در این راستا به سراغ یکی از اساتید دانشگاه و پژوهشگران جهاد دانشگاهی خراسان رضوی رفتیم تا درباره دستاوردهای او و همکارانش و ضرورت‌های موجود در حوزه موادغذایی گفت‌وگو کنیم.
فرشته حسینی که دانش‌آموخته دکترای صنایع غذایی و رئیس پژوهشکده علوم و فناوری موادغذایی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی است، با بیان اینکه صنعت غذا یکی از صنایع مولد و راهبردی کشور است، زیرا نقش کلیدی در تکمیل زنجیره کشاورزی و تبدیل محصولات خام کشاورزی به محصولات قابل استفاده برای مردم دارد، درباره ضرورت امنیت غذایی می‌گوید: در سیاست‌های کلان تمامی کشورها از جمله کشور ما، بحث امنیت غذایی اهمیت ویژه‌ای دارد. این مفهوم شامل تأمین غذای کافی، دسترسی فیزیکی و اقتصادی به غذا، وجود موادغذایی به‌صورت پایدار و سلامت آن‌ها می‌شود.
او می‌افزاید: ارکان امنیت غذایی جزو اولویت‌های راهبردی همه کشورهاست و به همین دلیل ما نیز تمرکز فعالیت‌هایمان را بر ارتقای امنیت غذایی در دو حوزه تأمین و سلامت مواد غذایی قرار داده‌ایم.

واردات مواد اولیه، پاشنه آشیل حوزه صنعت غذا
حسینی با بیان اینکه وابستگی به واردات مواد اولیه یکی از چالش‌هایی است که کارخانه‌های صنایع تبدیلی در کشور ما با آن مواجه هستند و درواقع پاشنه آشیل حوزه صنعت غذا محسوب می‌شود، ادامه می‌دهد: این چالش در زمان‌هایی مانند بحران همه‌گیری کرونا یا موضوع تحریم‌ها خود را بیشتر نشان داد.
رئیس پژوهشکده علوم و فناوری موادغذایی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: بخش زیادی از فعالیت‌های ما بر توسعه دانش فنی مرتبط با مواد اولیه مورد نیاز در صنعت غذا متمرکز است؛ چرا که بدون این دانش، اگر بسیاری از این مواد اولیه موجود نباشند، امکان تولید مواد غذایی وجود ندارد. بسیاری از این موارد برای بهبود کیفیت، ارتقای ارزش تغذیه و رفع مشکلات تکنولوژیکی تولید موادغذایی ضروری هستند. بنابراین، اگر این دانش وجود نداشته باشد، صنعت ما با چالش جدی مواجه خواهد شد.
او یادآور می‌شود: ما ظرفیت غنی و خوبی در حوزه منابع طبیعی و مواد خام کشاورزی داریم که اگر به‌درستی استفاده شوند و در راستای توسعه دانش فنی مرتبط با تولید این مواد اولیه قرار گیرند، می‌توانند بسیاری از مشکلات را در چارچوب مرزهای خودمان حل کنند.
حسینی با بیان اینکه اکنون بسیاری از کشورها از بحث امنیت غذایی فراتر رفته و به حاکمیت غذایی توجه می‌کنند؛ به این معنا که محصولات غذایی باید در داخل مرزهای کشور تولید شوند، می‌افزاید: این موضوع به بحران‌هایی مانند کرونا مرتبط است که در آن زمان مرزهای کشورها به روی یکدیگر بسته شده بود. پیش از این، بحث کشاورزی فراسرزمینی مطرح بود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه این در حالی است که ما در حال حاضر در چهار رکن امنیت غذایی در داخل کشور با مشکلاتی مواجه هستیم، می‌گوید: فصل۷ قانون برنامه هفتم توسعه نیز بر امنیت غذایی پایدار و تولید غذای سالم و باکیفیت برای همه مردم تأکید دارد و در دو بخش ایجاد ارزش افزوده از محصولات کشاورزی و گسترش کشت محصولات کم آب‌بر به دلیل بحران آب و کم‌آبی موجود تمرکز کرده است. صنایع تبدیلی می‌تواند بر رشد و گسترش این دو مورد تأثیرگذار باشد.
او یادآور می‌شود: این سند راهبردی همچنین تأکید دارد سالانه باید ۱۰درصد از اقلام راهبردی مورد نیاز بخش صنعت، بومی‌سازی شود. افزایش سالانه ۱۵درصد از سهم ارزش افزوده فراوری محصولات کشاورزی نیز از مواردی است که در قانون برنامه هفتم توسعه آمده و به‌طور مستقیم وابسته به فناوری و صنایع تبدیلی است.

تمرکز اصلی ما بر حل شبکه مسائل کشور است
حسینی با بیان اینکه با توجه به این موارد، تمرکز اصلی ما در پژوهشکده بر حل شبکه مسائل کشور در زمینه صنایع غذایی است، می‌افزاید: ما در قالب سه گروه فراوری موادغذایی، کیفیت و ایمنی موادغذایی و افزودنی‌های غذایی در حال فعالیت هستیم و تقریباً بیشتر مسائل مطرح شده در حوزه صنعت غذا جزو محور فعالیت‌های این گروه‌هاست.
او با بیان اینکه در حوزه افزودنی‌های غذایی روی افزودنی‌های سالم و طبیعی تمرکز داریم و از استخراج مواد مؤثره برای کاربرد آن‌ها به‌عنوان افزودنی‌های طبیعی در محصولات غذایی استفاده می‌کنیم، خاطرنشان می‌کند: در پژوهشکده، پروژه‌های مختلفی ازجمله رنگ‌های خوراکی طبیعی و طعم‌دهنده‌های طبیعی در حال اجراست. برخی از این محصولات به‌صورت شبکه‌ای و در قالب سلسله طرح‌های پژوهشی انجام شده‌اند که خروجی منسجمی را به همراه داشته‌اند.
حسینی بیان می‌کند: از سال۱۳۸۷، یک سلسله طرح را در حوزه رنگ‌های خوراکی طبیعی آغاز کردیم. در این گروه، طرح‌ها به‌صورت شبکه‌ای انجام می‌شود؛ به این ترتیب که اعضا روی یک موضوع علمی به مدت سه سال متمرکز شده و آن را تکمیل می‌کنند. ما از طرح‌های بنیادی آغاز نمی‌کنیم و بیشتر روی توسعه دانش فنی و طرح‌های کاربردی تمرکز داریم و به طرح‌هایی که سطح دانش فنی آن‌ها سه و چهار است، ورود می‌کنیم. رسالت ما این است که دستاوردهای خود را با روش‌های مختلف به جامعه منتقل کنیم.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: پس از دستیابی به دانش فنی رنگ‌های خوراکی طبیعی و پایان تولید آزمایشگاهی آن، پایلوت تحقیقاتی تأسیس کردیم و تولید نیمه‌صنعتی را انجام دادیم. سپس یک شرکت دانش‌بنیان تأسیس کردیم که محصولات آن هم در داخل کشور عرضه شده و هم به کشورهای اروپایی صادر می‌شوند.

مکمل‌های ورزشی در انتظار ورود سرمایه‌گذار
او یادآور شد: یکی دیگر از محصولات گروه افزودنی‌های غذایی در پژوهشکده، مکمل‌های غذایی ورزشی هستند که اکنون مورد نیاز طیف وسیعی از افراد، از جمله ورزشکاران حرفه‌ای و جوانانی که به‌دنبال تناسب اندام هستند، قرار دارند. همچنین این مکمل‌ها برای کسانی که دچار کمبود پروتئین تغذیه‌ای هستند و با مشکلات جذب و لاغری مواجه‌اند، کاربرد دارند.
حسینی ادامه می‌دهد: در سال ۱۳۹۹، جلساتی با وزیر ورزش و جوانان وقت داشتیم که دغدغه افزایش مکمل‌های تقلبی در کشور را مطرح کرد. این محصولات به‌صورت فله وارد کشور و در داخل بسته‌بندی می‌شوند، بنابراین برای وزارت ورزش و جوانان قابل اعتماد نیستند تا آن‌ها را به ورزشکاران پیشنهاد دهد. در آن جلسه مقرر شد جهاد دانشگاهی به تولید مکمل‌های ورزشی سالم ورود کند. به همین دلیل ما و پژوهشکده گیاهان دارویی روی فرمولاسیون مکمل‌ها کار کردیم و فرمولاسیون بهترین برندهای معتبر جهانی را بررسی و بر اساس آن و با استفاده از مواد اولیه داخلی، فرمولاسیونی را طراحی کردیم.
رئیس پژوهشکده علوم و فناوری موادغذایی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی متذکر می‌شود: تمام تست‌های لازم روی این مکمل‌ها با ورزشکاران حرفه‌ای پرورش اندام انجام شد و از لحاظ ویژگی‌های حسی و آنالیز ترکیبات تغذیه‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، مجوزهای لازم از سازمان غذا و دارو دریافت شد و اکنون این محصول آماده سرمایه‌گذاری و تجاری‌سازی است. سرمایه‌گذاران می‌توانند به این موضوع ورود کرده و این محصول را که مجوز عرضه به بازار را نیز دارد، به‌صورت انبوه تولید کنند. 
او می‌افزاید: یکی دیگر از محصولات ما کمپلکس معلق‌کننده ذرات در نوشیدنی است که در این حوزه با یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی قرارداد بستیم.
حسینی خاطرنشان می‌کند: فناوری‌هایی که در پژوهشکده توسعه پیدا می‌کند، برای تولید انبوه و تجاری‌سازی نیاز به سرمایه‌گذار بخش خصوصی دارد، زیرا آن‌ها بازار را بهتر می‌شناسند. در مورد برخی از محصولات، این مشارکت با بخش خصوصی شکل گرفته است.