از زمانی که دولت چهاردهم سکان کشور را به دست گرفته مدت زیادی نمی‌گذرد ولی در این مدت بازار ارز روز‌های پرنوسانی را داشته است. در آغاز مهر ماه امسال هر دلار آمریکا با نرخ ۵۹ هزار و ۵۰۰ تومان در بازار خرید و فروش می‌شد ولی این نرخ در سه ماه گذشته بار‌ها و بار‌ها افزایش یافته تا نهایتا در آغاز این هفته به بیش از ۸۰ هزار تومان هم رسید. به این ترتیب ظرف سه ماه تا ۳۰ درصد از ارزش ریال کاسته شده است.
در این مدت مهمترین اقدامی که از سوی سیاستگذار در دستور قرار گرفت حذف ناگهانی سامانه نیما بود. بانک مرکزی که مهمترین وظیفه‌اش باید حفظ ارزش پول ملی باشد نهایتا از ۲۴ آذر ماه با حذف سامانه نیما، زمینه جهش دوباره نرخ ارز را فراهم کرد. از آن روز تا کنون ۷ هزار تومان دیگر بر نرخ ارز افزوده شد.
وقتی وزیر اقتصاد اظهاراتش را تغییر می‌دهد!
عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و امور دارایی دولت چهاردهم از مهمترین مدافعان حذف سامانه نیما و دیگر نرخ‌های ترجیحی برای ارز بوده و هست. او از زمانی که سکان ساختمان وزارت اقتصاد در باب همایون را به دست گرفت نسبت به رانت‌های موجود در نظام چند نرخی ارز انتقاد داشت. به همین دلیل منتقدان روند‌های فعلی، چه از میان مدافعان و چه مخالفان پزشکیان، لبه تیز انتقادات خود را بیش از همه به سوی همتی گرفته‌اند.
اقدامات صورت گرفته در سه ماه نخست دولت چهاردهم چنان بود که در نهایت همتی همراه با فرزین روانه مجلس شدند تا توضیحات کافی را به نمایندگان بدهند. براساس فیلم منتشر شده از این جلسه، در جلسه کمیسیون اقتصاد درباره نوسانات ارزی گفت: برآورد‌ها نشان می‌دهد مردم بین ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار ارز نگه می‌دارند، چون می‌خواهند ارزش دارایی خود را حفظ کنند. سال گذشته کسری تجاری غیر نفتی ما ۱۷ میلیارد دلار شد که بی‌سابقه است. دوستان می‌گویند نرخ ارز را ثابت نگه داریم تورم کاهش پیدا می‌کند ولی سال گذشته ارز نیمایی ما ثابت بود ولی تورم بالای ۴۰ درصد داشتیم. نرخ ارز باید تک نرخی و شناورِ مدیریت‌شده باشد و نمی‌شود که ۴ تا نرخ ارز داشته باشیم.
این اظهارات چنان بود که در همان روز او مجبور به تصحیح برخی برداشت‌ها از حرف‌هایش شد و گفت: «وزیر اقتصاد پس از پایان نشست با اعضای کمیسیون اقتصادی در رابطه با تحولات ارزی اخیر گفت: من هرگز در جلسه مجلس امروز نگفتم کف دلار ۷۳۰۰۰ تومان است. ما کف دلار را تعیین نمی‌کنیم و وظیفه ما حفظ ارزش پول ملی است.»
او همچنین در تشریح جلسه با کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: در جلسه‌ای که امروز با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس برگزار شد، مباحث خوبی صورت گرفت در این جلسه شرایط اقتصادی کشور برای نمایندگان تشریح شد، همچنین در این جلسه، دلایل شکل گیری بازار ارز تجاری از سوی رئیس کل بانک مرکزی و اقدامات صورت گرفته در این بازار، توضیح داده شد. همچنین بنده در این جلسه دلایل اقتصادی شکل‌گیری بازار ارز تجاری در کشور و سیاست‌های دولت در این زمینه را برای نمایندگان تشریح کردم.
وزیر اقتصاد و امور دارایی با بیان اینکه امیدواریم با اقداماتی که صورت می‌گیرد شاهد کنترل نرخ ارز در بازار باشیم، بیان کرد: به هر حال ما باید به امر تولید و صادرات نیز در کشور توجه داشته باشیم. همچنین ما باید از اختلاف نرخ‌های ارزی که باعث رانت می‌شود، جلوگیری کنیم.
به این ترتیب وزیر اقتصاد دولت چهاردهم که در دوره سه ساله دولت سیزدهم از صریح‌ترین منتقدان روند سیاستگذاری آن زمان بود مسئولیتی در قبال روند حاکم بر بازار نپذیرفته و تنها در پی این است که دولت فعلی را در این ماجرا بی تقصیر جلوه دهد.
فرزین خارج را مقصر می‌داند نه خودش!
از سوی دیگر محمد رضا فرزین که در مقام رییس کل بانک مرکزی مهمترین وظیفه‌اش حفظ ارزش پول ملی است یکسره نقش سیاستگذاری‌ها در گرانی دلار را نادیده گرفت و تمام مسئولیت این وضعیت را به دوش شایعه‌سازان انداخته است. فرزین که تصمیم گرفته بود در انتهای هفته گذشته ناگهان خبر حذف سامانه نیما و جایگزینی آن با بازار توافقی را اعلام کند، در اولین موضع‌گیری پس از این اقدام گفت از روز پنجشنبه گذشته که موضوع بازار ارز تجاری را مطرح کردیم، بلافاصله اخبار منفی متعددی علیه ایران منتشر شد.
محمدرضا فرزین در یک برنامه تلویزیونی با بیان این مطلب افزود: در کشور ما حجم قاچاق زیاد است و بحث‌های فرار سرمایه نیز در زمان هراس بازار شکل می‌گیرد. وی گفت: ساعت ۲۳ شب پنجشنبه گذشته شبکه خبری سی‌ان‌ان گزارشی زد که پهپاد‌هایی بر فراز نیوجرسی آمریکا مشاهده شدند.
رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: در ادامه، مکانیزم ماشه را مطرح کردند و شایعه تهدید نظامی اسرائیل و ترامپ رئیس جمهور آتی آمریکا مطرح شد و همچنین شایعه کردند که خرید نفت ایران کاهش پیدا کرده است که دروغ محض بود. هر وقت میخواهیم کاری بکنیم دشمن دست به عملیات روانی می‌زند و برخی که از افزایش قیمت ارز در کشور نفع می‌برند بر گسترش شایعه‌ها دامن می‌زنند.
با این وصف سیاستگذار پولی کشور معتقد است که شایعه پرواز پهباد‌های جاسوسی بر فرار آمریکا تاثیر بیشتری بر روند بازار ارز داشته تا اقدامی، چون حذف سامانه نیما. جالب اینکه فرزین در روز ۲۷ آذر ماه این اظهارات را در تلویزیون طرح کرد و از آن روز تا کنون حدود ۵ هزار تومان دیگر بر قیمت دلار اضافه شده است. پس فرزین نه تنها تقصیری را متوجه سیاستگذار نمی‌کند که یکسره همه مشکلات را به خارج از کشور نسبت می‌دهد.