به گزارش خبرگزاری ایمنا، صنعت هوایی به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی هر کشور، نقشی کلیدی در تسهیل ارتباطات داخلی و بین‌المللی ایفا می‌کند، در ایران، این صنعت طی دهه‌های اخیر به دلایل مختلف، از جمله موقعیت ژئوپلیتیکی کشور و افزایش نیاز به خدمات حمل‌ونقل هوایی، اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. هرچند این مسیر همیشه هموار نبوده و چالش‌هایی همچون تحریم‌های اقتصادی، کمبود زیرساخت‌های مدرن و رقابت با بازیگران منطقه‌ای، مانعی بر سر راه توسعه بوده‌اند. با این حال، ایران توانسته است با تکیه بر توانمندی‌های داخلی و برنامه‌های راهبردی، افق‌های جدیدی را در این صنعت ترسیم کند.
دستاوردهای صنعت هوایی ایران
۱. نوسازی ناوگان هوایی: گامی مهم در مسیر توسعه
در سال‌های اخیر، شرکت‌های هواپیمایی ایران از جمله ایران‌ایر (هما)، گام‌هایی در راستای نوسازی ناوگان خود برداشته‌اند. خریداری هواپیماهای مدرن از شرکت‌های مطرحی مانند ایرباس و بوئینگ، یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه بوده است، هرچند تحریم‌های بین‌المللی مانع تحویل بخشی از این سفارش‌ها شد، اما ایران توانست بخشی از ناوگان خود را از طریق همکاری با کشورهای ثالث تجهیز کند. این نوسازی علاوه‌بر کاهش هزینه‌های عملیاتی، به افزایش ایمنی و کیفیت خدمات هوایی نیز منجر شده است.
۲. توسعه زیرساخت‌های فرودگاهی
سرمایه‌گذاری در فرودگاه‌های بزرگ کشور همچون فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، فرودگاه مشهد، اصفهان و شیراز، یکی از اولویت‌های اصلی دولت بوده است، بهبود زیرساخت‌ها شامل توسعه ترمینال‌ها، افزایش ظرفیت پارکینگ هواپیماها و به‌روزرسانی تجهیزات ناوبری هوایی، نقش مهمی در ارتقای استانداردهای بین‌المللی این فرودگاه‌ها ایفا کرده است.
۳. افزایش پروازهای داخلی و بین‌المللی
افزایش تعداد مقاصد پروازی، به‌ویژه در حوزه پروازهای بین‌المللی، نشان‌دهنده توسعه این صنعت در سال‌های اخیر است. ایران توانسته است با استفاده از موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد خود، به‌عنوان یک نقطه اتصال بین شرق و غرب عمل کند و پروازهای ترانزیتی بیشتری را جذب کند.
چالش‌های پیش‌روی صنعت هوایی ایران
۱. تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات تأمین قطعات
تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران، چالشی اساسی در مسیر توسعه صنعت هوایی بوده است، محدودیت در خرید قطعات یدکی و تجهیزات، فشار مضاعفی بر شرکت‌های هواپیمایی وارد کرده و گاه منجر به زمین‌گیر شدن بخشی از ناوگان شده است. این امر موجب افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شده و مانعی برای رقابت‌پذیری با شرکت‌های بین‌المللی به شمار می‌رود.
۲. رقابت با شرکت‌های منطقه‌ای
شرکت‌های هواپیمایی کشورهای همسایه همچون امارات، قطر و ترکیه که از حمایت‌های دولتی گسترده برخوردارند، چالش بزرگی برای ایران محسوب می‌شوند، این شرکت‌ها با ارائه خدمات باکیفیت و ناوگان مدرن، سهم بزرگی از بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌اند.
۳. کمبود نیروی متخصص و آموزش‌های مدرن
با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه، کمبود نیروی متخصص در زمینه‌هایی همچون تعمیر و نگهداری، مدیریت فرودگاهی و خدمات ناوبری، یکی دیگر از موانع توسعه است، دسترسی نداشتن به دوره‌های آموزشی بین‌المللی و محدودیت در به‌روزرسانی دانش فنی، تأثیر منفی بر کیفیت خدمات این صنعت داشته است.
راهکارها برای توسعه پایدار صنعت هوایی
۱. استفاده از ظرفیت‌های داخلی در تولید قطعات و تجهیزات
یکی از راه‌حل‌های مقابله با تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری در تولید قطعات و تجهیزات موردنیاز در داخل کشور است. همکاری میان دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات کمک کند.
۲. تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
انعقاد قراردادهای همکاری با کشورهای دوست و گسترش دیپلماسی اقتصادی، می‌تواند به کاهش محدودیت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنعت هوایی ایران کمک کند.
۳. سرمایه‌گذاری در آموزش و نیروی انسانی
ایجاد مراکز آموزشی و پژوهشی مدرن و ارائه برنامه‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف صنعت هوایی، به تربیت نیروی انسانی ماهر و کاهش کمبودها در این حوزه کمک می‌کند.
۴. توسعه خدمات ترانزیتی و لجستیکی
با توجه به موقعیت استراتژیک ایران، سرمایه‌گذاری در خدمات ترانزیتی و لجستیکی هوایی می‌تواند به جذب پروازهای بین‌المللی و افزایش درآمد ارزی کشور کمک کند.
افق‌های روشن پیش‌روی صنعت هوایی ایران
به گزارش ایمنا، صنعت هوایی ایران با وجود تمام چالش‌ها و موانع، از ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه برخوردار است، از نوسازی ناوگان و افزایش پروازها تا سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و استفاده از ظرفیت‌های داخلی، مسیرهای روشنی برای پیشرفت این صنعت وجود دارد. با به‌کارگیری سیاست‌های هوشمندانه و استفاده از تمام ظرفیت‌های ملی و بین‌المللی، می‌توان به تقویت جایگاه ایران در عرصه هوانوردی جهانی امیدوار بود.