره به دست آوریم.