شناسهٔ خبر: 70689895 - سرویس بین‌الملل
نسخه قابل چاپ منبع: دانشجو | لینک خبر

سالگرد حادثه تلخ هواپیمای اوکراینی؛ رای دادگاه کانادایی درباره این سانحه چه بود؟

۱۸ دی ماه، سالگرد حادثه هواپیمای اوکراینی است که در اثر آن همه ۱۷۶ سرنشین جان باختند. دادگاه بین المللی کانادایی اعلام کرد که مسئولیت این حادثه با اوکراین است.

صاحب‌خبر -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ پرواز شمارهٔ ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین، پروازی مسافربری متعلق به هواپیمایی بین‌المللی اوکراین از مبدأ تهران به مقصد کی‌یف بود که در ۱۸ دی ۱۳۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) ساعت ۶:۱۹ صبح، اندکی پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی هدف دو موشک قرار گرفت که به فاصلهٔ ۲۴ ثانیه از سامانهٔ موشکی تور پدافند هوایی سپاه پاسداران شلیک شدند. کمی بعد این هواپیما در نزدیکی شاهدشهر استان تهران سقوط کرد و همهٔ ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند.

بیانیه ستادکل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران

پس از حادثه سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای از حادثه پیش آمده عذرخواهی و ابراز همدردی کرد. در بخشی از این بیانیه آمده بود: «ستاد کل نیرو‌های مسلح ضمن عرض تسلیت و اظهار همدردی با خانواده‌های داغدار هم‌وطن و جان‌باختگان اتباع سایر کشور‌ها و عذرخواهی به خاطر خطای انسانی پیش آمده، اطمینان کامل می‌دهد با پیگیری انجام اصلاحات اساسی در فرآیند‌های عملیاتی در سطح نیرو‌های مسلح،  امکان تکرار این گونه خطا‌ها را غیر ممکن ساخته و بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضایی نیرو‌های مسلح معرفی نماید تا با خطا‌های صورت گرفته برخورد قانونی صورت گیرد.»

تعداد جان باختگان این حادثه

به گفتهٔ علی ربیعی، سخنگوی وقت دولت ایران، این هواپیما ۱۷۶ نفر سرنشین داشته که شامل ۷۰ مرد، ۸۱ زن، ۱۵ کودک و یک نوزاد و ۹ خدمه پرواز بودند.  همچنین براساس اعلام وادیم پریستایکو، وزیر امور خارجهٔ اوکراین و لیست پروازی که توسط شرکت هواپیمایی منتشر شد، ۸۲ نفر با تابعیت ایرانی، ۶۳ کانادایی، ۱۱ اوکراینی، ۱۰ سوئدی، ۴ شهروند افغانستان، ۳ آلمانی و ۳ بریتانیایی قربانیان سقوط این هواپیما هستند.  این در حالی است که وزارت امور خارجه آلمان حضور ۳ شهروند خود را تکذیب کرد. براساس گزارش خبرگزاری آلمان، این سه نفر در آلمان به عنوان پناهجو خود را معرفی کرده بودند، اما شهروند آلمان نبودند

گزارش جعبه سیاه

پس از گذشت ۷ ماه از حادثه،  تورج دهقانی زنگنه، رئیس سازمان هواپیمایی ایران، در روز ۲ شهریور ۱۳۹۹ خبر از بازخوانی جعبه سیاه (FDR و CVR) داد و گفت فرایند ثبت اطلاعات در جعبه سیاه ۱۹ ثانیه پس از برخورد موشک اول متوقف شده (پیش از برخورد موشک دوم) و مکالمات در کابین پرواز هنگام برخورد موشک اول، نشان دهنده بروز «مشکل الکترونیکی» در هواپیما است. او گفت:«ثبت اطلاعات و ضبط کننده داده‌های پروازی در زمان ۶:۱۴:۵۶ (۱۹ ثانیه پس از برخورد موشک اول) متوقف شده است. تا این زمان تمام متغیر‌های پروازی ثبت شده شرایط عادی داشته و هواپیما تا قبل از این شرایط در شرایط پروازی فنی نرمال بود و در پروفایل پروازی پیش‌بینی شده قرار داشته است.

جعبه سیاه ضبط کننده صدای درون کابین تا ۱۹ ثانیه پس از انفجار موشک مکالمات را ضبط کرده است. در کابین پرواز سه نفر گروه پرواز حضور داشتند که یکی از آنها معلم بوده که هر سه متوجه شرایط غیرعادی بودند و متناسب با صدای غیرعادی کابین تا آخرین لحظه مشغول کنترل و هدایت هواپیما بودند. معلم خلبان درون کابین برخی راهنمایی‌های لازم را می‌دهد از این مکالمه می‌توان نتیجه گرفت که هواپیما دچار مشکل الکتریکی شده که باعث می‌شود گروه پروازی واحد برق کمکی را روشن بکند و معلم خلبان تشخیص خود مبنی بر فعال بودن هر دو موتور هواپیما را در ثانیه‌های پس از انفجار به خلبانان اعلام می‌کند.»وی اضافه کرد «انفجار موشک اول باعث آسیب قابل توجهی به هواپیما شده و برخورد قطعاتی ناشی از آن به هواپیما باعث قطع FDR و CVR در مدت زمان ۱۹ ثانیه بعد از آن شده است»

«هیچ صدا یا نشانه‌ای از وضعیت کابین مسافران در صدا‌ها و اطلاعات ضبط شده وجود ندارد و نحوه صحبت و واکنش گروه پروازی نشان از سلامت جسمانی آنها در این لحظات بوده است. با توجه به اینکه ضبط صدای کابین در ۱۹ ثانیه بعد از انفجار متوقف شده است و حداقل ۲۵ ثانیه بعد از انفجار اول موشک دوم به مجاورت هواپیما رسیده است تحلیلی دربارهٔ عملکرد و آثار موشک شلیک شده دوم از اطلاعات جعبه سیاه به دست نیامد.»

در نهایت دهقانی گفت «گزارش نهایی سانحه هواپیمای اوکراینی یک سال دیگر اعلام می‌شود.».

در روز ۱۰ام دی ماه ۱۳۹۹،  سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزرات امور خارجه ایران اعلام کرد پیش‌نویس نهایی گزارش ایران از این حادثه را به کشور‌های ذی‌ربط ارسال کرده‌اند و طبق قوانین بین‌المللی آنها دوماه فرصت دارند این پیش‌نویس را بررسی کرده و نظرات و سوالات خود را در رابطه با آن مطرح کنند.

رای دادگاه کانادایی درباره «اهمال» هواپیمایی اوکراین

دیوان عالی ایالت انتاریو در کانادا روز دوشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۳ رای خود را در پرونده رسیدگی به شکایت ۲۱ خانواده از قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ و وکلایشان از شرکت هوایی بین‌المللی اوکراین اعلام کرد.در این حکم تصریح شده است که خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین باید به خانواده‌هایی که عزیزانشان را در سرنگونی پرواز «پی اس ۷۵۲» در ایران از دست داده‌اند، غرامت بپردازد.

در حکم این دادگاه تاکید شده است که با توجه به حملات موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق، شرکت هوایی اوکراین اقدامات و تدابیر لازم بر مبنای استاندارد‌های بین المللی را انجام نداده و در این زمینه اهمال کرده است. چراکه ساعاتی پیش از پرواز این هواپیما آسمان ایران به دلیل پرتاب موشک‌های بالستیک علیه نیرو‌های آمریکایی در عراق در پاسخ به ترور سردار شهید قاسم سلیمانی به دست واشنگتن و احتمال وقوع یک ضدحمله در حالت آماده‌باش قرار داشت.

گزارش عجیب صدا و سیما درباره هواپیمای اوکراینی

در سالگرد حادثه پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین در ۱۸ دی ۱۳۹۸ که به جان باختن ۱۷۶ مسافر و خدمه پرواز از جمله گروهی از ایرانیان و شهروندان چند کشور دیگر منجر شد، گزارشی که در آن زمان از صداوسیما پخش شد در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است. در این گزارش نسبت به « صداقت» ستاد کل نیرو‌های مسلح در صدور اطلاعیه و بیان واقعیت نقد می‌شود و می‌گوید آیا لازم بود چنین شود و حالا دشمنان شاد هستند! این مسئله که بار دیگر در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است موجی از انتقاد را از حقیقت گریزی برخی رسانه ها در بر گرفته است. همانطور که مسئولین هم در آن زمان تاکید داشتند، مردم ایران سزاوار حقیقت اند. این در حالی است که اعلام پذیرش مسئولیت حادثه دلخراش از سوی نیروهای مسلح منجر به برداشته شدن باری حقوقی از ایران شد. چرا که فاصله بروز حادثه و پذیرش مسئولیت کمتر از سه روز بوده است و در مقایسه با سایر حوادث مشابه در کوتاه ترین زمان ممکن رقم خورده است. 

اخیرا در دیوان بین المللی دادگستری لاهه (ICJ)، پرونده ای علیه جمهوری اسلامی ایران با موضوع حادثه هواپیمای اوکراینی تشکیل شده است و اظهاراتی از این دست از سوی صدا و سیما خلاف مصالح ملی کشور در محاکم بین المللی خواهد بود