در این میان، راهنمایان گردشگری به‌عنوان پل ارتباطی میان گردشگران و فرهنگ، تاریخ، و جاذبه‌های هر کشور، نقشی حیاتی در ارائه تجربه‌ای دلپذیر و ماندگار به گردشگران دارند. اما در ایران، ضعف‌های متعددی در عملکرد راهنمایان گردشگری مشاهده می‌شود که می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت خدمات، تصویر بین‌المللی کشور، و پایداری این صنعت بگذارد.
مدیرکل سابق آمار و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ضعف راهنمایان گردشگری در ایران را یکی از چالش‌های مهم در صنعت گردشگری کشور می داند و می گوید: این موضوع می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای برکیفیت خدمات ارائه شده به گردشگران، تصویر کشور در سطح بین‌المللی و پایداری این صنعت داشته باشد.
اردشیر اروجی در گفت و گو با قدس آنلاین به ضعف در مهارت‌های زبانی و نبود مهارت‌های ارتباطی و مدیریتی در برخی راهنمایان گردشگری اشاره می کند و ادامه می دهد: بسیاری از راهنمایان گردشگری تسلط کافی بر زبان‌های خارجی، به‌ویژه زبان‌های پرکاربرد در ایران مانند چینی، روسی و حتی انگلیسی، ندارند؛ این موضوع ارتباط با گردشگران خارجی را دشوار کرده و موجب ایجاد نارضایتی می‌شود.
وی می افزاید:برخی از راهنمایان حتی فاقد مهارت‌های ارتباطی و مدیریتی لازم برای مدیریت گروه‌های گردشگری یا حل مشکلات احتمالی هستند؛ این ضعف می‌تواند منجر به تجربه ناخوشایند برای گردشگران شود.
این کارشناس گردشگری همچنین به ناآشنایی راهنمایان گردشگری با فناوری‌های نوین اشاره می کند و می گوید:فناوری‌های مدرن مانند اپلیکیشن‌های راهنمای گردشگری یا ابزارهای دیجیتال نقش مهمی در ارتقای کیفیت خدمات دارند، با این حال، بسیاری از راهنمایان از این ابزارها استفاده نمی‌کنند یا با آن‌ها آشنا نیستند.
وی با اشاره به مشکلات ضعف راهنمایان گردشگری می گوید: راهنمایان ضعیف می‌توانند موجب نارضایتی گردشگران شوند، که این موضوع منجر به کاهش تبلیغات کلامی می شود؛ همچنین ارائه اطلاعات نادرست یا برخورد غیرحرفه‌ای یک راهنمای تور می‌تواند تصویر ایران را به‌عنوان یک مقصد گردشگری در سطح بین‌المللی خدشه‌دار کند، اما یک راهنمای حرفه‌ای و باکیفیت می‌توانند گردشگران بیشتری جذب کند و ایران را در رقابت با دیگر کشورها به موفقیت بیشتری برساند.
اروجی به کمبود آموزش‌های حرفه‌ای اشاره می کند و ادامه می دهد:راهنمایان گردشگری در ایران معمولا به آموزش‌های تخصصی و به‌روز دسترسی کافی ندارند. این موضوع منجر به عدم تسلط کافی بر اطلاعات تاریخی، فرهنگی، و جغرافیایی می‌شود و کیفیت تجربه گردشگران را کاهش می‌دهد.
وی به ضعف ساختارهای آموزشی در راهنمایان گردشگری اشاره می کند و در اهمیت این موضوع می گوید: تجربه نشان داده که آموزش و ارزیابی راهنمیان گردشگران نتایج بسیار خوبی نه تنها برای گردشگران بلکه برای جامعه می تواند داشته باشد و نباید موضوع آموزش را نادیده گرفت.
این کارشناس گردشگری ادامه می دهد: راهنمایان گردشگری آزمون هایی را برای دریافت مجوز پشت سر می گذارند، اما به دلیل اینکه این آزمون تنها یک بار برای دریافت مجوز برگزار می شود نیاز است که مثلاً به صورت مرتب هر سال مورد بازآموزی قرار گیرند و دوره های آموزشی برای آن ها گذاشته شود و رتبه های شان تغییر کند.
اروجی در ادامه با تأکید بر اینکه مهمترین ویژگی که راهنمایان گردشگری باید داشته باشند این است که اولاً باید متخلق به اخلاق ایرانی -اسلامی باشند،می گوید:این افراد باید معرف فرهنگ ایرانی باشند و از نظر توریست ها آشنا شدن با راهنمایان گردشگری یعنی آشنا شدن با ایران .
وی به لزوم داشتن اطلاعات و آگاهی نسبت به آثار تاریخی و فرهنگی منطقه ای که راهنمای آن هستند اشاره می کند و می افزاید:داشتن اطلاعات کافی از میراث فرهنگی و حتی مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از ملزومات راهنمایان گردشگری است که اگر پرسشی از آن ها در این موارد شد بتوانند توضیح مناسبی برای آن داشته باشند.
مدیرکل سابق آمار و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه راهنمایان گردشگری باید مسلط به حداقل یک زبان زنده دنیا باشند، ادامه می دهد:این افراد نخستین کارکنانی هستند که در تعامل مستقیم با گردشگران و جامعه میزبان قرار می گیرند و درحقیقت به عنوان سفیران فرهنگی مقاصد نقش مهمی در رضایت گردشگران از خدمات تور بر عهده دارند.
اروجی راهنمایان گردشگری را در برخی موارد یکی از ضعف های تورهای گردشگری و صنعت گردشگری می داند و می گوید:دفاتر خدمات گردشگری که این تورها را معرفی می کند موظف هستند از راهنمایان گردشگری دارای کارت و مجوز راهنمای گردشگری استفاده کنند؛ اگر این اتفاق نیفتد آن دفتر گردشگری و تورگردان مقصر است و از طرفی سازمان میراث فرهنگی باید نظارت های مستمری در این خصوص داشته باشد.
وی ادامه می دهد:یعنی اگر دفاتر خدمات گردشگری در برگزاری تورهای خود از راهنمایان بدون مجوز استفاده کنند مرتکب خلاف شده و این موضوع از طریق وزارت میراث فرهنگی و گردشگری باید پیگیری شود و با آن ها برخورد شود.
این کارشناس گردشگری تاکید می کند: یک راهنمای تور وقتی می تواند نقش خود را به عنوان منبع دانش و سفیر فرهنگی به خوبی ایفا کند که در یک محیط امن و حمایت گر فعالیت کند. راهنمایان با اعتماد به نفس و راضی از شغل و محیط فعالیت خود قادر به ایجاد تجربه ای منحصر به فرد برای گردشگران هستند.
اروجی ادامه می دهد:با توجه به اهمیت شغل راهنمایان تور ضروری است که شرایط کاری و مشکلات آن ها مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار بگیرد؛ چرا که در غیر این صورت نمی توانند تجربه خوبی برای گردشگران رقم بزنند.
وی به نرخنامه های اندک راهنمایان گردشگری اشاره می کند و می افزاید:سازمان میراث فرهنگی باید نرخنامه های متعادلی را برای راهنمایان تورها تدوین کند که این افراد بتوانند حق الزحمه عادلانه خودشان را دریافت کنند تا به راه های انحرافی کشیده نشوند؛ سازمان میراث فرهنگی باید روی این نرخنامه ها نظارت داشته باشد و از طریق کانون خودشان این وضعیت پیگیری شود.
وی به لزوم برقراری حق بیمه برای راهنمایان گردشگری تأکید می کند و می افزاید: راهنمایان گردشگری که دارای مجوز هستند و اصول حرفه ای این شغل را رعایت می کنند باید مورد حمایت قرار بگیرند؛چرا که می توانند در جذب گردشگر تأثیرگذار باشند.