با وجودی که ایران هنوز به طور رسمی هنوز عضو اتحادیه اوراسیا نشده، اما در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای پیوستن به این اتحادیه انجام شده است و در نهایت ایران موفق شد پس از سال‌ها عضو ناظر این اتحادیه شود. هرچند تا رسیدن به عضویت کامل در اتحادیه اوراسیا راه زیادی مانده است، اما به نظر می رسد دریچه جدیدی برای آغاز روابط جدید اقتصادی ایران با کشورهای عضو اتحادیه باز کند.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، عضویت ایران به عنوان ناظر اتحادیه اوراسیا به ایران این اجازه را می‌دهد تا در جلسات و تصمیم گیری‌های اتحادیه شرکت کند و به اطلاعات و داده‌های آن دسترسی داشته باشد. ازسویی دیگر، تعرفه‌های گمرکی بسیاری از کالاها جدیدا حذف شده و مبادلات تجاری بین دو طرف نسبت به گذشته تسهیل شده است. اما راه زیادی تا عضویت کامل ایران در این اتحادیه وجود دارد و موانع زیادی ازجمله تحریم‌های بین المللی، اختلاف در استاندارد‌های تولید، بهداشت و ایمنی و ملاحظات سیاسی وجود دارد که در صورت حل این موانع می توان به بهره برداری کامل از فرصت‌های اقتصادی این اتحادیه امیدوار بود.
فعالین اقتصادی همچنان اندرخم گشایش خط اعتباری
مهرداد عباد، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با خبرنگار تابناک درباره تاثیر عضو ناظر شدن ایران در اتحادیه اوراسیا، گفت: اگر شرایط کشور به لحاظ بین المللی عادی باشد این چنین معاهدات اقتصادی می‌تواند بسیار کمک کننده در بهبود شرایط اقتصادی کشور شود که قادر است امکان ارتباطات اقتصادی با کشورهای دیگر را در زمینه صادرات غیرنفتی افزایش دهد.
وی با اشاره به اینکه لازم است دولت به فکر چاره اندیشی درباره حل مشکلات بانکی با دیگر کشور‌ها نیز باشد تا بتوان از این معاهدات اقتصادی بهره لازم را ببریم، افزود: دراین میان، شاید دولت‌ها با یکدیگر همکاری اقتصادی داشته باشند، اما بخش خصوصی برای ورود به این بازار با نخستین مانعی که مواجه می‌شوند گشایش خط اعتباری یا اعتبار اسناد داخلی است. فعالین اقتصادی و مشتری‌های صادراتی ایران نمی‌دانند که باید پول حاصل از واردات یا صادرات را به کجا واریز کنند.
صرافی های واسط، تحریم های بین المللی را دور می زنند
این فعال اقتصادی در خصوص روند دورزدن تحریم‌های بانکی به صرافی‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: برای دور زدن تحریم‌های بین المللی، فعالان اقتصادی مجبورند که پول حاصل از واردات را اغلب به صرافی‌های دبی و ترکیه واریز کرده و با واسطه پول را انتقال دهند که مشکلات و زمان زیادی را می‌برد.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران یکی از مشکلات اصلی فعالان اقتصادی را طولانی شدن زمان انجام معاملات عنوان کرد و افزود: در سال های اخیر بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا با ایران معاملات خود را کاهش داده اند که مهم‌ترین دلیل آن طولانی شدن زمان معاملات است به طوری که از زمان ثبت سفارش تا واریز وجه برای طرف های اقتصادی بین ۴ تا ۵ ماه زمان می‌برد. در این فاصله زمانی، نرخ‌ها تغییر کرده و مشکلات زیادی برای طرفین اقتصادی به وجود می آید.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا چیست و چه نفعی برای ایران دارد؟
اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل ازکشور‌های روسیه، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس بازار جذابی برای بسیاری از کشورهای دنیاست چراکه ۱۴.۵ درصد منابع نفتی دنیا را در اختیار دارد. رتبه نخست تولید گاز با۳۰.۲ درصد سهم جهانی و رتبه چهارم تولید انرژی برق را دارد. همچنین به دلیل دارا بودن ۸ درصد خط آهن جهان یکی از کریدور‌های مهم ارتباطی محسوب می‌شود. این کشور‌ها پنجمین تولیدکننده بزرگ فولاد هستند. به همین دلیل ارتباط با این اتحادیه بازارجذابی برای همه کشورهای عضو دارد.
این درحالی است که به دلیل محدودیت‌های مختلف ازجمله نوسانات نرخ ارز، محدودیت‌های بانکی، موانع گمرکی و اداری و ضعف زیرساخت‌های حمل ونقل سهم ایران از سبد کیک تجاری این اتحادیه بسیار کم بوده است.
صادرات ایران به کشورهای اورسیا در سال گذشته
بررسی آمار‌های گمرک ایران نشان می‌دهد در ۹ ماهه نخست امسال ۱۴۰۳، سه میلیون و ۸۶۰ هزار‌تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار به اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا صادر شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۱ درصد از نظر ارزش و ۲۲درصد از نظر وزنی افزایش داشته است.
عمده کالا‌های صادراتی ایران به اوراسیا شامل محصولات کشاورزی مانند خشکبار، میوه، سبزیجات، محصولات لبنی و صنایع غذایی مانند انواع کنسروها، آبمیوه، رب گوجه فرنگی و همچنین صنایع فلزی مانند آهن آلات، لوله و پروفیل. صنایع شیمیایی نیز مانند کود‌های شیمیایی، مواد شوینده ازپرتقاضاترین کالا‌های صادراتی به اوراسیا است. همچنین محصولات پتروشیمی مانند پلی اتیلن و پلی پروپلین نیز در فهرست کالا‌های صادراتی ایران دیده می‌شود.
کدام کشور‌ها بیشترین خرید از ایران را داشته اند؟
آمار‌ها نشان می‌دهد روسیه با یک‌میلیون و ۹۶۰هزار تن بیشترین میزان هدف صادراتی کالا‌های ایرانی بوده است و ارمنستان با یک‌میلیون و ۴۸۰هزار تن، قزاقستان با ۳۶۰هزار تن، قرقیزستان با ۴۴هزار‌تن و بلاروس با ۱۴هزار‌تن ازدیگر خریداران کالا‌های ایرانی بوده‌اند.
به گزارش تابناک، به نظر می‌رسد هرچند عضویت ناظر ایران در اتحادیه اوراسیا که منجر به افزایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور می شود ،اما نوسانات نرخ ارزو سطح پایین رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازار جهانی، موانع و رویه‌های پیچیده گمرکی می تواند دست اندازهایی برسر راه رسیدن به بازار‌های اوراسیا ایجاد کند که برطرف کردن این موانع می تواند بهبودی هرچند اندک در اقتصاد کشور به وجود آورد.