بررسی گزینههای ریاست جمهوری لبنان
جدال بر سر کرسی بعبدا
صاحبخبر - گروه بینالملل: پس از برقراری آتشبس 60 روزه در لبنان و شمال سرزمینهای اشغالی میان مقاومت این کشور و ارتش رژیم صهیونیستی، تحولات بسیاری از جمله سرنگونی دولت بشار اسد در سوریه، توجهات را به خود جلب کرد و مساله لبنان به حاشیه رفت. در همین حین، طی روزها و هفتههای گذشته نیز نقض آتشبسهای متعددی از سوی ارتش صهیونیستی در جنوب لبنان رخ داد و نیروهای ارتش صهیونیستی به مناطقی در جنوب لبنان وارد شدند که طی 2 ماه جنگ و درگیری مستقیم با حزبالله لبنان امکان حضور در این مکانها را پیدا نکرده بودند. همین مساله منجر به اعتراض دولت لبنان خطاب به دولت آمریکا و کشورهای اروپایی ناظر و ضمانتکننده آتشبس شد. طی آخرین تحولات در جنوب لبنان نیز ارتش صهیونیستی از بسیاری از مناطق از جمله روستای ناقوره در جنوب لبنان عقبنشینی کرد و نیروهای ارتش لبنان در این منطقه مستقر شدند. البته نقض آتشبسها و حضور نظامیان ارتش اشغالگر مسالهای است که همچنان وجود دارد اما سیر تحولات روزهای اخیر لبنان بر مساله مهمتری متمرکز بوده است؛ انتخاب رئیسجمهور لبنان که پیش از جنگ نیز به بحران سیاسی طولانیمدتی برای این کشور کوچک اما مهم در حاشیه مدیترانه تبدیل شده بود. * بحران سیاسی انتخاب رئیسجمهور در بحبوحه جنگ مقاومت لبنان با رژیم صهیونیستی، کشورهای غربی به رهبری آمریکا مساله انتخاب رئیسجمهور را مطرح کردند؛ مسالهای که از سال 2022 تبدیل به چالشی جدی برای کشور لبنان شده است. آخرین رئیسجمهور لبنان میشل عون بود که از سال 2016 تا 30 اکتبر 2022 در این پست حضور داشت و پس از او انتخاب چهاردهمین رئیسجمهور لبنان تاکنون ناموفق بوده است. این مساله بر بحرانهای این کشور عربی خاورمیانه افزوده است؛ بحرانهای پیاپی اقتصادی و سیاسی که پس از جنگ اخیر و تجاوزات رژیم صهیونیستی بر آنها افزوده شده است و منجر به درگیری بیشتر گروههای سیاسی لبنان شده است. در این میان برخی گروهها و جریانات سیاسی لبنان با فشار آوردن بر مقاومت لبنان و جریانات متحد آن با هدایت و حمایت قدرتهای منطقهای و جهانی تلاش دارند از چالشها و نارضایتیهای موجود در لبنان سوءاستفاده کرده و مقاومت لبنان را هدف قرار دهند تا به قدرت برسند؛ قدرتی که بدون تایید تمام گروههای سیاسی لبنان و اتحاد اکثریت آنها به دست نمیآید. رئیسجمهور لبنان مقامی است که به صورت 6 ساله به دست میآید و بلافاصله نیز قابل تمدید نیست. این پست سیاسی مهم در لبنان طبق پیماننامه در اختیار مسیحیان مارونی لبنان قرار دارد. پس از میشل عون و از سال 2022 میلادی تاکنون چندینبار برای تعیین رئیسجمهور بعدی لبنان تلاش شده است اما تمام تلاشها بدون نتیجه بوده است، زیرا در هیچیک از این تلاشها برای تعیین ریاستجمهوری لبنان، اتحادی بین گروههای سیاسی موجود پیرامون یک گزینه شکل نگرفته و این وضعیت منجر به افزایش بحرانهای سیاسی و اقتصادی لبنان شده است؛ مسالهای که پس از جنگ اخیر در لبنان توسط برخی کشورهای منطقه همچون عربستان سعودی، همچنین قدرتهای اروپایی و آمریکا مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. برخی از این کشورها به صورت تلویحی از نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری لبنان حمایت کرده و رسانههای وابسته به این کشورها در لبنان نیز با قدرت در راستای منافع نامزد مورد تایید فعالیت و بدون لکنت زبان در امور داخلی لبنان دخالت میکنند؛ مسالهای که منجر به افزایش نگرانیها درباره به نتیجه رسیدن این انتخابات شده است. * گزینههای ریاستجمهوری لبنان نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان سرانجام پنجشنبه 20 دی (امروز) را برای جلسه تعیین رئیسجمهور کشور لبنان اعلام کرد. امیدها درباره این جلسه برای خروج از بلاتکلیفی 2 ساله لبنان بسیار بالاست و گزینههای مختلفی نیز مطرح شدهاند. بر اساس اصل ۴۹ قانون اساسی لبنان، رئیسجمهور این کشور به عنوان رئیس دولت و نماد وحدت ملی تعریف شده است. رئیسجمهور مسؤول حفظ قانون اساسی، حفاظت از استقلال لبنان و حفظ تمامیت سرزمینی آن است. وی به عنوان فرمانده عالی نیروهای مسلح، زیر نظر شورای وزیران فعالیت میکند و ریاست شورای عالی دفاع را نیز بر عهده دارد؛ مسالهای که تعیین رئیسجمهور لبنان در برهه حساس کنونی را برای این کشور مهمتر از گذشته کرده است. از گزینههای مطرح ریاستجمهوری لبنان میتوان به «جوزف عون» فرمانده ارتش لبنان، «سلیمان فرنجیه» رئیس جریان المرده، «جهاد ازعور» وزیر سابق دارایی لبنان، «سمیر جعجع» رئیس حزب القوات اللبنانیه و «الیاس البیسری» مدیرکل موقت امنیت عمومی لبنان اشاره کرد؛ گزینههایی که هر کدام حمایتها و مخالفتهای مختلفی را از جریانات لبنانی دریافت کردهاند و این موضوع روند انتخاب رئیسجمهور بعدی لبنان را پیچیدهتر از گذشته کرده است. طی روزهای گذشته کارشناسان و تحلیلگران بیشتر روی چند گزینه محدود متمرکز بودهاند و رسانههای لبنانی و رسانههای عربی تحت حمایت کشورهای غربی و عربی در این کشور احتمال انتخاب چند گزینه محدود را بیشتر از سایرین میدانند. در این میان جوزف عون، فرمانده ارتش لبنان بیشترین توجهات را به خود جلب کرده است؛ گزینهای که مورد حمایت جریاناتی مانند جریان «دیدار دموکراتیک» به رهبری «تیمور جنبلاط» است و حزبالله لبنان نیز مخالفتی با ریاست وی ندارد. از سوی دیگر عربستان سعودی نیز از عون حمایت میکند و رابطه بسیار خوبی نیز با غربیها بویژه آمریکا دارد. وی البته مخالفانی نیز در لبنان دارد و «جریان ملی آزاد» به رهبری «جبران باسیل» مخالفت خود با او را مطرح کرده است. در بین سایر گرینهها سلیمان فرنجیه نیز گزینه مطرحی به حساب میآید. وی حمایت حزبالله لبنان و جنبش امل را به دست آورده است و پیش از این در ژوئن 2024 برای کسب ریاستجمهوری تلاش کرده بود که در نهایت با 51 رای از 128 رای نتوانست حد نصاب مورد نیاز را به دست آورد. وی پس از جنگ اخیر لبنان شانس کمتری برای کسب کرسی ریاستجمهوری این کشور دارد و اعلام کرده است در صورت توافق بر سر نامزدی مشترک، آماده کنارهگیری از انتخابات است. «جهاد ازعور» نیز از کاندیداهای مطرحی است که شانس رسیدن به کاخ بعبدا را دارد و در صورت موافقت حزبالله و جنبش امل ممکن است به جای جوزف عون به ریاستجمهوری لبنان برسد. وی که سابقه مدیریت بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بینالمللی پول را در کارنامه خود دارد، اقتصادیترین کاندیدای ریاستجمهوری لبنان است. وی تاکنون تنها موافقت و حمایت «جریان ملی آزاد» را کسب کرده است و مخالفت این جریان با کاندیداهایی مانند عون نشان از سطح اختلافات بین جریانات سیاسی لبنان دارد. از دیگر گزینههای ریاستجمهوری لبنان میتوان به سمیر جعجع به عنوان نامآشناترین کاندیدای مارونی اشاره کرد که به همکاری با رژیم صهیونیستی و آمریکا در لبنان شهرت دارد و شاید بتوان وی را منفورترین کاندیدای این پست نامید. سابقه وی در جنگ داخلی لبنان و همکاریاش با رژیم صهیونیستی و دولت آمریکا علیه مقاومت لبنان حتی در تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی منجر به این شده بسیاری از جریانات سیاسی لبنان در کنار حزبالله با ریاستجمهوری وی مخالفت شدیدی داشته باشند. حزبالله لبنان به صورت علنی با وی مخالفت کرده و سمیر جعجع را تهدیدی برای لبنان نامیده است. * پایان 2 سال بلاتکلیفی در کاخ بعبدا؟ بسیاری بر این عقیدهاند ریاستجمهوری بعدی لبنان که فرمانده کل قوای این کشور نیز به حساب میآید، پس از 2 سال بلاتکلیفی و عدم توافق احزاب سرانجام روز پنجشنبه تعیین خواهد شد و این رویداد میتواند منجر به آغاز روند حل مشکلات اقتصادی، سیاسی و امنیتی این کشور شود، بویژه در برهه حساس کنونی که این کشور در سوی مرزهای خود احساس ناامنی میکند و رژیم صهیونیستی نیز چندان به آتشبس لبنان پایبند نیست. از سوی دیگر علاقه کشورهای خارجی منطقه و جهان برای تعیین رئیسجمهوری لبنان پس از جنگ اخیر نشانههای خروج لبنان از بحران سیاسی است و مجموع این مسائل انتخاب رئیسجمهور در روز پنجشنبه را حائز اهمیت کرده است. با بررسی گزینههای ریاستجمهوری لبنان میتوان به این نتیجه رسید که توافقی بین برخی جریانات سیاسی لبنان بویژه مقاومت لبنان روی برخی گزینه وجود دارد و این توافق ناشی از احتمال به قدرت رسیدن برخی شخصیتها مانند سمیر جعجع است که بلندگوی رژیم صهیونیستی در این کشور به حساب میآیند. این توافقات حتی در سطح خارجی نیز وجود دارد و عربستان سعودی هم اخیرا از گزینههایی مانند جعجع فاصله گرفته است و بر گزینههای دیگری مانند عون متمرکز شده است؛ مسالهای که نشاندهنده اراده جدی برای تعیین رئیسجمهور چهاردهم لبنان است؛ رئیسجمهوری که باید بسیار قبلتر از این راهی کاخ بعبدا میشد.∎