به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از نیچر، سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ شاهد نقاط عطف بی‌سابقه‌ای در گرمایش جهانی بودند، به‌طوری که دمای زمین به بیش از ۱.۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی شدن رسید. این افزایش نگران‌کننده دما بحث‌های شدیدی را در میان دانشمندان به راه انداخته است: آیا این افزایش یک ناهنجاری موقت ناشی از تغییرات طبیعی آب‌وهوا است یا نشانه‌ای هشداردهنده از این که گرمایش جهانی سریع‌تر از حد انتظار در حال سرعت گرفتن است؟
در سال ۲۰۲۳، میانگین دمای جهانی به ۱.۴۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی شدن رسید و رکوردهای قبلی را شکست. داده‌های اولیه برای سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که این روند ادامه داشته و دما به طور موقت به ۱.۵۴ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پایه رسیده است. این ارقام نه‌تنها نگران‌کننده هستند، بلکه از پیش‌بینی‌های بسیاری از مدل‌های اقلیمی نیز فراتر رفته‌اند و سوالاتی را درباره دلایل اصلی چنین گرمایش سریعی مطرح می‌کنند.
پدیده ال نینو که از اواسط سال ۲۰۲۳ آغاز شد، نقش مهمی در افزایش دما ایفا کرد، ال نینو یک پدیده طبیعی اقلیمی است که با توزیع مجدد گرما در اقیانوس آرام منجر به گرم‌تر شدن دمای جهانی می‌شود، با این حال افزایش دمای سال ۲۰۲۳ با فاز طولانی‌تر لانینا که قبل از آن رخ داد، تشدید شد و اثر «دو برابری» ایجاد کرد.
مقررات جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) در سال ۲۰۲۰ منجر به کاهش قابل توجه انتشار گوگرد از کشتی‌ها شد و در نتیجه، میزان آئروسل‌های جوی کاهش پیدا می‌کند. در حالی که آئروسل‌ها با بازتاب نور خورشید اثر خنک‌کنندگی دارند، کاهش آن‌ها موجب شده تابش خورشیدی بیشتری به سطح زمین برسد و به روند گرمایش کمک کند.
کاهش پوشش ابرهای پایین‌سطحی
مطالعه‌ای که در دسامبر ۲۰۲۳ در مجله Science منتشر شد، کاهش پوشش ابرهای پایین‌سطحی، به ویژه در نیمکره شمالی و مناطق استوایی را نشان می‌دهد. این کاهش، همراه با پدیده ال نینو، به عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش دمای سال ۲۰۲۳ شناسایی شده است. با این حال، علت دقیق این کاهش ابرها هنوز نامشخص است و ممکن است به گرمایش جهانی مرتبط باشد، که یک چرخه بازخوردی ایجاد می‌کند و سرعت تغییرات اقلیمی را افزایش می‌دهد.
افزایش دما موجب شده دانشمندان این سوال را مطرح کنند که آیا گرمایش جهانی در حال سرعت گرفتن است؟ برخی استدلال می‌کنند که این افزایش یک ناهنجاری موقت ناشی از تغییرات طبیعی و عوامل کوتاه‌مدت همچون کاهش آئروسل‌ها است، در حالی که دیگران هشدار می‌دهند که این ممکن است نشانه‌ای از یک روند نگران‌کننده‌تر باشد. تداوم دمای بالا در سال ۲۰۲۴، حتی پس از فروکش کردن پدیده ال نینو، نشان می‌دهد که عوامل زیربنایی همچون چرخه‌های بازخوردی مرتبط با کاهش ابرها و گرمایش اقیانوس‌ها ممکن است در حال وقوع باشند.
پیامدهای آینده پیامدهای این روند گرمایش بسیار جدی است، اگر گرمایش جهانی در حال سرعت گرفتن باشد، جهان ممکن است با رویدادهای اقلیمی شدیدتر و مکرر تری همچون امواج گرمایی، خشکسالی‌ها و طوفان‌های شدید رویارویی شود، هدف توافق پاریس برای محدود کردن گرمایش به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد در حال حاضر در معرض تهدید است و اقدامات فوری برای کاهش گرمایش بیشتر ضروری است.
گرمای بی‌سابقه سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ اهمیت مقابله با تغییرات اقلیمی را بیش از پیش نشان می‌دهد، در حالی که تغییرات طبیعی و عوامل کوتاه‌مدت همچون ال نینو و کاهش آئروسل‌ها در افزایش دما نقش داشته‌اند، احتمال سرعت گرفتن گرمایش جهانی را نمی‌توان نادیده گرفت، دانشمندان به بررسی تعامل پیچیده عوامل مؤثر بر این روند ادامه می‌دهند.