صاحب‌خبر - امیر فرشباف: در اروپا به‌رغم تسلط گفتمان‌های راست و چپ میانه بر فضای کلی سیاسی و تضعیف هنجارهای ملی، جغرافیایی و نژادی که تهدید‌کننده وحدت و امنیت اروپا تلقی می‌شوند، همچنان تقابل‌های ژئوپلیتیک و فرهنگی و تاریخی مانند تقسیم‌بندی‌های شمالی - جنوبی و شرقی - غربی تعیین‌کننده است. یکی از دغدغه‌های فعلی رسانه‌ها و اندیشکده‌های اروپایی، رهبری اروپای واحد در برابر تهدیداتی مانند ریاست جمهوری ترامپ و سرنوشت جنگ اوکراین و آینده متزلزل ناتو و اتحادیه اروپایی است. ایده رهبری مقتدرانه در حالی ذهن‌ها را مشغول کرده است که این تقابل‌های سنتی شرقی - غربی و تسلط دولت‌های اروپای غربی بر ساختارهای سیاسی و اقتصادی اروپا همچنان اجازه نقش‌آفرینی جدی و موثر به کشورهای شرقی را نمی‌دهد. وبگاه پولیتیکو این مسأله را با توجه به شکست حزب حاکم لیتوانی در انتخابات پارلمانی این کشور و ممانعت پایتخت‌های غربی اروپا از نقش‌آفرینی چهره‌های شرقی در اتحادیه اروپایی مانند وزیر خارجه و رهبر حزب محافظه‌کار لیتوانی (اتحادیه میهن - دموکرات‌های مسیحی) بررسی کرده است: «گابریلیوس لندسبرگیس» وزیر خارجه لیتوانی هرچند در خارج از کشورش موفقیت‌های بزرگی داشت اما در داخل چندان موفق نبود. او پس از شکست سنگین در انتخابات ماه گذشته که باعث از دست دادن حوزه انتخاباتی خود شد، اعلام کرد به دلیل پرهیز از خطر گسترش شکاف در رهبری سیاست خارجی اتحادیه اروپایی از سیاست کناره‌گیری خواهد کرد. لندسبرگیس یکی از پر سر و صداترین حامیان افزایش حمایت از اوکراین، اعمال تحریم‌های سخت‌تر علیه روسیه و مقابله با تهدیدات فزاینده چین بود اما با توجه به اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده قرار است از ماه ژانویه به کاخ سفید بازگردد، زمان‌بندی آرایش جدید سیاسی، بدتر از این نمی‌توانست باشد. لندسبرگیس پیش‌تر در مصاحبه با پولیتیکو گفته بود: «ما که اینقدر نگران انزواطلبی ایالات متحده (بعد از ترامپ) هستیم، آیا انزواطلبی کشورهای عضو اتحادیه اروپا را می‌بینیم؟ ما هم بیشتر به درون نگاه می‌کنیم و بیشتر نگران تحولات داخلی هستیم. آلمان‌ها نگران انتخابات آینده و ظهور راست رادیکال هستند، در کشورهایی مانند هلند، بحث اصلی درباره مهاجرت است و فرانسه به درون نگاه می‌کند و نمی‌داند ائتلاف (راست میانه با راست رادیکال) در آنجا چگونه عمل خواهد کرد؟ به هر کجا نگاه کنید، بحث‌های داخلی بر هر چیز دیگری غلبه دارد». * جبهه شرقی فرمانده ندارد 3 کشور بالتیک - لیتوانی، لتونی و استونی - که در طول جنگ دوم جهانی توسط اتحاد جماهیر شوروی تجزیه و تصرف شدند، زمانی که صحبت از تهدیدات مسکو به میان می‌آید، همواره تهاجمی‌ترین مواضع را داشته‌اند و در حالی که بسیاری از دولت‌های اروپای غربی درگیر بحران‌های سیاسی هستند، کشورهای بالتیک به طور مداوم برای توسعه نقش‌آفرینی جهانی اتحادیه اروپا فشار می‌آورند اما با بی‌میلی پایتخت‌هایی مانند برلین و مخالفت آشکار کشورهایی مثل مجارستان و اسلواکی مواجه می‌شوند. «بایبا براژه» وزیر خارجه لتونی گفته کشورهای بالتیک در موقعیت ایده‌آلی برای پیشبرد سیاست خارجی اروپا قرار دارند، زیرا «درک ما از تهدیدات مدنی، نظامی، بخش خصوصی و اقتصادی روسیه، از نظر پاسخ هماهنگ [به این تهدیدات] نسبتاً یکپارچه است». به گفته وی، «وقتی که سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا نظارت نمی‌کنند که کدام کالاهای تجاری به روسیه ارسال می‌شود، این امر بر عهده کشورهای در امتداد مرز مشترک [با روسیه] گذاشته می‌شود تا وظیفه‌ای را که اتحادیه اروپا ترک می‌کند، آنها (3 کشور شرق بالتیک) برعهده گیرند. ما به رسیدگی به این موضوع ادامه خواهیم داد، زیرا فشار جدی بر نظام ما ایجاد می‌کند ولی فکر هم نمی‌کنیم این ما هستیم که باید هزینه‌ای که سایر کشورها در زمینه تحریم‌ها و کنترل‌های گمرکی متقبل نمی‌شوند، بپردازیم». * ترامپ و تهدید پیوندهای فراآتلانتیکی طی سال گذشته، لهستان به کشورهای بالتیک پیوسته است و دونالد توسک، رئیس سابق شورای اروپا از جناح راست میانه زمام امور را در ورشو به دست گرفته است اما خروج شوک‌آور لندسبرگیس از قدرت، نگرانی‌هایی را درباره شکستن ائتلاف برانگیخت، درست همان‌طور که صعود ترامپ، غرب را بدون رهبری روشن در صحنه جهانی رها می‌کند. با این حال، به نظر می‌رسد این ترس‌ها با انتصاب «کستوتیس بودریس» به عنوان جانشین او (لندسبرگیس) برطرف شده است. این مرد ۴۳ ساله، مشاور پیشین امنیت ملی و معاون سابق آژانس اطلاعات ملی لیتوانی است که مسؤولیت پاسخ به توطئه‌های خرابکارانه مشکوک روسیه در این کشور را بر عهده گرفته بود. «لیناس کوجالا» رئیس مرکز مطالعات اروپای شرقی در ویلنیوس گفت: «بودریس در دیپلماسی باتجربه است و از ساختار نهادهای دولتی آگاه است. در لیتوانی، انتقادات زیادی از آلمان و سایر کشورهای پیشرو در اروپا به دلیل عدم مواجهه با تهدیدات روسیه در دهه گذشته وجود دارد و گاهی اوقات اروپا به طور کلی، از نظر سیاسی و تصمیم‌گیری‌های فوری ناتوان نشان می‌دهد اما برای ما، انتخابات و تغییر دولت، این را تغییر نخواهد داد، زیرا ما تهدیدات روسیه را نه فقط برای اوکراین، بلکه برای خودمان نیز به عنوان یک جنگ وجودی می‌بینیم». در واکنش به پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 5 نوامبر آمریکا، بودریس اصرار داشت کشورهایی مانند لیتوانی برای تقویت امنیت اروپا با کاخ سفید همکاری خواهند کرد. وی گفت: «آنچه ما نمی‌توانیم اجازه دهیم و من فکر نمی‌کنم که اتفاق بیفتد، تضعیف تعهدات امنیت جمعی از سوی ایالات متحده است، زیرا تضعیف پیوند فراآتلانتیک، پایان چارچوب مشترک اروپا و آینده ناتو است».∎​