بر اساس داده‌های گزارش ماهانه خودروسازان که فرهیختگان آن را منتشر کرده، تولید ایران‌خودرو در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ به ۳۷۵ هزار و ۶۱۵ دستگاه رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش نزدیک به ۲۱ هزار دستگاهی (۵.۲ درصد) را نشان می‌دهد. همچنین تولید این خودروساز نسبت به تولید ۹ماهه سال ۱۴۰۱ نیز با افت ۱۰ هزار و ۲۰۰ دستگاهی مواجه بوده است.
وضعیت تولید در گروه سایپا اما کمی متفاوت است. این گروه خودروسازی اعلام کرده است که در ۹ ماهه امسال مجموعاً ۳۷۱ هزار و ۳۹۷ دستگاه خودرو در شرکت‌های تابعه سایپا شامل پارس‌خودرو، زامیاد و سایپا دیزل تولید کرده است. این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۳.۵ درصدی (معادل ۱۲ هزار و ۵۶۳ دستگاه) داشته و از تولید ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ حدود ۲۳.۵ هزار دستگاه (۶.۸ درصد) بیشتر است.
این آمار در حالی منتشر می‌شود که افزایش قیمت خودرو در ماه‌های اخیر بهانه‌ای برای رشد تولید و عرضه عنوان شده بود. مدیران صنعت خودرو تأکید داشتند که با اصلاح قیمت‌ها، توانایی افزایش ظرفیت تولید و پاسخ به تقاضای بازار فراهم خواهد شد. اما آنچه اکنون مشاهده می‌شود، عدم همخوانی عملکرد تولیدکنندگان با این ادعاها است.
در همین راستا، مدیرعامل ایران‌خودرو در آذرماه از پیش‌بینی درآمد سه هزار میلیارد تومانی از افزایش قیمت‌ها خبر داد و اعلام کرد که این منابع برای تقویت تولید قطعات و جهش در تولید خودرو استفاده خواهد شد. با این حال، آمار تولید نشان می‌دهد که تولید این گروه از ۴۶ هزار دستگاه در اردیبهشت به ۳۸ هزار و ۸۴۵ دستگاه در آذرماه رسیده است، که کمترین میزان تولید در سال‌های اخیر است. این در حالی است که در آذرماه سال گذشته تولید بیش از ۵۰ هزار دستگاه بود، که کاهش چشمگیری را در آمار تولید نشان می‌دهد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که مشکلات ساختاری در صنعت خودرو، از جمله بهره‌وری پایین، فساد و رانت گسترده و مدیریت ناکارآمد، مانع از تحقق وعده‌های افزایش تولید شده است. علاوه بر این، برخی بر این باورند که نبود نظارت کافی بر عملکرد خودروسازان و ضعف در سیاست‌گذاری صنعتی، زمینه‌ساز این وضعیت نابسامان شده است.
بالطبع مصرف‌کنندگان نیز از وضعیت کنونی بازار خودرو ناراضی هستند. افزایش قیمت‌ها در حالی رخ داده که نه کیفیت خودروها بهبود یافته و نه عرضه آنها در بازار افزایش پیدا کرده است. این موضوع باعث شده که فشار اقتصادی بیشتری به خانوارها وارد شود، چرا که آنها مجبورند برای خرید خودروهای با کیفیت پایین‌تر، هزینه‌های بیشتری پرداخت کنند. بسیاری از خریداران اعتقاد دارند که وعده‌های مدیران خودروسازی فقط بهانه‌ای برای توجیه افزایش قیمت‌هاست و در حقیقت، مشکلات اساسی صنعت خودرو همچنان بدون هیچ اقدام جدی و کارساز باقی مانده است. در این شرایط، مصرف‌کنندگان احساس می‌کنند که مسئولین فقط به دنبال حفظ وضعیت موجود و افزایش سود خود هستند، بدون آنکه تغییری در شرایط واقعی بازار و کیفیت محصولات ایجاد کنند.
∎