جوان آنلاین: حمید رفیعی، پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت با اشاره به تحولات جهانی و نیاز‌های پیچیده جامعه امروز، بر لزوم توجه ویژه به سواد‌های چندگانه در نظام آموزشی کشور تأکید کرد و اظهار داشت: «مدارس نباید تنها به آموزش مفاهیم حافظه‌محور و سواد تحصیلی محدود شوند بلکه باید به توانمندسازی افراد برای زیستن در جامعه پیچیده و متغیر امروز پرداخته و مهارت‌هایی را به دانش‌آموزان بیاموزند که برای زندگی اجتماعی، اقتصادی و فناوری امروزی ضروری است.»
رفیعی افزود: «مفهوم سواد امروز به مراتب گسترده‌تر از سواد خواندن و نوشتن یا مهارت‌های محاسباتی است که در گذشته مورد توجه قرار می‌گرفت. سواد در دنیای پیچیده امروز شامل مجموعه‌ای از مهارت‌ها و توانمندی‌هایی است که فرد برای زندگی و فعالیت مؤثر در جامعه نیاز دارد. در نهایت، تنوع و رشد روزافزون فناوری ما را به این سمت سوق می‌دهد که بتوانیم معادلات دنیا را در این پارادایم تفسیر کنیم.»
این کارشناس تصریح کرد: «نظام آموزشی باید هدف خود را تنها در انتقال مفاهیم علمی و حافظه‌محور محدود نکند. در دوران کنونی، افراد باید توانمندی‌هایی برای برخورد با چالش‌ها و تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فناورانه کسب کنند. این توانمندی‌ها باید علاوه بر آگاهی از تحولات جدید، به افراد امکان دهند در دنیای پیچیده و در حال تغییر زندگی کنند.»
این پژوهشگر بر اهمیت اصلاح برنامه‌های درسی و استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ها و نهاد‌های فرهنگی تأکید کرد و در توضیح گفت: «نظام آموزشی باید به‌طور جامع‌تر و فراگیرتر به نیاز‌های مالی، زیبایی‌شناختی، عاطفی، فناورانه و مهارتی افراد پرداخته و حتی نیاز‌های سیاسی و اجتماعی آنها را نیز در نظر بگیرد. در واقع، آموزش باید افراد را برای زیست در اجتماع و استفاده صحیح از این مهارت‌ها آماده کند.»
وی هشدار داد: «اگر به این مسائل توجه نشود، جامعه خود به‌طور ناخودآگاه این مهارت‌ها را به افراد تحمیل خواهد کرد، اما مشکل این است که هنجار‌های جامعه ممکن است با آنچه در نظام آموزشی نیاز است همراستا نباشد. در چنین حالتی، فرد ممکن است نتواند مهارت‌های لازم را در جامعه به‌درستی کسب کند.»
رفیعی در توضیح سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز اظهار داشت: «این سند به طور دقیق به ضرورت توجه به ابعاد مختلف زندگی انسان در کنار علم و فناوری اشاره می‌کند. علاوه بر ساحت علمی و فناوری، باید به ساحت‌های اعتقادی، زیبایی‌شناختی، زیستی، سیاسی و اجتماعی نیز توجه شود. نظام آموزشی باید برنامه‌های درسی خود را طوری طراحی کند که تمامی این ابعاد را پوشش دهد و دانش‌آموزان را برای زندگی متعادل و موفق در جامعه آماده کند.»
این کارشناس همچنین بر لزوم طراحی برنامه‌های آموزشی مبتنی بر شایستگی‌های پایه اشاره و تصریح کرد: «قبل از آموزش‌های پیچیده‌تر، افراد باید شایستگی‌های اولیه را کسب کنند و در این راستا، سازمان پژوهش در حال تدوین نظام‌واره شایستگی‌ها و جدول شایستگی‌های دانش‌آموزان است که باید در طراحی برنامه‌های درسی مورد توجه قرار گیرد.»
این پژوهشگر در ادامه بر این نکته تأکید کرد که باید انتظارات واقع‌بینانه‌ای از نظام آموزشی داشت. نباید تمام نیاز‌های اجتماعی و فرهنگی را تنها از نظام آموزشی خواست، چراکه این امر ممکن است با شکست مواجه شود. در این راستا، نقش نهاد‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی مانند صدا و سیما و فضای مجازی نیز باید به‌درستی تعریف و ایفا شود.