عصر دیروز(یکشنبه 9 دی) انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده حقوق و علوم سیاسی و دانشکدگان فنی دانشگاه تهران نشستی با عنوان «از فریاد تا سکوت» برای بررسی ابعاد روانشناسانه و جامعه‌شناسانه اعتراضات برگزار کرد.
به گزارش خبرنگار جماران، مسعود کوثری، عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران طی سخنانی در این نشست با اشاره به اینکه تحولات اجتماعی آثار روانی دارد، گفت: شرکت در جنبش‌ها و اعتراضات با هر هدف و انگیزه‌ای شجاعت می‌خواهد. آن لحظه آدم خوشحال است، ولی در عین حال این را هم باید بپذیریم که اگر بازداشت یا زخمی شویم، واقعیت‌هایی است که وجود دارد و ربطی به آن شجاعت ندارد که متأثر می‌شویم. یعنی باید بپذیریم جنبش‌ها و مسائل اجتماعی آثاری دارد که باید با آنها مواجه شویم و از آنها فرار نکنیم.
وی تأکید کرد: جنبش‌ها باید فکری برای فردای خودشان کنند. چه جنبش موفق شود و چه موفق نشود، یک عده آسیب می‌بینند و وارد یک دوره عدم تعادل روانی می‌شویم و باید راهی برای آن پیدا کرد. همیشه در این شرایط فرد رادیکال‌ترین حرکت را نسبت به خودش انجام می‌دهد؛ یعنی چیزی که از مسیر زندگی ما خارج است. به هر حال رفتارهای رادیکال جاهایی که ناکامی رخ می‌دهد، زیاد است.
کوثری افزود: ترک خوردن‌ها ممکن است شروع آسیب‌پذیری ما باشد. باید بپذیریم که این هم جزء جنبش است و به هر حال ما باید به هم کمک کنیم و توسط جامعه، دوستان، استادان و خانواده باید کمک شود که ما از یک ترک خوردگی به نقطه انفجار خودمان نرسیم. شاید کسانی که آسیب دیده‌اند پنهان کنند که کمک نیاز دارند؛ ولی دارند. به هر حال او هم آدمی از گوشت و پوست و استخوان است.
وی اظهار داشت: یک خلأ بزرگ رخ می‌دهد که نکند اشتباه کرده‌ایم و این خلأ باید به تدریج پر شود تا فرد بتواند آن دوره را طی کند و باید تراپی انجام شود تا فرد بتواند به مسیر عادی زندگی برگردد. باید جلوی لطمه به جامعه ایران را بگیریم و اجازه ندهیم ادامه پیدا کند. به عبارت دیگر این هم جزئی از حفظ جامعه ایران است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران یادآور شد: هر جامعه‌ای یک وجه همبستگی دارد و یک وجه قاعده‌مندی هم دارد و دائما بین لحظاتی که همبستگی هست و لحظاتی که باید قاعده‌مند عمل شود در نوسان است و با اندک فشاری ممکن است آسیب ببیند. ما امروز با اضافه بار اخبار سیاسی از هر نوعی مواجه هستیم و بعضی وقت‌ها راز بقا دیدن بیشتر به آدم کمک می‌کند تا این حجم اخبار سیاسی که تلاطم در آن هست.
وی ادامه داد: «دیوار مهربانی» فقط این نیست که روی آن لباس نصب کنیم؛ دیوار مهربانی کمک به همنوعان است برای اینکه بتوانند از آن دوران عبور کنند. یک وقت‌هایی اعتراف کردن و گفتن از خود کمک می‌کند که مشکل حل شود و در بسته نگه داشتن مشکل ایجاد می‌کند. مرز بین بیماری روانی و سلامتی لرزان است و می‌تواند به آسانی جا به جا شود.
کوثری با اشاره به اینکه 80 درصد جنبش‌های اجتماعی جهان ناکام هستند، تصریح کرد: در جنبش‌ها حقیقت و مجاز وجود دارد؛ حقیقت وجود دارد و نمایش هم وجود دارد؛ آسیب روانی و مسائل بعد از خودش هم دارد. بنابراین فکر می‌کنم یک دوره‌ای در دانشگاه‌های ایران راجع به این موضوع صحبت کنیم و آدم‌ها بتوانند راه‌حل‌هایی پیدا کنند.
وی افزود: «بیان کردن» راهی است که ما میتوانیم آرام آرام راه خودمان را پیدا کنیم تا فشار تخلیه شود. این فشار اگر تخلیه نشود، نابودکننده است. آخر فشارهای اجتماعی که به فشارهای روانی منجر می‌شود، آسیب است. با قهرمانی هم حل نمی‌شود و باید با واقع‌بینی و کمک آن را حل کرد.
به گزارش جماران، محمد یعقوبی، رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی ایران، نیز در این نشست با بیان اینکه خودکشی می‌تواند یکی از پیامدهای بعد از اعتراضات باشد، گفت: ارگانیسم ما به گونه‌ای چیده شده که انسان دنبال صیانت از ذات خودش هست و ترس هم بخشی از وجود ما است. لذا در دنیا آمار خودکشی رو به کاهش است. البته در دنیا 40 درصد و در ایران 20 درصد خودکشی‌ها بالای 50 سال سن است. یعنی ایران دارد عمدتا نیروهای جوان و مولد خودش را از دست می‌دهد.
وی در خصوص علت خودکشی نیز اظهار داشت: احساس سربار و اضافه بودن و احساس عدم تعلق باعث خودکشی می‌شود و اگر «جرأت خودکشی» اضافه شود، فرد اقدام می‌کند. خودکشی یک فرآیند است و یک رویداد نیست. فرد روزها، هفته‌ها و سال‌ها فکر و بعد عمل می‌کند؛ البته پنج درصد هم ناگهانی است.
رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی ایران افزود: اعتراضات نوعی پاسخ به ناکامی، بی‌عدالتی و فشارهای اجتماعی است. لذا آمارها نشان می‌دهد کمترین میزان خودکشی در تهران مهر ماه 1401 رخ داده است. یعنی در امیدواری کسی خودکشی نمی‌کند و در ناامیدی خودکشی رخ می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که ناکامی‌های اجتماعی و ناامیدی می‌توانند محرکات مهمی برای خودکشی باشند.
وی ایجاد فضاهای امن برای گفت‌وگو، توسعه خدمات روان‌شناختی، آگاهی بخشی به جامعه و برگزاری کارگاه‌های آموزشی را راهکارهای پیشگیری از خودکشی دانست و گفت: اگر دیدید یک آدم حرف‌هایی می‌زند که بوی خودکشی می‌دهد، سر صحبت را با او باز کنید و کم کم به سمت برنامه آینده ببرید و بعد ترغیبش کنید که به سمت تراپی برود و کمک بگیرد و اگر قبول کرد، ارجاع می‌دهیم.