به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کرسی ترویجی بازتاب مفهوم مقاومت در سیره سیاسی اجتماعی امام کاظم علیه السلام به همت دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام پنجم دی‌ماه در قم برگزار شد. دکتر میثم مطیعی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در این نشست ابتدا با اشاره به مفهوم لغوی و اصطلاحی مقاومت گفت: در لغت به معنای ثبات قدم و صبر و پایداری است که از همین معنا بر می‌آید که لزوما در معنای جنگ نیست و در اصطلاح، رهبری چنین می‌فرمایند «معنای مقاومت این است که انسان یک راهی را انتخاب بکند که آن را حق می‌داند و در آن حرکت کند و موانع نتوانند او را منصرف بکنند».

وی افزود: مسائل کلیدی در مقاومت تلازم با شجاعت، عدم ضعف نفس، مرعوب نشدن در مقابل دشمن، وجود روحیه عزت‌طلبی و آزادگی دارد که هر دو امر نافی روحیه سازش است و از سوی دیگر، هدف دشمن مأیوس سازی و کنترل ایدئولوژی ماست که در مقاومت باید لحاظ شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام مقاومت را یک راهبرد معرفی و عنوان کرد: مقاومت پروسه‌ای است که قرار است ما را به هدف مطلوب برساند و دو ویژگی دارد؛ یکی تحمل عاجزانه و ذلیلانه مصائب را در خود ندارد و دیگری اینکه توأم با تکاپو برای رهایی از وضعیت نامطلوب است.

وی ادامه داد: دو مفهوم باید ذیل این قضیه مطرح شود، یکی تقیه و دیگری جهاد کبیر که برای هر دو از قرآن دلیل‌هایی داریم؛ نکته دیگر آیه نفی سبیل است و در نتیجه هر حکم و سیاستی که سلطه کفار را به دنبال داشته باشد، جایز نیست.

مطیعی مقاومت را به دو بخش ایجابی‌و سلبی تقسیم و خاطرنشان کرد: مقاومت ایجابی آشکارتر است، عدالت طلبی، صلح طلبی و به تقویت بازیگران برای تقویت خود دلالت دارد و مقاومت سلبی واکنشی است و در پی تعرض هر عامل برهم زننده تعادل و توازن، کنشگری می‌کند و به ایستادگی در مقابل تعرض می‌پردازد.

وی با اشاره به بیان تاریخ زندگی حضرت کاظم علیه السلام و حاکمان هم عصر با حضرت پرداخت و گفت: بیشترین مقاومت حضرت با هارون و کمترینش با مهدی بود که بیشتر عمر خود را صرف عیاشی می‌کرد؛ پس به اقتضاء زمانه، حضرت قیام مسلحانه نکرد و عباسیان نیز کوچک‌ترین حرکت نظامی را بر نمی‌تافتند و سرکوب می‌کردند.

این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: از مظاهر مقاومت حضرت، همکاری نکردن و دستور به عدم همکاری با حکومت بود و عزت خواهی حضرت به قدری است که وقتی ایشان را به زندان سندی بن شاهک که بسیار سخت بود فرستادند، به ایشان می‌گفتند از هارون درخواست بکن و این روایت هست که امام به فرستاده هارون گفتند خدا من را درخواست کننده قرار نداده است.

وی همچنین افزود: نقل دیگری وجود دارد که هارون از سرباز خودش می‌پرسد امام کاظم را چگونه دیدی؟ جواب داد «اگر در زمین خطی کشیده شود و موسی بن جعفر در میان آن خط برود و سپس بگوید من از آن خارج نمی‌شوم هیچگاه از او خارج نمی‌شود»؛ یعنی حرف او دوتا نمی‌شود و روی حرف خودش می‌ایستد.

مطیعی با اشاره به القاب حضرت همچون ابو ابراهیم، ابوالحسن، عبد صالح و صابر، آن دوران را دوران اختناق و خفقان معرفی کرد و با اشاره به روایت معروفی در کتاب کافی در کتاب الحجه گفت: پس از امام صادق، هشام و مومن طاق برای شناختن امام بعدی نزد عبدالله افطح می‌روند و سؤالات اختباری می‌پرسند و وقتی می‌فهمند که او امام نیست، در کوچه می‌نشینند و گریه و زاری می‌کنند؛ حضرت یک نفر را می‌فرستد و آنها را به حضور می‌طلبد و خود را معرفی می‌کند! این اوج خفقان است که شیعیان خاص حضرت صادق علیه السلام هم از امام بعدی اطلاع ندارند.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در تبیین روش مقابله‌ی حضرت با هارون الرشید خاطرنشان کرد: شیخ مفید ذکر کرده  حضرت وقتی وارد کاخ هارون الرشید شدند، هارون پرسیدند این خانه برای کیست و حضرت جواب دادند «هذا دار الفاسقین» و در ادامه به آیه شریفه « سَأَصْرِفُ عَنْ آیَاتِیَ الَّذِینَ یَتَكَبَّرُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ » اشاره می‌کنند و هارون می‌پرسد پس اگر برای ما نیست، از آن کیست و حضرت جواب می‌دهند که برای ماست و دیگران تصاحب کردند.

وی همچنین ادامه داد: روایت دیگری هم درباره حدود فدک است که حضرت فرمودند حد اول عدن، حد دوم سمرقند، حد سوم آفریقیه، حد چهارم ارمنستان و خزر و حضرت می‌خواستند بفرمایند کل حکومت ازان ماست و نقل شده همین استدلال قاطع حضرت باعث شد هارون عزم به قتل حضرت کند.

مطیعی یکی دیگر از فعالیت‌های مقاومتی حضرت را تربیت شاگرد خواند و تصریح کرد:ارسال و حضور فعالانه شاگردانش در دربار برای کنترل فضا برای حفاظت از تشیع، فعالیت دیگر حضرت است که نمونه آن علی بن یقطین است و در روایتی آمده که علی بن یقطین طی نامه‌ای از حضرت اجازه می‌گیرد که از منصب کناره‌گیری کند؛ ولی حضرت به او می‌فرمایند مقام تو مایه عزت برادران توست و امید آن است که خدا به واسطه تو، آن شکستگی‌ها را جبران کند و آتش فتنه مخالفان را خاموش کند.

وی با برشمردن مواردی همچون تجدید یاد سیدالشهداء، حمایت غیر مستقیم از قیام کنندگان مثل شهیدان فخ، مواجهه امام با شهدای آنان، مقاومت اقتصادی حضرت که از زمان منصور آغاز شد، سرپرستی 500 نفر از شیعیان در مدینه و تأمین مالی آنان، نهی از همکاری و رجوع به علمای درباری را از شیوه‌های مقاومت حضرت با حکومت طاغوت دانست.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در پایان گفت: یکی از جدی‌ترین محورهای مقاومت حضرت به چالش کشیدن تئوری بی‌تفاوتی است حضرت در مقابل این سیاست ایستادند و نگفتند فعلا سکوت کنیم و چیزی نگوییم تا دعوا درست نشود؛ از همین رو در صفحات تاریخ نداریم که اهل بیت علیهم السلام زندگی راحتی داشته باشد و حفظ کیان تشیع و اسلام، تنها با مقاومت امکان‌پذیر بود.

انتهای پیام/