همشهری آنلاین - گروه سیاسی: اسعد شیبانی وزیر امور خارجه جدید سوریه در پاسخ به این سوال الجزیره که در طول دوره ۴ ساله انتقالی در سوریه چه اتفاقی می‌افتد، گفت: سوریه جدید، سوریه صلح است. هیچ شکی نیست که مردم سوریه هیچ تجربه سیاسی برجسته‌ای در گذشته نداشتند. ما ۵۰ سال در استبداد و تمامیت‌خواهی زندگی کرده‌ایم. امروز ما وارد دوران جدیدی از گشایش سیاسی شده‌ایم. ما همچنین شروع به لمس توانایی‌های برجسته مردم سوریه در طول ۲۰ روز دیپلماسی فشرده کرده‌ایم و شاهد علاقه زیادی از سوی همسایگان عربی و دولت‌های غربی و اروپایی نسبت به سوریه هستیم. آنها مایل به پایان دادن انزوا هستند. ما متوجه شدیم که انزوای تحمیل شده بر سوریه نه به جغرافیا یا مردم آن، بلکه به حضور یک رژیم توتالیتر مربوط بود که به همه از جمله منطقه ما و فراتر از منطقه ظلم کرد.
امیدواریم سوریه مرکز صلح باشد
اسعد شیبانی گفت: امیدواریم در دوره جدید، سوریه مرکز صلح، امنیت، ثبات و یک بازیگر کلیدی در منطقه عربی و جامعه جهانی باشد. در کل، سوریه سزاوار این است که در منطقه و جهان نماینده خوبی داشته باشد و به‌طور مشابه مردم سوریه پس از سال‌های طولانی مهاجرت اجباری و جنگ داخلی، سزاوار زندگی در آرامش و راحتی هستند. ما همچنین معتقد هستیم که مردم سوریه در شرایط سخت اقتصادی، معیشتی و همچنین روانی و سیاسی، نیاز شدیدی به بهبود اوضاع دارند.
شیبانی در پاسخ به این سوال که چرا دوره انتقال ۴ ساله است نه حداکثر ۲ساله، گفت: من قبلا بیان کردم که ما یک شروع جدید در سوریه داریم. این امر نه‌تنها به احیای روابط دیپلماتیک ما نیاز دارد بلکه فرهنگ سیاسی ما هم نیازمند این بازسازی است. ما همچنین نیازمند بازسازی نهادهای دولتی هستیم . اگر انتخاباتی برگزار شود، بدون شک پیروز می‌شویم ولی نمی‌خواهیم از آخر شروع کنیم. ما می‌خواهیم از صفر شروع کنیم تا با تشکیل این ساختار، پایه‌های یک نظام سیاسی پایدار را در سوریه بنا کنیم. ما باید زمینه‌های محکمی ایجاد کنیم و مردم خود را در مسیر درست قرار دهیم تا بتوانیم بدون هیچ فشار نهادی داخلی یا خارجی، دولت آینده و رئیس‌جمهور آینده خود را انتخاب کنیم. این نه‌تنها به ۴ سال نیاز دارد، بلکه چندین سال زمان می‌برد.
وزیر امور خارجه سوریه افزود: وقتی ما از ساختار دولتی صحبت می‌کنیم، این ساختار باید نماینده کل جمعیت باشد. این امر نیاز به زمان زیادی دارد و همانطور که می‌دانید نیمی از جمعیت سوریه در خارج از کشور هستند و نیمی از سرزمین‌های ما خارج از کنترل و اختیارات دولت مرکزی دمشق است. همه این مسائل باید به‌سرعت و بدون هرگونه مداخله داخلی یا خارجی حل‌وفصل شوند.
زمان تشکیل کمیسیون قانون اساسی
شیبانی در پاسخ به این سوال که «ماموریت دولت موقت شما در ماه مارس به پایان می‌رسد، آیا ما شاهد یک دولت تکنوکرات خواهیم بود»، گفت: ما یک‌سری ارکان داریم که به‌عنوان سکوی پرشی برای آینده تعیین شده‌اند و نقطه شروع در وضعیت کنونی، برای ما تمامیت ارضی و اتحاد مردم است. اولویت دوم برای احترام به خواست مردم است. سومین موضوع مهم برای ما ایجاد یک نظام سیاسی است که همه طیف‌های مردم را نمایندگی کند. ما مردمی از قومیت‌ها و مذاهب مختلف هستیم. برای تشکیل دولتی که همه این تنوع‌ها را نمایندگی کند، نیاز است تا همه گام‌ها به‌خوبی محاسبه و بررسی شوند. کمیسیون قانون اساسی در کنفرانس گفت‌وگوی ملی تشکیل خواهد شد که در ژانویه برگزار می‌شود و براساس آن نهاد موسس تشکیل خواهد شد و تعدادی یا هیئتی از کارشناسان را به‌عنوان مسئول تهیه پیش‌نویس قانون و سایر کمیته‌های قانون اساسی تعیین خواهد کرد. کمیته‌های دیگری در ساختار دولت و مجلس تشکیل خواهد شد. همانطور که می‌دانید ما در حال حاضر یک خلاء سیاسی داریم که باید بدون تاخیر پر شود تا از تعطیلی دولت که در آن خدمات اساسی به مردم انجام می‌شود، دور شویم. ما می‌خواهیم شاهد یک روند انتقالی سریع باشیم تا بتوانیم خدمات اساسی را به طور قانونی و عادی بدون هیچ‌گونه وابستگی به قانون اساسی جدیدی ارائه کنیم.
جلوی جنگ ایران و اسرائیل در سوریه را گرفتیم
وزیر امور خارجه سوریه در پاسخ به این سوال که «چه تضمینی وجود دارد با توجه به زمینه مذهبی شما، در سوریه یک دموکراسی پویا مبتنی بر حاکمیت قانون، احترام به اقلیت‌ها و مبتنی بر مدارا برپا شود»، گفت: ما بخشی از مردم سوریه هستیم و همانطور که دقایقی پیش گفتم مردم متنوع هستند، اما اکثریت مردم طبیعتا محافظه‌کار هستند. ما مسیحی و مسلمان را در کنار فرقه‌های دیگر داریم و ما بخشی از این بافت هستیم. ما نماینده یک نهاد یا گرایش خاص نیستیم. ما نماینده کل طیف مردمی هستیم که امیدواریم مردم را به خوبی و منصفانه نمایندگی کنیم.
اسعد شیبانی همچنین درباره اینکه آیا احمد الشرع در دوره انتقالی حرف آخر را می‌زند یا خیر، گفت: درباره این موضوع از طریق ساختار دولتی‌ای که زیر نظر هیات موسسان تشکیل خواهد شد، تصمیم‌گیری می‌شود. ما به خواست مردم و به گفته مردم احترام خواهیم گذاشت. آنچه ما روی آن تمرکز می‌کنیم این است که مردم بتوانند صدایشان را به ما برسانند، خواست‌شان را به ما منتقل کنند تا راه‌حل‌های لازم اتخاذ شود.
او افزود: طی چند هفته گذشته ما می‌توانستیم برخی تصمیمات استراتژیک را از طرف مردم اتخاذ کنیم، اما نپذیرفتیم و تصمیم گرفتیم همه مصوبات مربوط به قانون اساسی، پارلمان و ساختار دولت در کنفرانس گفتگوی ملی تعیین تکلیف شود. ما به دنبال این هستیم که نماینده همه طیف‌ها باشیم. اگر خودمان را بیرون از طرح چنین حرفی نگه داشتیم که می‌خواهیم قانون اساسی را لغو کنیم یا بانک مرکزی و پارلمان را منحل کنیم، برای این بود که می‌خواستیم همه این اختیارات را به مردم واگذار کنیم تا شرکای واقعی ما باشند. ما همه قربانیان ۵۰ سال استبداد هستیم و نمی‌خواهیم تاریخ تکرار شود یا تجربه تلخ خودش را به مردم تحمیل کند.
شیبانی درباره اینکه آیا میانجی‌هایی برای جلوگیری از یورش اسرائیل به سوریه وجود داشته‌اند، گفت: شرایطی که در سال ۲۰۲۳ در غزه رخ داد و در کل منطقه رخ داد، ما بخشی از این تحولات بودیم، اما آنچه در چند هفته گذشته انجام دادیم، منطقه را از جنگ داخلی مانند لبنان و جنگی که میان ایران و اسرائیل در سرزمین‌های سوریه به راه می‌افتاد و به‌نظر می‌رسید دارد بزرگ‌تر می‌شود، دور کرد. ما ابتکار عمل را به دست گرفتیم و خاک خود را آزاد کردیم، تهدید را از بین بردیم، خواه حزب‌الله باشد خواه ایران. ما جنگ داخلی را پراکنده کردیم و جنگ منطقه‌ای را خنثی کردیم که بزرگترین قربانی آن مردم سوریه می‌شدند؛ خیلی ساده، ما جایی برای رفتن نداریم و ویرانی بزرگی پیش می‌آمد. اسرائیل یک وضعیت کنونی در منطقه است که فقط به سوریه مربوط نمی‌شود، بلکه به کشورهای منطقه نیز مربوط می‌شود. آنچه برای ما مهم است این است که به خط مرزی ما احترام گذاشته شود تا مورد طمع یا تجاوز قرار نگیرد. ما آرزو داریم که مردم سوریه یک شیوه زندگی عادی با صلح و رفاه در پیش داشته باشند تا در همه زمینه‌ها و جبهه‌ها بهبود یابند.
او درباره «هرگونه مذاکره سوریه و اسرائیل برای توافق بر سر صلح دائمی» گفت: مسائل معلق زیادی بین اسرائیل و سوریه وجود دارد، یعنی در مورد جولان؛ بدون شک در آینده که شرایط اجازه دهد، ما در مورد همه این موضوعات وارد مذاکرات صلح‌آمیز خواهیم شد.
وزیر امور خارجه سوریه همچنین در پاسخ به سوالی درباره «احتمال لغو تحریم‌های آمریکا علیه سوریه» توضیح داد: درباره موضوع تحریم‌های اعمال شده علیه سوریه، ابتدا باید تشخیص دهیم که چه زمانی اعمال شدند. دلیل آن شکنجه‌ها و زندان‌های ناعادلانه و اعدام غیرقانونی به دست رژیم سابق است که تحریم‌ها به‌عنوان پیام مثبت و بشردوستانه‌ای به مردم سوریه اعمال شد. این دلیل اکنون از بین رفته است. هزاران مورد از بازداشت‌های ناعادلانه آزاد شده‌اند. دیگر دلیلی برای تحریم‌ها وجود ندارد. بنابراین همه این تحریم‌ها بی‌معنی هستند و باید بدون تاخیر برداشته شوند تا مردم سوریه بتوانند شیوه زندگی عادی خود را داشته باشند.
او افزود: ما در مورد تمایل جامعه بین‌المللی برای دیدن رفاه در سوریه و تزریق سرمایه‌گذاری می شنویم. آنچه ما نیاز داریم بازسازی زیرساخت‌ها، ایجاد فرصت های شغلی و ارائه خدمات اولیه، آب، برق، نان و سایر کالاهای اساسی است. همه اینها به دلیل این تحریم‌هایی که می‌شنویم فلج شده است. جهان درباره توانایی دولت برای استقبال از بازگشت پناهندگان سوری صحبت می‌کند که همه اینها به لغو تحریم‌ها بستگی دارد. چگونه می‌توانیم سرمایه‌گذاری خارجی را تشویق کنیم، در حالی که هنوز تحریم‌ها وجود دارند. منافع مردم سوریه در حال حاضر بر خلاف منافع آنهاست؟
همه یک ملت هستیم
شیبانی درباره «حفاظت از حقوق اقلیت‌ها» تاکید کرد: ما در چند روز گذشته بارها و بارها با تعدادی از هیات‌های آمریکایی دیدار کرده‌ایم، این بخشی از موضوعات مورد بحث بود، اما ما معقولانه عمل کرده‌ایم و این اولین بار در تاریخ سوریه بود که منطقی عمل می‌کردیم، جایی که در هر مرحله با محاسبات سیاسی پیچیده‌اش شجاعانه عمل کردیم. ما با دوری از یک جنگ داخلی، از آزادسازی خاک خود بسیار خوشحال بودیم، اما با دور کردن کشور و منطقه از یک جنگ منطقه‌ای همه‌جانبه خوشحال‌تر هستیم. ما تمام تلاش خود را برای دستیابی به آشتی ملی انجام می‌دهیم. ما چندین جلسه با همه فرقه‌ها و احزاب سیاسی در سوریه برگزار کرده‌ایم و تاکید می‌کنیم که حفظ تمامیت ارضی و وحدت مردم مهم است. در سوریه هیچ اقلیت وجود ندارد، تنها یک ملت سوریه وجود دارد. من احساس می‌کنم که با تاکید بر این اصطلاحات منفی ممکن است باعث ایجاد تفرقه در میان مردم سوریه شویم یا بین بافت اجتماعی خود اختلاف ایجاد کنیم. ما می‌دانیم چگونه در هماهنگی با هم زندگی کنیم. ما در دوران‌های سیاه با هم زندگی کرده‌ایم و به مردم کل جهان طی یک ماه گذشته این امر را نشان داده‌ایم.
وزیر امور خارجه سوریه در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید دوره ترامپ برای شما بهتر خواهد بود، گفت: شعاری که از اولین لحظه‌ای که پا به دمشق گذاشتیم مطرح کردیم این بود که ما به روی همه باز هستیم. ما در طول جلسات با ده‌ها هیات پیام روشنی به آنها فرستادیم؛ اینکه سوریه باز است و آماده است تا بدون هیچ گونه قیدوشرطی با همه کانال‌ها ارتباط برقرار کند. بدون شک توسعه روابط خوب با دولت جدید آمریکا به خود آنها بستگی دارد. ما آماده‌ایم تا با توجه به رفتار دولت جدید آمریکا، به طور مثبت واکنش نشان دهیم.
او تصریح کرد: تعادل این خواهد بود که چگونه به سوری‌ها فضایی داده می‌شود تا زندگی عادی داشته باشند و از نظر اقتصادی بهبود یابند.
آینده روابط دمشق با تهران
شیبانی درباره هشدار اخیر دولت سوریه به ایران درباره گسترش هرج و مرج در سوریه و احتمال قطع روابط با ایران گفت: نفوذ ایران در سوریه برای مردم سوریه بسیار تحریک‌آمیز بود و هدف آن خدمت به رژیم سابق بود، اگر بخواهیم وضعیت گذشته نفوذ ایران در سوریه را ارزیابی کنیم، می‌دانیم که ایران باید سیاست خود را به‌شدت تغییر دهد و از مداخله در امور داخلی سوریه خودداری کند. ایران کشوری همسایه است، ما نمی‌خواهیم آنها را حذف کنیم، اما از آنها می‌خواهیم در موضع خود تجدیدنظر کنند و در محاسبات خود نسبت به مردم سوریه در سوریه تجدیدنظر کنند.
اسعد شیبانی تاکید کرد: در آینده اگر بر اساس این اصول پیام‌های مثبتی از ایران دریافت کنیم و اگر در جایی که ایران تاثیرگذار یا مداخله‌کننده در امور داخلی ما نیست، واکنش مثبتی از سوی مردم‌مان احساس کنیم، متقابلا واکنش نشان خواهیم داد و بر اساس آن عمل خواهیم کرد. مشکل آنها حمایت از حکومت سابق بود. هفته گذشته اظهارات مثبتی از روسیه در مورد احترام به وحدت و تمامیت ارضی سوریه شنیدیم و من معتقدم که روسیه به‌سرعت توانسته هماهنگ با تحولات جدید و واقعیت جدید عمل کند و در صورت تداوم می‌توانیم روسیه را به عنوان یک شریک بالقوه در سوریه ببینیم.