به گزارش خبرگزاری ایمنا، موضوع تعطیلی پنجشنبه‌ها در ایران به تازگی توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. طرحی که در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، به‌دنبال تصویب تعطیلی رسمی این روز برای همه مراکز اداری، آموزشی و قضائی در سراسر کشور است. این اقدام پس از آن صورت گرفت که موضوع تعطیلی شنبه‌ها توسط شورای نگهبان رد شد. اکنون مجلس با بررسی‌های صورت‌گرفته به این نتیجه رسیده است که تعطیلی پنجشنبه‌ها با فرهنگ و تقویم کاری فعلی ایران، سنخیت بیشتری دارد.
در این لایحه که با هدف افزایش کیفیت زندگی کارکنان و بهره‌وری مورد بررسی است، قرار است ساعات کاری هفتگی از ۴۴ به ۴۰ ساعت کاهش پیدا کند، البته برخی نهادها همچون واحدهای نظامی، انتظامی و بخش‌های خدماتی از این کاهش ساعات مستثنی شده‌اند و موظف‌اند ساعات کاری خود را در پنج روز تنظیم کنند.
پیش‌زمینه این لایحه به مطالعات متعدد داخلی و بین‌المللی در زمینه تأثیر ساعات کاری بر بهره‌وری برمی‌گردد. گزارش‌های سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) نشان داده است که کاهش ساعات کاری می‌تواند موجب افزایش بازدهی کارکنان شود، همچنین تحقیقاتی از دانشگاه استنفورد در سال ۲۰۱۴ تأکید کرده است که ساعات کاری طولانی به کاهش کیفیت کار و افزایش استرس منجر می‌شود.
به هر روی، این تصمیم می‌تواند تأثیرات اقتصادی و اجتماعی مختلفی از جمله بهبود کیفیت زندگی و کاهش فشارهای اجتماعی، بهبود سلامت روان و بنیان خانواده، افزایش بهره‌وری کارکنان، تقویت همگام‌سازی با استاندارهای جهانی و تسهیل تعاملات اقتصادی و تجاری داشته باشد، اما از سوی دیگر، ممکن است به کاهش تولید و کاهش ارتباطات تجاری با کشورهای دیگر و اختلال در تعاملات اقتصادی با بازارهای جهانی منجر شود، همچنین فعالان اقتصادی تأکید کرده‌اند که اجرای این طرح باید با هماهنگی بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت‌های لازم همراه باشد. در این بین برخی کارشناسان نیز معتقدند که این تغییر، بیشتر تأییدی بر روندهای موجود است و تأثیر اقتصادی چندانی نخواهد داشت.
دولت نیز نقش مهمی در تعیین این تصمیم دارد و باید بین منافع اقتصادی و اجتماعی تعادل برقرار کند. بر اساس گزارش‌های موجود به نظر می‌رسد که دولت با تعطیلی روز پنجشنبه به‌عنوان روز رسمی موافق است و این تصمیم به احتمال زیاد به قانون تبدیل خواهد شد.
این لایحه در حال حاضر به کمیسیون اجتماعی مجلس ارجاع شده است که پس از بررسی جزئیات، تصمیم‌گیری نهایی درباره روز تعطیل دوم و نحوه اجرای طرح انجام خواهد شد. کمیسیون اجتماعی مجلس، پس از بررسی‌های لازم، با کاهش ساعات کاری ادارات و تعطیلی پنجشنبه‌ها موافقت کرده است. این مصوبه باید در صحن علنی مجلس مطرح و تأیید شود تا اجرایی شود. برخی اعضای کمیسیون و نمایندگان نیز نگرانی‌هایی درباره تأثیر این تغییر بر کسب‌وکارها دارند.
تأثیرات لایحه تعطیلی ۲ روز در هفته بر بهره‌وری و فرهنگ کار
محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: پس از آنکه لایحه دو روز تعطیلی در هفته به مجلس آمد، مجلس آن را به کمیسیون اجتماعی برای بررسی سپرد و در کمیسیون پس از بررسی همه جوانب این لایحه رأی آورد.
وی در خصوص علت ارائه این لایحه توسط دولت می‌افزاید: این لایحه با توجه به تجربه‌ای که دیگر کشورهای جهان در تعطیلی دو روز در هفته کارمندان داشته‌اند، در ایران به‌منظور افزایش بهره‌وری و بالا بردن راندمان کار کارمندان، کاهش هزینه‌ها و مصارف و تقویت بنیان خانواده ارائه شده است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی یادآور می‌شود: پس از آنکه لایحه مذکور به کمیسیون اجتماعی ورود کرد، بخش بازار و صنایع به‌ویژه اتاق بازرگانی، تعاون و اتاق صنعت به تشریح مسئله پرداختند و گفتند که اگر قرار است دو روز تعطیلی اعلام شود، شنبه را اضافه کنید.
وی ادامه می‌دهد: استدلال آن‌ها این بود که ما برای مراودات تجاری با کشورهای دنیا دو تا سه روز اختلاف داریم، جمعه‌ها تعطیل است، شنبه‌ها یهودیان تعطیل هستند و یکشنبه‌ها نیز مسیحیان تعطیل هستند، بنابراین ناگزیر سه روز اختلاف با دنیا داریم و اگر پنجشنبه‌ها نیز اضافه شود، این اختلاف به چهار روز افزایش پیدا می‌کند، به همین خاطر پیشنهاد دادند که شنبه‌ها تعطیل شود.
سراج اضافه کرد: در ادامه با تصویب تعطیلی روز شنبه‌ها در مجلس، لایحه به شورای نگهبان رفت، اما شورای نگهبان با آن مخالفت کرد که دلیل آن‌ها نیز صحیح بود. علت مخالفت شورای نگهبان این بود که در شرایط جنگ جبهه مقاومت با صهیونیست‌های نژادپرست و متعصب به نمادهای فرهنگی یهود، همچنین با توجه به سابقه دیرینه دشمنی یهودیان با مسلمانان و شماتت پیامبر اسلام (ص) توسط یهودیان که می‌گفتند شما به سمت قبله ما نماز می‌خوانید و خداوند بین نماز پیامبر قبله مسلمانان را تغییر داد، اگر ما شنبه را تعطیل اعلام کنیم، خود را به آن‌ها شبیه کرده‌ایم و صهیونیست‌ها از این موضوع بهره‌برداری سیاسی خواهند کرد، حال اینکه نباید این اتفاق بیفتد.
وی می‌گوید: بر این اساس شورای نگهبان با قطعیت با تعطیلی روز شنبه‌ها مخالفت کرد و آن را به مجلس برگشت داد. پس از آن، لایحه برای بررسی مجدد به کمیسیون اجتماعی ورود پیدا کرد و کمیسیون هم ناگزیر با تعطیلی پنجشنبه‌ها که با فرهنگ ایرانی اسلامی سازگار است و مردم در این روز به مراسم عبادی و رفتن بر سر مزار درگذشتگان خود می‌پردازند، موافقت کرد.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی ابراز می‌کند: استدلال کمیسیون این بود که مردم، پنجشنبه‌ها در عمل نیمی از روز را تعطیل و به امور شخصی می‌پردازند و با تعطیلی پنجشنبه‌ها ساعت کاری در هفته از ۴۴ ساعت به ۴۲ یا ۴۲.۵ ساعت کاهش پیدا می‌کند، به همین دلیل کمیسیون آن را تصویب کرد و اکنون نوبت صحن است که به آن رأی بدهد.
وی می‌گوید: در حال حاضر لوایحی جلوتر از لایحه مذکور در نوبت صحن است که با ورود لایحه به صحن و گرفتن رأی نمایندگان به شورای نگهبان خواهد رفت و به نظر می‌رسد شورای نگهبان این‌بار موافقت کند تا نوبت به مجمع تشخیص مصلحت نظام برسد، البته مجمع هم با تعطیلی شنبه‌ها مخالف بود، به علت اینکه معتقد بود در سال جهش تولید کاهش ساعت کاری نباید اتفاق بیفتد، اما با استدلال‌هایی که آورده شد، اعضای مجمع نیز متقاعد شدند. بنابراین اگر لایحه در مجلس تصویب شود در شورای نگهبان و مجمع نیز تأیید خواهد شد.
سراج یادآور می‌شود: لایحه‌ای که دولت ارائه داد بر اساس قانون خدمات کشوری بود، بر این مبنا که علاوه‌بر افزایش راندمان کاری، دو روز تعطیلی می‌تواند موجب رونق گردشگری شود، ضمن اینکه به کاهش مصارف، هزینه رفت‌وآمدها به محیط کار، مصارف حمل‌ونقل و دستگاه‌ها و مصارف برق و انرژی نیز کمک خواهد کرد؛ به‌عبارتی گردش با خانواده در این دو روز هم از نظر اقتصادی، هم فرهنگی، هم تربیتی و روانی می‌تواند راندمان کاری را افزایش دهد.
وی خاطرنشان می‌کند: اگر مجلس درگیر مسائل مربوط به بودجه نشود، لایحه تعطیلی دو روز در هفته احتمالاً اواخر دی یا اوایل بهمن برای گرفتن رأی نمایندگان به صحن مجلس خواهد رفت.
افزایش تعطیلات آخر هفته بخشی از مشاغل را متضرر می‌کند
حسینعلی حاجی دلیگانی، یکی از نمایندگان مخالف این لایحه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: من با این لایحه و به‌طور کلی با کاهش ساعت اداری از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت مخالف هستم، چون نگاه من این است که باید بیشتر کار کرد و در عین حال به مسائل حقوقی و اقتصادی کارکنان نیز بیشتر توجه شود تا دستمزدها بتواند پاسخگوی مخارج زندگی‌ها باشد.
وی با اشاره به بررسی موضوع تعطیلی پنجشنبه‌ها به کمیسیون اجتماعی مجلس می‌افزاید: معتقدم که اضافه کردن یک روز به تعطیلات هفته پیام خوبی برای جامعه ندارد و بخش اداری تعطیل می‌شود.
نماینده مخالف لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته می‌گوید: ما بخش‌های دیگری در جامعه داریم که درآمد آن‌ها منوط به کار کردن در هر شش روز هفته یا حتی هفت روز هفته است و با افزایش یک روز به تعطیلات آخر هفته متضرر می‌شوند، بنابراین لایحه مذکور یک نوع تبعیض دیگری در جامعه ایجاد خواهد کرد.
وی در رابطه با تعطیلی روزهای شنبه خاطرنشان می‌کند: با تعطیلی شنبه‌ها نیز مخالف بودم و هستم و به‌طور کلی افزایش یک روز به تعطیلات آخر هفته را صلاح نمی‌دانم.
به گزارش ایمنا، تعطیلی پنجشنبه‌ها و کاهش ساعات کاری اقدامی است که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی کارکنان داشته باشد، با این حال، چالش‌هایی از جمله تأثیرات اقتصادی و هماهنگی با بازارهای بین‌المللی وجود دارد. اجرای این طرح نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مشورت با بخش‌های مختلف جامعه، به‌ویژه بخش خصوصی است، بنابراین تصمیم‌گیری نهایی باید به‌گونه‌ای باشد که منافع اقتصادی و اجتماعی کشور به بهترین شکل ممکن تأمین شود.