به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، در دنیای امروز که فناوری و تهدیدات نظامی به‌سرعت در حال تغییر و پیشرفت هستند، حفاظت از امنیت ملی بیش از هر زمان دیگری به توسعه و به‌کارگیری سامانه‌های پدافندی پیچیده و کارآمد وابسته است.
سامانه پدافندی زوبین، به‌عنوان یکی از مفاخر نوآوری‌های بومی در حوزه دفاعی ایران، نقش حیاتی در تقویت توانمندی‌های پدافند هوایی و دریایی ایفا میکند. این سامانه، با قابلیت‌های بالای خود در زمین و دریا عملیاتی شده و زمینه‌ساز ارتقاء امنیت در مناطق حساس می‌شود.
سامانه زوبین برای مقابله مؤثر با تهدیدات متنوع از جمله موشک‌های بالستیک و کروز، پهپاد‌های پیشرفته و هواپیما‌های جنگنده دشمن طراحی شده است. آنچه این سامانه را متمایز میکند، توانایی عملکرد و انطباق با شرایط جغرافیایی و عملیاتی متفاوت است؛ به‌طوری‌که نسخه دریایی آن (سامانه پدافندی نواب) امنیت خطوط دریایی و واحد‌های شناور را تأمین میکند و روی شناور نصب می شود. این قابلیت دوگانه، انعطاف‌پذیری بالایی را به نیرو‌های مسلح می‌بخشد و امکان واکنش سریع و مؤثر به تهدیدات مزر در زمین و دریا را فراهم می‌سازد.
در این مقاله، با نگاهی جامع به ویژگی‌ها و عملکرد‌های سامانه زوبین و نواب، به بررسی نقش این سیستم‌ها در تقویت بازدارندگی نظامی و حفاظت از منافع ملی پرداخته می‌شود.
توسعه و بهره‌برداری از این سامانه‌ها، بیانگر رویکرد استراتژیک کشور در راستای افزایش امنیت و کاهش آسیب‌پذیری در برابر تهدیدات مدرن است. این تلاش‌ها، پاسخی هوشمندانه به نیاز‌های روز افزون و چالش‌های پیچیده پیش رو است که ایران را به سوی دست‌یابی به جایگاهی پیشرو در فناوری‌های دفاعی هدایت میکند.
زوبین ساخت صنایع دفاع است و تا به الان در پدافند ارتش و نیروی دریایی سپاه عملیاتی کامل شده است.این سامانه قابلیت درگیری با انواع پهپاد‌های رزمی، انتحاری، جاسوسی و موشک‌های کروز است. همچنین در ارتفاع کم قابلیت درگیری با جنگنده‌های متخاصم سرنشین دار را دارد که در اقلیم جغرافیایی کشور ما و وسعت مرزی و نواحی مرزی کوهستانی متعدد، وجود چنین سامانه‌هایی برای پوشش نقاط کور راداری الزامی است.
برد کشف نمونه زمینی این سامانه ۳۰ کیلومتر است و برد درگیری آن هم بین ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر است که همچنان در حال توسعه است.
هر سامانه زوبین بین ۴ تا ۸ موشک را حمل میکند و یک گردان پدافندی کامل از زوبین ها، در یک دفاع شبکه محور پدافندی قابلیت کشف ۱۰۰ هدف و هر سامانه با ۸ هدف درگیر می‌شود.
امیر ثقفی فر، معاون طرح و برنامه نیروی پدافند ارتش راجع به سامانه پدافندی زوبین گفت: مأموریت اصلی سامانه زوبین، کشف و درگیری با موشک‌های کروز و پرنده‌های ارتفاع کم است. برگرفته از پیشرفته‌ترین فناوری‌های حال حاضر دنیاست و بسیار تخصصی طراحی شده است. امروز توسط این سامانه در برد پانزده کیلومتر درگیر می‌شویم که برنامه داریم این را به حدود بیست و پنج کیلومتر برسانیم. این سامانه دارای رادار آرایه فاز از نوع فعال است.
سامانه پدافندی زوبین یک سامانه تاکتیکی است و تمامی اجزای آن شامل رادار، بخش فرماندهی، کنترل و پرتابگر موشک‌ها در یک سامانه واحد تجمیع شده اند. ویژگی مثبت چنین سامانه‌ای تحرک پذیری بالا است که بقای آن را در میدان نبرد بسیار بالا میبرد.
به واسطه در اولویت بودن عملیات دریایی موشک‌ها عمود پرتاب هستند و این مسله قابلیت درگیری ۳۶۰ درجه را به موشک‌ها می‌دهد. لازم به ذکره زوبین توانایی لینک شدن به شبکه پدافندی کشور و عملیات همزمان با سامانه‌هایی مانند مجید، مرصاد، سوم خرداد و نهم دی را دارد.
نواب، شکارچی کرکس‌های مزاحم در آسمان خلیج فارس
همانطور که پیشتر اشاره شد، نواب نسخه دریایی سامانه زوبین است و تقریبا از همان ویژگی‌های رزمی برخوردار است. با توجه به تهدیدات بالایی دریایی کشور و تنش‌های گوناگون با کشور‌های صاحب قدرت هوایی و موشکی نظیر نیروی دریایی آمریکا و کشور‌های حاشیه خلیج فارس، ارتقای پدافندی نیروی دریایی ارتش و سپاه جزو اولویت‌های مهم است.
با نیم نگاهی به رونمایی‌های اخیر دریایی کشور و توسعه شناور‌های اقیانوس پیمای سنگین و ناوبندر‌های گوناگون در ارتش و سپاه و لزوم تامین امنیت ناوگروه ها، توسعه شناور‌های تخصصی پدافندی در دستور کار قرار گرفت و هم ارتش و هم سپاه پروژه‌های مختلفی را در این حوزه اجرایی کردند.
در ارتش پروژه تجهیز ناو‌های کلاس موج به این سامانه در مرحله تحقیق و توسعه است و فرمانده نداجا در مصاحبه‌ای خبر از اقدام برای تجهیز ناو سهند به این سری موشک‌ها داده است.
در زمینه بهره گیری از سامانه پدافندی نواب در سپاه هم، در حال حاضر کوروت‌های کلاس شهید سلیمانی و همچنین قایق‌های تخصصی پدافندی کلاس ذوالفقار به طور عملیاتی از سامانه نواب بهره میبرند.
سردار علیرضا تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه درگفتگوی تلویزیونی در سال ۱۴۰۱ راجع به بهره گیری از سامانه پدافندی نواب گفت: روی این شناور (ذوالفقار) ۴ فروند موشک نواب نصب شده است؛ همچنین شناور شهید سلیمانی هم مجهز به موشک نواب است و روزگذشته با موفقیت این موشک که ۲۵ کیلومتر برد دارد را تست کردیم.
سامانه پدافندی زوبین و نواب جزو پیشرفته‌ترین سیستم‌های دفاع هوایی و ضد موشکی فعلی کشور به شمار می‌روند که با بهره‌گیری از فناوری‌های بومی طراحی و تولید شده اند. این سامانه‌ها با ویژگی‌هایی همچون قدرت شناسایی و ردیابی تهدیدات هوایی با سرعت بالا، توانایی مقابله با موشک‌های بالستیک و کروز، و قابلیت هماهنگی با سایر شبکه‌های پدافندی، به عنوان ارکان کلیدی در دفاع هوایی کشور محسوب می‌شوند.
نوشته: سید نویدرضا موسوی