شفاآنلاین سلامت>آلودگی به ویروسی موسوم به پاپیلومای انسانی یا همان HPV می‌تواند عامل مهمی در بروز سرطان دستگاه تناسلی در سنین مختلف به‌ویژه در بانوان باشد و با عدم آگاهی جامعه نسبت به این نوع ویروس و نادیده گرفتن غربالگری‌ها، سرطان‌هایی مانند سرطان دهانه رحم و سرطان تخمدان شیوع بیشتری هم پیدا می‌کند. طبق گفته مسئولان وزارت بهداشت شیوع ابتلا به HPV، در آفریقا حدود 24 درصد، در اروپای غربی حدود 14 درصد و در بخش‌هایی از آسیا حدود 14 درصد توسط سازمان بهداشت جهانی برآورد شده است.
به گزارش شفا آنلاین متخصصان سرطان‌شناسی معتقدند ویروس پاپیلومای انسانی دست‌کم در ایجاد شش گروه از سرطان‌ها نقش اساسی دارد. دکتر علی مطلق، متخصص رادیوانکولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه در این‌باره می‌گوید: «تعداد موارد جدید سرطان در ایران سالانه حدود 190 هزار نفر است یعنی متوسط بروز سرطان در ایران به ازای هر 100 هزار نفر در حال حاضر کمتر از متوسط جهانی است، اما درصد رشد تعداد موارد سرطان در ایران طی 20سال آینده، افزایشی خواهد بود.
آنچه که این روزها نگران‌کننده شده آلودگی بیش از اندازه هواست به طوری که در بهترین شرایط در طول یک سال فقط 10 روز هوای پاک داریم؛ در بروز و شیوع سرطان‌ها آلودگی هوا و آب بسیار تأثیرگذار است. حال اگر عوامل مختلف از شیوه زندگی ناسالم و آلودگی محیطی را کنار هم قرار دهیم درمی‌یابیم افزایش میزان شیوع سرطان در کشور که صرفاً بر اساس تغییرات سن جمعیت در ایران پیش‌بینی شده است، دور از ذهن نیست.»
وی توضیح می‌دهد: «اگر افراد به طور منظم ورزش کرده، غذای سالم مصرف کنند، سیگار نکشند، از عوامل عفونی که سبب سرطان می‌شود، دوری کنند احتمال بروز سرطان را در خود، 40 تا 50 درصد کاهش می‌دهند. یعنی می‌توانند احتمال 15 درصدی بروز سرطان را که در ایران و برای طول عمر یک فرد وجود دارد به نصف کاهش دهند که عدد قابل‌توجهی است.»
ویروس‌ها عامل حدود 12 درصد سرطان‌ها
یکی از عوامل ایجاد سرطان، عوامل عفونی از جمله ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند. در منطقه ما، حدود 12 درصد سرطان‌ها توسط این عوامل ایجاد می‌شوند. یکی از این موارد پاپیلوماویروس انسانى یا همان ویروس HPV است که هم بر زنان و هم بر مردان اثر‌گذار است و در ایجاد سرطان‌ها نقش اساسی دارد. خوشبختانه برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس، از حدود دو دهه پیش، واکسنی تولید شده است که انواع دو، چهار و نه ظرفیتی دارد. دکتر مطلق در خصوص اثربخشی واکسن در برابر انواع خطرناک HPV می‌گوید: «تأثیر واکسن در انواع خطرناک HPV که باعث 90 درصد سرطان‌های دهانه رحم در زنان و نیز انواع HPVهای اضافى که باعث سرطان مردان مى‌شود، بسیار زیاد است به طوری که بسته به سن تزریق، نوع برنامه ایمن‌سازی و نوع واکسن مورد استفاده این اثربخشی تا صددرصد نیز در بیش از ده سال گزارش شده است. بر اساس مطالعات مختلف، در تمامی کشورها واکسن یک اقدام اثربخش در پیشگیری از سرطان‌های مرتبط با HPV است و بر اساس شیوع HPV، بروز سرطان‌های مرتبط با آن و میزان تولید ناخالص داخلی کشورها، میزان هزینه اثربخشی متفاوت است. در ایران نیز اگر واکسن با قیمت مناسب تهیه شود و در برنامه واکسیناسیون کشوری قرار گیرد، هزینه اثربخش خواهد بود. خوشبختانه دو شرکت داخلی به تولید واکسن دو و چهار ظرفیتی پرداخته‌اند و می‌توانند نگرانی کمبود واکسن را در کشور برطرف کنند.»
آغاز بررسی وزارت بهداشت
در همگانی شدن واکسن HPV
در حال حاضر واکسیناسیون علیهHPV در بیش از ۱۴۰ کشور جهان برای جلوگیری از بیماری انجام می‌شود و در سبد واکسیناسیون عمومی‌شان قرار دارد با اینکه هنوز این اقدام در کشور ما روی نداده و واکسن این بیماری حتی برای افرادی که می‌خواهند با هزینه آزاد تزریق کنند به سختی پیدا می‌شود، مسئولان وزارت بهداشت خبر از بررسی این موضوع داده‌اند. به گفته دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشت، موضوع تزریق واکسن HPV در دستور کار کمیته واکسیناسیون قرار گرفته است و احتمال ورود به این موضوع به‌جد مدنظر است. حال دو رویکرد داریم؛ اول اینکه واکسن اچ پی وی مانند واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها با قیمت مناسب عرضه شود تا از قاچاق و بازار سیاه در امان باشد. رویکرد دوم این وزارتخانه قرار دادن واکسن اچ پی وی همچون واکسن پنوموکوک در سبد واکسیناسیون کشور است که این امر در بررسی کمیته واکسیناسیون مشخص خواهد شد.
جهت‌گیری وزارت بهداشت ارتقای سلامت مردم است
دکتر قباد مرادی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم در خصوص عفونت پاپیلوما ویروس یا HPV به «ایران» می‌گوید: «این ویروس سوش‌های مختلفی دارد، اما دو سوش 16 و 18 آن در ابتلا به سرطان دهانه رحم نقش مهمی دارند. برخی از کشورهای دنیا واکسیناسیون HPV را در سبد واکسیناسیون خود قرار داده‌اند. در ایران برای ورود این واکسن به برنامه روتین ایمن‌سازی نیاز به اطلاعاتی داریم. این اطلاعات می‌تواند هزینه اثربخشی این واکسن و شیوع عفونت پاپیلوما ویروس در میان جمعیت باشد اما به طور کلی جهت‌گیری مدیریتی وزارت بهداشت ارتقای سلامت مردم است و جهت‌گیری کارشناسی وزارت بهداشت هم همین است که اگر منابع پایدار تأمین واکسن موجود باشد و واکسیناسیون هزینه اثربخش باشد، برای ورود این واکسن به سبد واکسیناسیون از طریق کمیته‌های علمی کشور تصمیم‌گیری شود.»
ثبت سالیانه 1000 تا 1500 مورد سرطان دهانه رحم در ایران
وی در خصوص آمار افراد مبتلا به این بیماری می‌گوید: «طبق آمارهای سازمان جهانی بهداشت در سال 2019 میلادی حدود 620 هزار سرطان دهانه رحم در زنان در کل دنیا به خاطر HPV بروز کرده است. در ایران کل موارد سرطان دهانه رحم بر اساس نظام ثبت سرطان در سالیان گذشته بین 1000 تا 1500 مورد سالیانه بوده که البته این به دلیل همه علل سرطان است. مطالعات پراکنده‌ای در خصوص شیوع ابتلا به HPV در کشور وجود دارد که با توجه به تفاوت گروه‌های مورد مطالعه و تفاوت کیفیت مطالعات نتایج بسیار متفاوت است.»
سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت توضیح می‌دهد: «شیوع گزارش شده سوش‌های 16 و 18 در کشور که عامل سرطان گردن رحم هستند در یک مطالعه 5 درصد و در مطالعه دیگر 9 درصد و در موارد و مطالعات دیگر بالاتر گزارش شده‌اند. اما تا زمانی که مطالعه جامع و باکیفیتی وجود نداشته باشد نمی‌توان به این برآوردها اعتماد کرد. البته مطالعاتی که در آن شیوع همه سوش‌ها را برآورد کرده‌اند، بسیار طیف وسیعی دارد. مثلاً در بین مراجعین به کلینیک‌های زنان و بیماری‌ها این شیوع به صورت طبیعی بالاتر است که قابل تعمیم به جمعیت عمومی نیست. وزارت بهداشت اکنون دنبال برآورد دقیقی از شیوع همه سوش‌ها و همچنین سوش‌های 16 و 18 در جمعیت عمومی کشور است.»
واکسن اچ پی وی
در دستورکار کمیته ایمن‌سازی
به گفته وی، وظیفه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارتقای سلامت مردم است. هر اقدامی که از نظر کارشناسی به ارتقای سلامت مردم کمک کند و امکان ارائه خدمت با منابع مالی پایدار وجود داشته باشد در دستور کار قرار خواهد گرفت و به مدیران ارشد برای تصمیم‌گیری ارائه خواهد شد.
دکتر مرادی با بیان اینکه برای ورود هر واکسن به برنامه ایمن‌سازی کشور یک ساختاری وجود دارد، عنوان می‌کند: «یکی از این ساختارها کمیته علمی ایمن‌سازی کشور است. این کمیته متشکل از جمعی از بهترین متخصصان کشور در این زمینه است. یکی از دستورات کار آینده این کمیته واکسیناسیون HPV است. سعی می‌شود با جمع‌آوری شواهد، مناسب‌ترین تصمیمی که به سود کشور است در این کمیته گرفته شود. می‌توان به مردم اطمینان داد که تلاش ما در وزارت بهداشت اخذ تصمیمی مناسب در این زمینه که به سود مردم است، خواهد بود. در خصوص نوع واکسن و جزئیات دیگر در بخش ورود به سبد واکسیناسیون عمومی کشور بعد از اخذ تصمیم اولیه برنامه‌ریزی خواهد شد.»