جوان آنلاین: یونسکو در تلاش است تا مفهوم سواد را به روز کرده و به ابعاد مختلف آن توجه کند. طبق نظر این سازمان، سواد دیگر تنها به توانایی خواندن و نوشتن محدود نمی‌شود و باید شامل مجموعه‌ای از مهارت‌های ضروری برای زندگی در دنیای مدرن باشد. این مهارت‌ها شامل سواد تربیتی، سلامت، نژادی، قومی، بوم‌شناختی، تحلیلی، انرژی، علمی، مالی، ارتباطی، رسانه‌ای و رایانه‌ای است. به اعتقاد یونسکو، این ابعاد مختلف سواد باید در برنامه‌های آموزشی گنجانده شود تا افراد قادر باشند در دنیای پیچیده امروز به‌خوبی عمل کنند.
یونسکو تأکید دارد نظام آموزشی باید به گونه‌ای طراحی شود که این مهارت‌ها را تقویت کند. به ویژه در شرایطی که تغییرات سریع فناوری و نیاز‌های جدید اجتماعی به وجود آمده است. به‌عنوان مثال، سواد انرژی به افراد کمک می‌کند تا مصرف انرژی را بهینه و از منابع موجود به درستی استفاده کنند. سواد سلامت نیز اطلاعات لازم برای تغذیه سالم و کنترل بیماری‌ها را در اختیار افراد قرار می‌دهد. سواد رسانه‌ای به افراد کمک می‌کند تا اطلاعات را از منابع مختلف تحلیل کند و تصمیمات
آگاهانه تری بگیرد.
در این رابطه دکتر علیرضا رحمانی، کارشناس تعلیم و تربیت در گفتگو با «جوان» به مشکلات موجود در نظام آموزشی و کمبود‌های موجود در آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما در زمینه‌های مختلفی به ویژه در نظام آموزشی با کمبود‌هایی مواجه هستیم. این کمبود‌ها شامل نبود یک نظام ارزشی مشخص، چشم‌انداز واضح، برنامه‌ریزی منسجم و هدفگذاری‌های دقیق است. برای اینکه تغییرات واقعی و مؤثری در نظام آموزشی ایجاد شود، نیاز به یک جریان‌سازی قوی داریم. این جریان باید از طریق نهاد‌های مختلف فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای
شکل بگیرد.»
رحمانی با تأکید بر ضرورت ارتقای انواع سواد در جامعه می‌افزاید: «در این باره باید از رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما کمک گرفت تا این موضوع را ترویج دهند. همچنین معلمان نیز باید خود را به روز و در دوره‌های آموزشی مناسب شرکت کنند.»
این کارشناس تعلیم و تربیت می‌گوید: «نقش والدین در ارتقای سواد‌ها مؤثر است، اما باید ابتدا خودشان آموزش ببینند و از سواد‌های جدید آگاه شوند. بر همین اساس نظام آموزشی باید به والدین آموزش دهد چگونه به فرزندانشان سواد عاطفی، ارتباطی و دیگر سواد‌های ضروری را منتقل کنند، چراکه بسیاری از والدین هنوز از سواد‌هایی مانند نژادی، قومی و بوم‌شناختی آگاهی ندارند و باید برای آموزش این نوع از سواد‌ها برنامه‌ریزی کرد.»
وی با اشاره به این نکته که والدین قصد دارند به فرزندانشان کمک کنند، اما منابعی درست و معتبر برای دریافت اطلاعات ندارند، می‌افزاید: «هرچه دانش والدین بیشتر باشد، بهتر می‌توانند با فرزندانشان ارتباط برقرار و به درستی آنها را راهنمایی کنند، اما آنها منبع مطمئنی در دست ندارند. متأسفانه در حال حاضر بازار مکاره‌ای مانند اینستاگرام درست شده که ادعا می‌کند استاد تمام است و مردم هم پای حرف‌های او می‌نشینند. از طرفی مدارس، مساجد و فرهنگسرا‌ها هم کار‌هایی انجام می‌دهند که گاهی نامشخص و بی‌هدف است که نیاز به سازماندهی دارد.»
رحمانی در پاسخ به پرسشی درباره آینده نسل امروز تأکید می‌کند: «برای سواد‌های چندگانه و مهارت‌های زندگی هیچ برنامه درسی نداریم و هیچ مؤسسه‌ای هم برنامه درسی مشخصی ندارد. این وضعیت نشان‌دهنده یک خلأ بزرگ در نظام آموزشی است که نیازمند توجه فوری است تا نسل آینده قربانی نشود. اگر به برنامه‌های درسی به روز و متناسب با نیاز‌های روز جامعه توجه نکنیم، فرزندان ما چیز‌هایی را یاد می‌گیرند که ضروری نیستند و در عوض، حداقل‌های لازم را نمی‌دانند.»
این کارشناس در پایان می‌گوید: «در شرایط فعلی، بدون یک نظام فرهنگی و ارزشی مشخص، همه چیز به هم ریخته است. وقتی برنامه و چشم‌انداز روشنی نداریم، دانش و علم بی‌ارزش می‌شود و تربیت اهمیت چندانی پیدا نمی‌کند. برای ایجاد تغییرات واقعی در نظام آموزشی، باید به‌طور جدی به‌روز باشیم، از رسانه‌ها و نهاد‌های فرهنگی بهره بگیریم و به ارتقای سواد‌های چندگانه توجه کنیم.»