به گزارش ایسنا، امروز ۱۴ دی ۱۴۰۳ خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخی این روز می‌پردازیم.
فرار "ازهاری" و "اویسی" از ایران- ۱۳۵۷
غلامرضا ازهاری و غلامعلی اویسی دو تن از ارتشبدهای عالی رتبه ارتش رژیم پهلوی بودند که در روزهای پایانی عمر رژیم ستم‌شاهی احساس کردند که این رژیم در حال فروپاشی است و باقی ماندن‌شان در ایران به قیمت جان‌شان تمام خواهد شد.
آنان نیز همچون سایر مقامات لشکری و کشوری رژیم پهلوی بعد از انتقال اموال و دارایی‌های خود به خارج از کشور به اروپا گریختند.
غلامرضا ازهاری قبل از آن، نخست وزیرِ دولت نظامی بود که به علت عدم توانایی در اداره کشور و استعفا از نخست‌وزیری از دولت خارج شده بود.
غلامعلی اویسی نیز به عنوان فرماندار نظامی تهران در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ دستور قتل‌عام مردم در میدان و خیابان ژاله را صادر کرد. او در دولت ارتشبد ازهاری سرپرست وزارت کار بود.
تبعید آیت‌الله سید مصطفی خمینی - ۱۳۴۳
رژیم پهلوی بعد از تبعید حضرت امام خمینی در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به ترکیه عصر همان روز فرزند ارشد ایشان آقا سید مصطفی را نیز دستگیر و روانه زندان قزل قلعه در تهران کرد.
انعکاس این دو خبر موجب تعطیلی کسب و کار و بازار شهرهای قم، مشهد و تهران و شکل‌گیری تظاهرات علیه رژیم شد. فشار افکار عمومی و بحران سیاسی نشأت گرفته از تبعید امام موجب شد، رژیم طاغوت سید مصطفی خمینی را که همزمان با تبعید امام در زندان بازداشت کرده بود بعد از ۵۷ روز حبس، در ۸ دی ۱۳۴۳ از حبس آزاد و از او بخواهد بدون سر و صدا به قم برگردد.
اما ورود ایشان به قم مورد استقبال پرشور مردم قرار گرفت و ملت انقلابی سید مصطفی را تا خانه همراهی کردند. عوامل ساواک بعد از ۵ روز سید مصطفی را در خانه‌اش در قم دستگیر و در تاریخ ۱۴ دی به شهر بورسای ترکیه تبعیدگاه پدرش سید روح‌الله تبعید کردند.
در تقویم خورشیدی مناسبت‌های دیگری چون انتشار اولین شماره روزنامه صوراسرافیل با همکاری میرزا قاسم خان تبریزی و میرزا جهانگیر خان شیرازی در تهران و نویسندگی میرزا علی اکبر خان قزوینی معروف به «دخو» (دهخدای آینده) در این روزنامه در سال ۱۲۸۶، ورود اولین هواپیما به ایران در سال ۱۲۹۲، لغو درجات نظامی رایج از جمله امیر تومان، امیرپنجه، کلنل ماژور و کاپیتان در قزاقخانه و ژاندارمری و جایگزینی آنها با درجات جدید از جمله امیرلشکر، سرتیپ، سرهنگ، نایب سرهنگ، یاور، سلطان و نایب اول، دوم و سوم در سال ۱۳۰۰، اعطای درجه «امیر لشکری» بالاترین درجه قشون توسط سردارسپه وزیر جنگ با تایید احمد شاه قاجار به هفت نفر از سرداران قزاقخانه از جمله عبدالحمید غفاری، عباسقلی جلایر، قاسم والی، محمد توفیقی، حبیب‌الله جهانبانی، علی نقدی و همایون در سال ۱۳۰۰، صدور حکم عمومی قشون از طرف سردارسپه وزیر جنگ در سال ۱۳۰۰، به موجب این حکم ۵ لشکر و یک ارکان حرب و یک شورای قشون در ارتش ایران تشکیل شد، انتصاب سردار مقتدر به ریاست شورای قشون ارتش در سال ۱۳۰۰، انتصاب احمد آقا خان ملقب به امیر احمدی به فرماندهی لشکر غرب در همدان در سال ۱۳۰۰، افتتاح دانشگاه اهواز در سال ۱۳۳۷، اعلام درآمد ۸۸ میلیون پوندی شرکت نفت ایران در سال ۱۹۵۸ در سال ۱۳۳۷، آتش‌سوزی جنگلهای گیلان در اثر وزش باد گرم در ۶ منطقه در سال ۱۳۴۴، حمله سربازان عراقی به مدرسه ایرانیان در بغداد و کاظمین و تعطیل آنها در سال ۱۳۴۹، آتش زدن سینمای اروپا در خیابان شاه‌آباد با ۳ کشته و ۱۰ مجروح در سال ۱۳۴۹، انحلال وزارت تولیدات کشاورزی در سال ۱۳۵۰، محکومیت اقدامات ضد انسانی و ضد ایرانی رژیم بعث عراق از سوی آیت‌الله سید احمد خوانساری طی اعلامیه‌ای و همراهی سایر علما در سال ۱۳۵۰، برف سنگین تهران و اغلب شهرها در سال ۱۳۵۱، انتصاب جمشید بهنام به ریاست دانشگاه فارابی در سال ۱۳۵۳، نوشتن شعارهای «مرگ بر کد ۶۶ (منظور از کد ۶۶ «شاه» بود) ستمگر، نفرین بر کد ۶۶، لعنت بر کد ۶۶، پیروز باد مبارزه مجاهدین و ما پیروزیم» بر دیوارهای دبیرستانها، فرمانداری و خانه رئیس آموزش و پرورش شهرستان کازرون در سال ۱۳۵۶، سفر مخفیانه ژنرال رابرت هایزر مستشار عالی رتبه نظامی جیمی کارتر رییس‌جمهور وقت آمریکا به تهران در سال ۱۳۵۷، انجام عملیات محدود در تنگ حاجیان توسط سپاه در سال ۱۳۵۹، عملیات محدود و مشترک سپاه و ارتش با سایر نهادهای نظامی چَغالوند در گیلانغرب تحت فرماندهی سپاه پاسداران در سال ۱۳۵۹، درگذشت عالم وارسته آیت‌الله شیخ محمد لاکانی در سال ۱۳۷۹ و روز جهاد کشاورزی به ثبت رسیده است.
رویدادهای مهم این روز در تقویم قمری
شهادت امام هادی(ع)- ۲۵۴
شهادت امام علی النقی علیه السلام بنا بر قول مشهور در سال ۲۵۴ هجری در ۴۱ سالگی اتفاق افتاد. مرحوم کلینی شهادت آن حضرت را در ۲۶ جمادی‌الاخر نقل کرد.
مشهور این است که آن حضرت ۶ یا ۸ سال و ۵ ماه داشت که پدر بزرگوارشان جواد الائمه علیه السلام را از دست دادند. آن حضرت به منصب کبرای امامت و خلافت عظمی رسیدند و مدت امامت آن وجود شریف ۳۳ سال بود.
ایام حیات امام هادی علیه السلام مصادف بود با خلافت مامون، معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین، معتز لعنه الله علیهم و آخر الامر معتز آن حضرت را در ۴۱ یک سالگی با زهر به شهادت رساند.
ایشان ۱۳ سال در مدینه اقامت فرمودند و بقیه ایام امامت خویش را به اجبار متوکل در سامرا بودند. حاکم مدینه به متوکل نوشت که اگر تو را به مکه و مدینه حاجتی است علی بن محمد علیه السلام را از این دیار بیرون ببر که همه را مطیع خود ساخته است.
در مدینه اسباب اذیت و آزار به آن حضرت را به دستور متوکل زیاد کردند تا زمانی که آن حضرت را به سامرا بردند و جسارت ها کردند، تا این که معتز آن حضرت را شهید کرد.
امام عسکری علیه السلام غسل و کفن و نماز بر آن حضرت را انجام داد و بعدا در ظاهر، این امورات توسط دیگران انجام شد و ایشان را در منزل خود در مکان فعلی حرم مطهر دفن کردند.
در تقویم قمری وفات "محمد بن یحیی بوزجانی از مفاخر علمی ایران و اسلام در سال ۳۸۸ و درگذشت ادیب شهیر "ابوالحسن طاهربن‌احمد بابشاد مصری در سال ۴۹۶ به ثبت رسیده است.
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی به این شرح است:
امضای پیمان "استارت ۲" بین آمریکا و روسیه- ۱۹۹۳
مذاکرات محدود ساختن سلاح های استراتژیک از سال ۱۹۶۹ بین آمریکا و شوروی سابق آغاز شد و طی چند مرحله به امضای قراردادهای سالت ۱ و ۲ انجامید.
اگر چه پس از تهاجم شوروی به افغانستان، تنشهایی بین آمریکا و شوروی در گرفت اما با روی کار آمدن گورباچف و ایجاد دگرگونی در شوروی و فروپاشی این کشور، مذاکرات محدود ساختن این سلاحها ادامه یافت و به امضای قرارداد استارت ۱ و ۲ منجر شد.
بر اساس پیمان استارت ۲ که در سوم ژانویه ۱۹۹۳ بین رؤسای جمهوری آمریکا و روسیه امضا شد، دو کشور متعهد شدند، دو سوم از تسلیحات زرادخانه هستهای خود را کاهش دهند.
این پیمان در ادامه اهداف پیمان استارت ۱ مبنی بر کاهش سلاحهای هستهای آمریکا و روسیه بود. همچنین دو طرف موافقت کردند که موشکهای کوتاه برد و متوسط خود را نابود کنند.
آمریکا به این دلیل با انعقاد پیمان استارت ۲ موافقت کرد که در پی فروپاشی شوروی، روسیه سیاست همکاری با غرب را در پیش گرفته بود و خطر مهمی برای آمریکا محسوب نمیشد.
در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون استقلال کامل "نیکاراگوئه" در آمریکای مرکزی در سال ۱۸۳۸، درگذشت "پیر لاروس" ادیب و لغت‌شناس معروف فرانسوی در سال ۱۸۷۵ و سرنگونی "مانوئل نوریگا" در پاناما پس از مداخله نظامی امریکا در سال ۱۹۹۰ به ثبت رسیده است.
انتهای پیام