تیم ملی فوتبال کشورمان در گروه A مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۶ صدر جدول را در اختیار دارد. از ۶ بازی انجام شده، پنج برد و یک تساوی سهم تیم ملی کشورمان شده و تقریباً می‌شود گفت صعود ایران به جام جهانی آمریکای شمالی قطعی شده است. البته هنوز چند بازی دیگر تا پایان مرحله گروهی و قطعی شدن صعود ایران مانده است.

در این شرایط بررسی آمار میانگین سنی تیم های فوتبال جهان حاکی از آن است که تیم ملی ایران دومین تیم با بالاترین میانگین سنی در جهان و یکی از ضعیف‌ترین تیم‌ها در خصوص حضور و استفاده از بازیکنان جوان است. عده‌ای از پیش‌کسوتان و کارشناسان فوتبال انتقادهای زیادی را به کادر فنی تیم ملی از جمله امیر قلعه نوعی سرمربی ملی پوشان مطرح می‌کنند. سخت بردن تیم‌های ضعیفی مثل قرقیزستان و کره شمالی، ضعف خط دفاعی و بالا بودن سن بازیکنان تیم از جمله انتقادهای وارده کارشناسان ورزشی و فوتبال دوستان است. یکی از انتقادهای محکمی که نسبت به بالا بودن سن بازیکنان مطرح می‌شود، عملکرد محتاطانه ملی پوشان کشورمان در بازی با تیم‌های ضعیف است.

بررسی میانگین سنی تیم‌های ملی فوتبال جهان و بازیکنانی که در سال ۲۰۲۴ در تیم‌های ملی بازی کرده اند نشان می‌دهد وعده قلعه نویی نسبت به جوان گرایی عملی نشده است، زیرا میانگین سنی تیم ملی فوتبال ایران در سال ۲۰۲۴ با ۲۹.۷۵ سال سن، دومین تیم مسن جهان است. در این رده بندی که از سوی پایگاه CIES منتشر شده است تیم ملی فوتبال پرو با ۳۰.۳۸ سال مسن‌ترین تیم جهان است.

تیم‌های ملی فوتبال شیلی (۲۹.۵۳)، کویت (۲۹.۳۴)، بحرین (۲۹.۳۰)، عمان (۲۹.۳۰)، کره جنوبی (۲۹.۰۵)، کلمبیا (۲۹.۰۲)، مونته نگرو (۲۸.۹۴) و اسلواکی (۲۸.۹۲) در رده‌های بعدی مسن‌ترین تیم‌های جهان قرار دارند.

بررسی تیم‌های آسیایی هم حاکی از آن است که ایران پیرترین تیم قاره است و سپس تیم‌های کویت، بحرین، عمان، کره جنوبی، چین، اردن، فلسطین و سوریه قرار دارند. اندونزی پایین‌ترین میانگین سنی را در قاره آسیا دارد و سپس تیم‌های قرقیزستان، امارات، عراق، ویتنام، ژاپن و ازبکستان در رده‌های بعدی قرار دارند.

روابط جای ضوابط را گرفته است

علی حنطه کارشناس فوتبال، بازیکن و سرمربی اسبق تیم‌های ابومسلم و پیام خراسان در گفت و گو با قدس درباره این موضوع تصریح کرد: بالا بودن میانگین سنی یا پیر بودن سن بازیکنان تیم ملی کشورمان به عوامل متعددی بستگی دارد. عواملی که شاید ارتباطی به خود فوتبال نداشته باشد، اما موثر بر تمام فرآیندهای آن می‌باشد. به طور مثال ایجنت ها و دلال های بازیکن بر انتخاب بازیکن در ترکیب نقش دارند ؛ هرچند که شرایط انتخاب بازیکن در تیم‌های ملی تفاوت‌های زیادی با تیم‌های باشگاهی دارد.

وی ادامه داد: واقعیت این است که فوتبال ایران با همه کشورهای جهان تفاوت‌های زیادی دارد؛ در کشور ما روابط جای ضوابط را گرفته است. فدراسیون فوتبال و کمیته ‎های زیر نظر آنها هم بر انتخاب بازیکن به صورت رسمی و غیر رسمی دخالت می‌کنند. به همین دلیل زیاد نمی‌توان انتظار خاصی از شرایط موجود در تیم ملی یا تیم‌های باشگاهی داشت. مهم‌تر از همه اینها عقیده سرمربی برای انتخاب و گزینش بازیکن هم بسیار حائز اهمیت است. از آنجا که امیر قلعه نویی یک مربی کارکشته و با تجربه است، قطعا بهتر می‌داند که چه باید بکند و چه کسانی را برای تیم ملی دعوت کند.

قلعه نویی؛ محتاط و محافظه کار

بازیکن سابق تیم ابومسلم با ستودن تبحر قلعه نوعی بیان کرد: قلعه نویی آدم محتاط و محافظه کاری است ولیکن این نوع نگاه مختص خود او به مربی‌گری فوتبال باشگاهی و ملی می‌باشد. اصولا امیر قلعه نویی آدم ریسک پذیری نیست، برای همین سعی می‌کند افراد با تجربه را در تیمش بکار گیرد تا نتیجه مورد نظرش زودتر حاصل شود. تفکرات خاص آقای قلعه نویی به شکلی است که نتیجه گرفتن برای او حرف اول را می‌زند؛ البته این موضوع برای تمام مربی‌های کشورمان و حتی بیشتر مربیان خارجی‌ صدق می‌کند.

این کارشناس فوتبال در مورد نحوه عملکرد سرمربی تیم ملی تصریح کرد: قلعه نویی اصلا دوست ندارد مسابقه فوتبال را حتی در صورت بردن تبدیل به فرصت آزمون و خطا (برای کم تجربه‌ها) کند، چه رسد به اینکه بخواهد شکست بخورد؛ از طرفی مگر چه قدر فرصت از زمان برکناری کی‌روش تا جام ملت‌ها بوده که قلعه نویی بخواهد تیم را از نو بچیند.

بازیکن اسبق ابومسلم خراسان ادامه داد: جدای از این مسئله، تمام کشورها یک تیم دوم هم دارند که عملا جایگزین تیم اصلی است. کجا این تیم زیر نظر سرمربی کشورمان است که وقت مبادا بخواهد از آن استفاده کند؟ تیم ملی تا الان هم به رغم تمام انتقادهای درست و غلطی که به او وارد شده توانسته نتیجه مطلوبش را کسب کند و صعود تیم ملی کشورمان را تقریباً قطعی کند. از اینجا به بعد ملی پوشان کار سختی را در مرحله گروهی ندارند. هر چند که نباید حریفان‌مان را ولو بسیار ضعیف، دست کم بگیریم؛ چرا که در صورت غفلت کردن امکان هر اتفاقی محتمل است.

ریکاوری تیم با بازیکنان باتجربه

بازیکن اسبق تیم پیام خراسان شرح داد: معمولاً بازیکنان با تجربه‌تر حتی موقع باخت می‌توانند خودشان را ریکاوری کنند و جوان‌ترها را هم کمک کنند. بازیکنان پخته شاغل در لیگ خودمان هم توانایی جمع و جور کردن خودشان را بعد از شکست دارند. لژیونرهای تیم‌مان نیز در لیگ‌‎های اروپایی درست وحسابی از لحاظ روانی تغذیه می‌شوند.

او در انتها بیان کرد: مسئله اینجاست که آیا آنهایی که هنوز نتوانسته‌اند تورنمت‌های بزرگ را تجربه کنند، می‌توانند بعد از شکست خودشان را بازیابی روحی کنند؟ با همه این اوضاع، فرض کنید مهدی طارمی یا رامین رضائیان را از تیم ملی حذف کنند، آیا جایگزین مناسبی که تجربه آنها را داشته باشد وجود دارد؟ طبیعی است که این موضوعات برای سرمربی فعلی تیم ملی ما بسیار مهم باشد.

حمید اسدی – خبرنگار تحریریه جوان قدس