به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یادداشت از محمدمهدی کجوری/// اساسا در جامعه‌ای که در آن تبادل آرا و نظرات وجود دارد حل مسائل و مشکلات و رسیدن به پیشرفت سریع‌تر اتفاق می‌افتد. اصلا آزادی اندیشه یکی از آورده‌های انقلاب اسلامی است که در اصول 23 و 24 قانون اساسی به آن اشاراتی رفته‌است.

در دانشگاه نیز که محل کسب علم است به طریق اولی باید تضارب آرا و چندصدایی وجود داشته‌باشد و حول مسائل گوناگون بحث و گفت‌و‌گو شکل بگیرد. یکی از این حوزه‌هایی که نیازمند تبادل اندیشه است عرصه سیاست است و یکی از ساحت‌های دانشجو، مطالبه‌گری و سیاسی بودن می‌باشد. مقام معظم رهبری نیز به صراحت بر کسانی که در راستای دور کردن دانشجویان از فضای سیاسی کشور تلاش می‌کنند لعنت می‌فرستند.
منتهی باید توجه داشت که این هم‌اندیشی و تضارب آرا نباید بی‌قید و شرط و رها باشد. مهم‌ترین مبنایی که در این حوزه می‌توان بدان متوسل شد قانون است. قانون است که حدود آزادی بیان و اندیشه را بیان می‌کند و به نظر بهترین فصل الخطاب در این زمینه است.

تشکل‌های دانشجویی به عنوان مهم‌ترین بستر‌ها برای بیان اندیشه‌های مختلف نقش بسیار پررنگی را در دانشگاه دارند. شکل‌گیری این تشکل‌ها نیز باید بر اساس آیین‌نامه تشکل‌های دانشجویی باشد. در این آیین‌نامه نیز به هیچ‌وجه تک‌صدایی و شنیده‌شدن یک طیف از اندیشه‌ها پیش‌بینی نشده‌است و امکان ظهور و بروز طرز تفکرات مختلف فراهم شده‌است. اینکه در دانشگاه علامه، تشکلی از نظر آیین‌نامه‌ای شرایط تشکیل‌شدن را نداشته‌ و بعدا نیز اعضایش پی تشکیل قانونی آنرا نگرفته‌اند، نباید به اشتباه، ترویج تک‌صدایی در دانشگاه قلمداد شود.

علاوه بر این مسئله، هر تشکل دانشجویی برای یک هدفی تشکیل شده و طبق قانون موضوع فعالیت مشخص دارد. یعنی تمام هم و غم اعضای آن تشکل باید در راستای گام برداشتن به سوی آن اهداف باشد. برای مثال تشکل‌های سیاسی باید تمرکزشان روی امور مربوط به حاکمیت کشور باشد، تشکل‌های صنفی باید دغدغه حل معضلات و مطالبات دانشجویان را داشته باشند، انجمن علمی نیز باید مسئله‌اش ارتقای سطح علمی دانشجویان باشد.

در روز دانشجو بیانات برخی تشکل‌ها هم خارج از موضوع بود و هم ضد حاکمیت

روز 16 آذر، دانشگاه علامه طباطبائی، مانند بسیاری از دیگر دانشگاه‌های کشور میزبان یکی از مسئولین محترم دولت بود. سرکار خانم دکتر مهاجرانی به دعوت معاونت فرهنگی دانشگاه در مراسم حضور پیدا کردند.
چینش برنامه به این صورت بود که تشکل‌های مختلف بیانیه‌ای را در راستای مطالباتشان از دولت قرائت می‌کردند. در این مراسم نیز سعی شده‌بود به تمام تشکل‌های رسمی دانشگاه برای ذکر مطالباتشان تریبون داده‌شود.

در ابتدا قرار شد تشکل‌های سیاسی مانند بسیج، انجمن اسلامی دانشجویان و انجمن اسلامی دانشجویان مستقل بیانیه‌های خود را که موضوع آن عمدتا مطالباتی از دولت بود قرائت کنند . بدیهی است که ماهیت این تشکل‌ها سیاسی است و مطالبات آنها نیز از مسئولین دولتی باید رنگ و بوی سیاسی داشته‌ باشد. در میانه قرائت بیانیه بسیج بود که قشری از دانشجویان با سر دادن شعار‌هایی علیه نظام و متشنج کردن فضا جلوی خواندن بیانیه را گرفتند و بیانیه بسیج ناتمام ماند.
در ادامه قرائت بیانات، نوبت به تشکل صنفی رسید. همان‌طور که عرض کردم، انتظاری که از تشکل صنفی می‌رود بیان معضلات دانشجویان به صورت صریح و شفاف و مطالبه حل آنها از سوی مسئولین است. منتهی از صدر تا ذیل بیانیه این تشکل به اصطلاح صنفی، خارج از موضوع فعالیت این تشکل بود و در ادامه نیز به بیان اظهارات ضد نظام و سر دادن شعار‌هایی که پایه‌های حاکمیت جمهوری اسلامی را هدف گرفته‌ بود ختم شد.

ناتمام گذاشتن بیانیه بسیج و اظهاراتی که به هیچ‌وجه مطابق با چارچوب‌های نظام نبود، فضای این نشست را به سمت دوقطبی شدن کشاند و عملا منجر به شکل‌گیری یک فضای ملتهب و متشنج در نشست شده بود.

نکته عجیب‌تر این است که یکی از مسئولین محترم دانشگاه، فضای شکل‌گرفته در مراسم را کاملا منطبق با چارچوب‌ها و موازین توصیف می‌کند. سوال این است که دیگر انجمن صنفی چه کاری باید انجام می‌داد که حرکاتش ضد نظام تلقی شود؟ ایشان زیر سوال بردن بنیان‌های نظام و حمله به حاکمیت جمهوری اسلامی را چگونه داخل چارچوب تعریف می‌کنند؟

موافق با جشن و شادی، مخالف با هنجار شکنی

ابتدا لازم به ذکر است که علی القاعده فعالیت‌های فرهنگی که در دانشگاه برگزار می‌شود باید در شورای فرهنگی دانشگاه به بحث و گفت و گو گذاشته شود. مطابق مصوبه، جلسات این شورا باید ماهی یکبار برگزار شود تا برای فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه مشورت و هم‌فکری شود.

نکته عجیب این است که از زمان سر کار آمدن مسئولین جدید دانشگاه، تا به حال یکبار هم جلسه شورای فرهنگی برای ریل‌گذاری فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه برگزار نشده‌است و حتی جلسه تودیع و معارفه اعضای تشکل‌های دانشجویی با سرپرست دانشگاه نیز تشکیل نشده‌است.

در خصوص مراسم حاشیه برانگیز شب یلدا نیز معاونت فرهنگی جلسه‌ای را با اعضای تشکل‌های دانشجویی ترتیب نداد تا از ایده‌ها و نظرات آنها بهره بگیرد. در واقع معاونت فرهنگی رأسا نسبت به برگزاری این جشن اقدام کرد.
در خصوص مراسم شب یلدا ابتدا باید بگوییم که یلدا یکی از رسوم  دیرینه ایرانی است و ما به عنوان یک ایرانی مسلمان به داشتن این رسم کهن افتخار می‌کنیم و آنرا گرامی می‌داریم. درباره مسئله شادی و نشاط نیز موضع ما که برآمده از فرهنگ ایرانی- اسلامی است کاملا روشن است. در هیچ‌کجای فرهنگ ما مخالفتی با شادی و سرور نشده بلکه به آن سفارش نیز شده‌است.

درباره جشن یلدا باید گفت در کلیت ماجرا،  برگزاری جشن برای گرامیداشت این مناسبت، امری بسیار پسندیده‌است. منتهی اگر نقدی به برخی قسمت‌های این مراسم وارد می‌شود به خاطر زیر پا گذاشته شدن هنجار‌هایی است که در فرهنگ ایرانی- اسلامی روی آن حساسیت‌های بسیاری وجود دارد. طی این مراسم طبق مستنداتی که از مراسم پخش شده‌است شاهد بعضی حرکات بودیم که در فرهنگ جامعه ما بر خلاف ارزش‌ها و هنجار هاست.

بدیهی است که اگر انتقادی به بخشی از مراسم وارد می‌شود به معنای زیر سوال بردن کلیت آن نیست و عرض شد که کلیت برگزاری جشن برای این مناسبت امری پسندیده است. منتهی رویکردی که مسئولین محترم در قبال انتقادات پیش گرفته‌اند کاملا غیر مسئولانه است. متاسفانه منتتقدان متهم به مخالفت با جشن و شادی و زیر سوال بردن تمامیت مراسم شده‌اند. به نظر این رویکرد نتیجه‌ای جز مقابل هم قرار دادن دانشجویان و ایجاد دو قطبی در فضای دانشگاه و به تبع آن در فضای جامعه ندارد.

بدون شک بخشی از حرکاتی که در آن مراسم انجام شد به علت شور و هیجان جوانی است که قابل درک است. نوک پیکان انتقادات در وهله اول به سمت  مسئولین محترم دانشگاه است که چرا تدبیری برای جلوگیری از انجام چنین هنجار‌شکنی‌هایی اندیشیده نشده‌است.

لیکن مسئولین رویکرد تهاجمی نسبت به انتقادات اتخاذ کرده‌اند و حتی مستندات مسلمی را که نشان‌دهنده تسامح آنها در برخورد با هنجارشکنان است را نیز انکار می‌کنند. برای مثال در فیلمی که از مراسم پخش شده‌است، به وضوح دکتر احمدوند، سرپرست محترم دانشگاه میان دانشجویان حضور دارند و دانشجویان دختر و پسر با این وجود در حال رقص و پایکوبی هستند.

البته لازم به ذکر است که رویکرد تسامحی و غیر مسئولانه مسئولان دانشگاه در مقابل هنجارشکنی، تنها منحصر به همین مراسم نیست. مثلا به گواه مسئولین حراست دانشگاه، از زمان سر کار آمدن دکتر دین‌پرست، معاون محترم فرهنگی دانشگاه، به آنها دستور داده‌شده تا فعلا با بدپوششی دانشجویان برخورد نکنند. در همین مراسم نیز طی صحبت با برخی مسئولین حراست متوجه شدیم از طرف معاونت فرهنگی اجازه مداخله جهت جلوگیری از هنجارشکنی از آنها سلب شده‌است.

در مجموع رویکردی که مسئولین محترم دانشگاه در تعامل با منتقدان در پیش گرفته‌اند به هیچ‌وجه سازنده نیست. کوچک‌نمایی هنجار‌شکنی‌های صورت‌گرفته، انکار مستندات و متهم‌کردن منتقدان به امور واهی، بخشی از این رویکرد غیر سازنده‌است. بهتر است مسئولین محترم ضمن عذرخواهی، قصور خود را در رابطه با هنجار‌شکنی‌های صورت گرفته‌ بپذیرند.

*دبیر فرهنگی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبائی(ره)