به گزارش سایت دیده‌بان ایران، وزارت حمل‌ونقل و شرکت هواپیمایی جمهوری آذربایجان برای نخستین بار به طور رسمی اعلام کرد، هواپیمای مسافربری این کشور که در قزاقستان سقوط کرده، هدف یک شئ خارجی قرار گرفته است. رشاد نبی‌یف، وزیر حمل و نقل جمهوری آذربایجان در این رابطه گفت: «تحقیقات روشن خواهد کرد نوع سلاحی که از خارج به هواپیما اصابت کرده، چه بوده است.»

آسیب‌های واردشده به بقایای هواپیما و شهادت شاهدان عینی نیز حاکی از آن است که هواپیما از بیرون آسیب دیده است. هواپیمای مدل "امبِرِر ۱۹۰" متعلق به شرکت هواپیمایی جمهوری آذربایجان از باکو به سمت گروزنی در چچن روسیه در پرواز بود که چهارشنبه شب ۲۵ دسامبر در نزدیکی شهر آکتائو در قزاقستان سقوط کرد. ۳۸ نفر از سرنشینان این هواپیما کشته شدند و ۲۹ نفر زنده ماندند.

در همین راستا مقام‌های جمهوری آذربایجان از هدف قرار گرفته شدن هواپیمای ساقط‌شده سخن گفته‌اند. در همین راستا شاهدان عینی نیز از "صدای انفجاری" سخن گفته‌اند که از بیرون شنیده شد و "سپس هواپیما مورد اصابت شئ قرار گرفت."

وزیر حمل و نقل آذربایجان اشاره‌ای به این نکرد که چه کسی شلیک کرده است. اما در صبح روزی که هواپیما آسیب دید، پدافند هوایی روسیه در منطقه، پهپادهای اوکراینی را هدف می‌گرفتند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا نیز این گمانه‌زنی را تایید کرد و گفت: «بر اساس شواهد اولیه‌ای که ما دیده‌ایم ممکن است هواپیما توسط سیستم پدافند هوایی روسیه ساقط شده باشد.»

اولین موضع یک مقام رسمی روسیه

به گفته دمیتری یادروف، رئیس سازمان هوانوردی روسیه وضعیت در منطقه فرودگاه گروزنی در روزی که هواپیما سقوط کرد، بسیار پیچیده بود" و "پهپادهای جنگی اوکراینی در این زمان حملات تروریستی به زیرساخت‌های غیرنظامی در مناطق گروزنی و ولادی‌قفقاز انجام می‌دادند."

آن‌گونه که رئیس سازمان هوانوردی روسیه گفته است، در آن روز به خاطر "تهدید پهپادها"، پروازهای ورودی و خروجی در گروزنی، پایتخت جمهوری خودمختار چچن روسیه، "ممنوع شده بود" و "خلبان‌ها در طول مدت اعلام وضعیت اضطراری باید حریم هوایی را ترک می‌کردند."

این اولین بار است که یک مقام رسمی روسی درباره وضعیتی که موجب سقوط هواپیما شد، اظهار نظر می‌کند. 

کارشناسان: تردیدی در مورد هدف قرار گرفتن هواپیما نیست

دمیتری یادروف در این باره توضیح نداده که آیا هواپیما ممکن است توسط یک پهپاد اوکراینی یا یک پدافند هوایی روسی آسیب دیده و سپس سقوط کرده باشد. او همچنین گفت که "در آن زمان در گروزنی مه غلیظی حاکم بود. خلبان هواپیما دو بار تلاشی ناموفق برای فرود داشت و سپس مسیرش را به سمت قزاقستان تغییر داد."

اما کارشناسان می‌گویند، تصاویر و داده‌های موجود حاکی از شلیک پدافند هوایی است. مارکوس ریزنر، کارشناس مسایل اوکراین در ارتش اتریش گفته است که "به نظر می‌رسد گلوله‌هایی به شکل ترکش‌های مکعبی هواپیما را سوراخ کرده باشند".

او احتمال می‌دهد که "این نه یک اصابت مستقیم بلکه از نزدیک بوده است"، بدین معنا که "هدف مستقیماً اصابت نمی‌کند بلکه گلوله‌ای در نزدیکی هدف منفجر می‌شود." ریزنر این حادثه را به عنوان یک اصابت "تصادفی" و نه "شلیک هدفمند" توصیف کرد.

فشار مقام‌های جمهوری آذربایجان بر مسکو

اما مقامات جمهوری آذربایجان با طرح سوالات بیشتر، مسکو را تحت فشار قرار داده‌اند. نبی‌یف می‌گوید، پس از آسیب دیدن، این هواپیما از روی فرودگاه روسی ماخاچکالا پرواز کرده است و تحقیقات باید روشن کند که آیا در آنجا اجازه فرود اضطراری داده شده یا خیر.

او تاکید کرد: «باید مشخص شود که چرا سیستم موقعیت‌یابی ماهواره‌ای هواپیما مختل شده بود.» هواپیمای شرکت هواپیمایی آذربایجان علی‌رغم آسیب‌ها از روی دریای خزر پرواز کرد و هنگام تلاش برای فرود در آکتائوی قزاقستان سقوط کرد.

رد کمک‌های چچن

جمهوری آذربایجان کمک‌های پیشنهاد شده از سوی چچن را برای قربانیان سقوط رد کرد. یک مقام این کشور که نام او آورده نشده گفته است: «نه دولت و نه مردم چنین کمکی را قبول نخواهند کرد... آذربایجان خواستار پذیرش واقعیت، عذرخواهی و پرداخت غرامت مربوطه است."

شرکت هواپیمایی آذربایجان به دلیل خطرات احتمالی پروازهای خود را به ۱۰ شهر روسیه به طور موقت متوقف کرده است. این شرکت همچنین اعلام کرده که سایر شرکت‌های هواپیمایی، از جمله فلای دبی (Fly Dubai) و ال‌ال اسرائیل پروازهای خود به روسیه را موقتاً متوقف کرده‌اند.