به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) در پایان سال ۲۰۲۴، بیش از ۴.۴ میلیون نفر را در سراسر جهان به‌عنوان افراد بدون تابعیت یا دارای ملیت نامشخص به رسمیت شناخته است. با این حال تعداد واقعی این افراد بدون شک به‌دلیل چالش‌های جمع‌آوری داده‌ها بسیار بیشتر از آمار رسمی ارائه شده است.
افراد بدون تابعیت، افرادی هستند که به‌عنوان شهروند هیچ کشوری به رسمیت شناخته نمی‌شوند و از حقوق اساسی همچون آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و اشتغال محروم هستند. این امر آن‌ها را به‌شدت در برابر استثمار و تبعیض آسیب‌پذیر می‌کند. داده‌های کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل نشان می‌دهد طبق آخرین سرشماری ۲۰۲۳، کشورهایی با بیشترین افراد بدون تابعیت جهان عبارتند از:
- بنگلادش
- ساحل عاج
- میانمار
- تایلند
- لتونی
- سوریه
- مالزی
- روسیه
- کویت
- کامبوج
بعضی از کشورهای جهان سهم نامتناسبی از افراد بدون تابعیت را در خود جای داده‌اند که دلیل آن بیشتر پیچیدگی‌های تاریخی، اجتماعی و قانونی است. بنگلادش با ۹۷۱ هزار و ۸۹۸ نفر در جایگاه نخست لیست و پس از آن ساحل عاج با ۹۳۰ هزار و ۹۷۸ و میانمار با ۶۳۲ هزار و ۷۸۹ نفر قرار دارند. چهارمین جایگاه با کاهشی قابل‌توجه به تایلند با ۵۸۷ هزار و ۱۳۲ نفر اختصاص دارد و لتونی که در رده پنجم قرار گرفته، ۱۸۰ هزار و ۶۱۴ فرد بدون تابعیت را در خود جای داده است.
علل بی‌تابعیتی
یکی از عوامل اصلی بی تابعیتی این است که در بعضی کشورها، ملیت تنها از طریق پدر به ارث می‌رسد و فرزندان در صورت غیبت پدران ممکن است بدون ملیت شناخته شوند. این امر به‌طور ویژه مادران تنها و خانواده‌هایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که به دلیل درگیری یا مهاجرت از هم جدا شده‌اند. یکی دیگر از علل مهم بی‌تابعیتی، تبعیض نژادی و قومی است. بعضی از دولت‌ها از قوانین شهروندی برای حذف گروه‌های اقلیت خاص استفاده می‌کنند. در میانمار، مردم مسلمان روهینگیاها نمونه شناخته‌شده‌ای از این تبعیض است. تغییرات ژئوپلیتیکی همچون تغییر مرزها و لغو شهروندی نیز عامل دیگر بدون تابعیت ماندن است. دولت‌ها گاهی ملیت افراد را به‌عنوان یک اقدام تنبیهی سلب می‌کنند.