سیدمحمدمهدی میرزایی قمی، مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران اظهار کرد: یکی از عوامل آلاینده و موضوعات مؤثر در آلودگی هوای شهر تهران، تردد موتورسیکلت‌ها است که اکثر این وسایل نقلیه فرسوده و قدیمی هستند.
وی افزود: آمار‌ها نشان می‌دهد تعداد کل مراجعات موتورسیکلت‌ها به مراکز معاینه فنی شهر تهران در سال ۱۴۰۲ برابر ۸۲۳ دستگاه بوده و می‌توان گفت در واقع این رقم با توجه به حجم بالای تردد موتورسیکلت‌ها در سطح شهر، برابر صفر است.
وی با بیان اینکه معاینه فنی موتورسیکلت‌ها مشتمل بر دو بخش اندازه‌گیری آلایندگی و ایمنی است، اضافه کرد: موتورسیکلت‌ها هم در بحث آلودگی هوا تأثیرگذار هستند و هم در بحث تصادفات آمار بالایی را به خود اختصاص داده‌اند؛ بنابراین باید این وسایل نقلیه به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند تا وضعیت آنها از لحاظ آلایندگی و ایمنی مشخص شود. متأسفانه در خصوص وضعیت آلایندگی و ایمنی موتورسیکلت‌هایی که در سطح شهر تردد می‌کنند اطلاعات جامع و کاملی در دست نیست؛ از این جهت قرار شد یک طرح مشترکی با همکاری پلیس راهور و شهرداری تهران در خصوص طرح ارشادی موتورسیکلت‌ها در محدوده‌ای که بیشترین حجم تردد این وسایل نقلیه صورت می‌گیرد را اجرایی کنیم و پیرو آن در منطقه ۱۲ شهر تهران ۳ محل را با هماهنگی پلیس راهور در این منطقه در نظر گرفتیم که شامل میدان امام خمینی (ره)، میدان بهارستان و میدان محمدیه می‌شد و در این محدوده‌ها خطوط معاینه فنی سیار موتورسیکلت مستقر کردیم تا دیگر لازم نباشد موتورسواران به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند.
مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران ادامه داد: در حال حاضر در بحث معاینه فنی موتورسیکلت‌ها ۶ مرکز معاینه فنی در شهر تهران داریم که مشتمل بر ۱۱ خط است و برای اینکه راکبان ترغیب به اخذ معاینه فنی شوند این طرح ارشادی را اجرایی کردیم و در محل‌های مذکور با به‌روزترین دستگاه‌هایی که بر اساس استاندارد‌های روز دنیا، اخیراً خریداری کردیم تست‌های لازم را از موتورسیکلت‌ها گرفتیم. البته این نوع معاینه فنی سیار موتورسیکلت برای اولین بار است که نه تنها در تهران بلکه در سطح کشور پیاده‌سازی می‌شود.
وی اضافه کرد: بر این اساس این طرح ارشادی به مدت دو ماه از ۱۰ آذرماه تا ۱۰ بهمن‌ماه به صورت رایگان در شهر تهران اجرایی شده و آمار‌ها حاکی از این است که تعداد مراجعات بسیار خوب بوده است. دو مزیت این طرح ارشادی این بوده که هیچ هزینه‌ای بابت اخذ معاینه فنی از راکبان و مالکان موتورسیکلت‌ها اخذ نشده و منابع آن از محل بودجه و اعتبارات شهرداری تهران بوده و همچنین موتورسیکلت‌هایی که موفق به دریافت معاینه فنی شده‌اند یک عدد کلاه کاسکت به صورت هدیه دریافت کرده‌اند. بعد از پایان این مهلت ۲ ماهه دیگر این طرح به صورت ارشادی اجرایی نمی‌شود و همکاران پلیس راهور اقدام به اعمال قانون موتورسیکلت‌های فاقد معاینه فنی خواهند کرد.
میرزایی قمی در یک برنامه تلویزیونی بیان کرد: طبق آمار پلیس راهور، در شهر تهران حدود ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت تردد دارد. از این تعداد از ۱۰ آذرماه امسال تا ۳ دی‌ماه تعداد مراجعات موتورسیکلت‌های فاقد عیوب ظاهری برای اخذ معاینه فنی به واحد‌های سیار حدود ۱۵۹۲ دستگاه بوده است. خوشبختانه با اجرای این طرح در کمتر از یک ماه میزان مراجعات موتورسیکلت در مقایسه با سال گذشته چندین برابر افزایش یافته و اجرای آن مورد استقبال خوب موتورسواران قرار گرفته است.
وی با اشاره به وضعیت معاینه فنی خودرو‌ها ابراز کرد: در ۹ ماهه ابتدای امسال ۱ میلیون و ۱۰۴ هزار دستگاه خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند که شامل مراجعات نخست و مجدد می‌شود که ۸۵۸ هزار دستگاه آن مربوط به مراجعات نخست بوده است. بر اساس تحلیلی که انجام دادیم ۱۲ درصد از این خودرو‌ها در مراجعات نخست به علت نقص آلایندگی مردود شدند. اگر این آمار را به خودرو‌هایی که در سطح شهر تهران مشمول معاینه فنی می‌شوند (حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه تا ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه) تعمیم دهیم به این جمع‌بندی می‌رسیم که در سطح شهر در حال حاضر ۱ میلیون دستگاه خودرو داریم که دارای نقص فنی هستند و از این ۱ میلیون، در حدود ۵۰۰ هزار دستگاه شامل نقص آلایندگی هستند که در تشدید آلودگی هوا نیز موثرند.
مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران تاکید کرد: این آمار‌ها مبتنی بر اعداد و ارقامی است که در سامانه ملی یکپارچه معاینه فنی سیمفا ثبت و ضبط شده و بر اساس نتایج آزمون مراجعات به مراکز معاینه فنی شهر تهران استخراج شده است. بر اساس این تحلیل‌ها و آمار‌ها باید تصمیم‌گیری‌ها اتخاذ و برنامه‌ها و سیاست‌ها در زمینه هوای پاک طراحی و اعمال شوند.
وی افزود: بر اساس قانون خودرو‌های کمتر از ۴ سال سن، معاف از اخذ معاینه فنی هستند ولی طبق مصوبه شورای شهر تهران، خودرو‌هایی که از طریق مراکز معاینه فنی شهر تهران اقدام به اخذ معاینه فنی عادی کنند مشمول ۱۰ درصد تخفیف در عوارض سالیانه می‌شوند و اگر معاینه فنی برتر دریافت کنند مشمول ۲۰ درصد تخفیف می‌شوند. به همین دلیل برخی از خودرو‌های با سن کمتر از ۴ سال به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند؛ بر اساس آمار‌ها در سال گذشته ۱۴ هزار و ۳۰۰ دستگاه خودرو غیرمشمول به مراکز مراجعه کردند که ۲۰ درصد آنها در مراجعات نخست مردود شده بودند. بنابراین، این ابهام وجود دارد که چرا خودرویی که تازه تولید شده و سن آن کمتر از ۴ سال است و مشمول دریافت معاینه فنی نیست، در آزمون‌های معاینه فنی رد می‌شود؟
میرزایی قمی گفت: در ۶ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۳ نیز مراجعات خودرو‌های با سن بالاتر از چهار سال و مشمول معاینه فنی را بررسی کردیم. با توجه به اینکه ۲ کارخانه عمده خودروساز ایران خودرو و سایپا در کشور داریم، بر اساس محصولات تولیدی این دو کارخانه تحلیل معاینه فنی انجام دادیم و خروجی آن بدین ترتیب است که حدود ۴۰ درصد از محصولات سایپا در مراجعات نخست به مراکز معاینه فنی مردود شدند و بالغ بر ۲۰ درصد از محصولات ایران خودرو در مراجعات نخست مردود شدند. البته در مراجعات اول، عیوب این خودرو‌ها مشخص شده و رفع نقص از سوی مالکان آنها صورت گرفته است. فارغ از این دو کارخانه، طبق آمار‌ها ۲۹ درصد مردودی در مراجعات مراکز معاینه فنی شهر تهران داشتیم که بعد از رفع نقص مجدداً به مراکز مراجعه کردند و میزان مردودی‌ها به ۵ درصد کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه عمده خودرو‌هایی که در کشور تولید می‌شود، محصولات دو خودروساز مذکور هستند و آمار بالایی در مردودی معاینه فنی داشتند، لازم است نظارتی جدی روی کیفیت خودرو‌های تولید داخل صورت گیرد.
مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران با اشاره به معاینه فنی وانت‌ها خاطرنشان کرد: خودرو‌های وانت در بحث جابجایی بار فعالیت دارند و ایمنی آنها به مراتب باید بیشتر از سایر خودرو‌ها کنترل و نظارت شود. متأسفانه طبق آماری که داریم به صورت میانگین بالغ بر ۵۰ درصد از وانت‌های مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی در مراجعات نخست مردود شدند که رقم قابل ملاحظه‌ای است. به عنوان نمونه، وانتی که بیشترین درصد مردودی را داشته وانت‌های آریسان بوده که ۶۲ درصد مردودی در مراجعات نخست داشته است. در بحث خودرو‌های سواری نیز بر اساس درصد فراوانی خودرو‌هایی که مراجعه کردند (فارغ از سن خودرو) پراید با ۴۵ درصد مردودی و ساینا با ۴۰ درصد و پژو ۴۰۵ با ۳۰ درصد مردودی در مراجعات نخست، بیشترین آمار را به خود اختصاص دادند.
وی با تاکید بر اینکه این آمار‌ها طبق تحلیل‌های صورت گرفته اعلام می‌شود و هدف از آن دلسردی یا سنگ‌اندازی در تولید خودرو‌های داخلی نیست، گفت: تا کنون تحلیل‌هایی در این زمینه از سوی مراکز معاینه فنی صورت نمی‌گرفته و این اولین بار است که این تحلیل‌ها روی مراجعات به مراکز صورت می‌گیرد.
میرزایی قمی گفت: در بحث خودرو‌های خارجی یا وارداتی نیز فارغ از اینکه مربوط به کدام کشور هستند، حتی خودرو سایر کشور‌های آسیایی که به ایران وارد شدند را در نظر بگیریم میزان مردودی محصولات مشابه داخلی برابر ۰.۳ درصد بوده که اختلاف زیادی با میزان مردودی خودرو‌های تولید داخل دارد. این مسئله نشان دهنده این است که یا کیفیت خودرو یا کیفیت قطعات پایین است و لازم است دستگاه‌های نظارتی به این مسئله ورود و مشکل را رفع کنند.
وی اظهار کرد: مراکز معاینه فنی شهر تهران بر اساس تجهیزات و استاندارد‌های روز دنیا فعالیت دارند و تجهیزات آنها کاملاً نوسازی و اورهال شده است. در حال حاضر ۶۴ خط معاینه فنی و ۱۷ مرکز ثابت و ۱۵ مرکز سیار و ۱۱ خط موتورسیکلت و ۳ خط معاینه فنی خودرو‌های سنگین در شهر تهران داریم و ۳ خط سیار موتورسیکلت اخیراً مستقر شده، اما کل مراجعات خودرو‌های مشمول پلاک تهران به مراکز معاینه فنی این شهر تنها ۳۷ درصد است. این مسئله، به پرسشی بزرگ تبدیل شده که چرا با اینکه تمام فرآیند‌ها و پروسه‌های اخذ معاینه فنی در شهر تهران طبق استاندارد‌های جهانی و با تجهیزات به‌روز صورت می‌گیرد، اما مراجعات خودرو‌های پلاک تهران فقط ۳۷ درصد است؟ لازم است کنترل و نظارت‌ها روی این مسئله بیشتر شود.
وی با اشاره به معاینه فنی اتوبوس‌های شرکت واحد گفت: در این بخش، اتوبوس‌های ملکی شهرداری تهران تماماً دارای معاینه فنی هستند و اکثر آنها به مراکز معاینه فنی شهر تهران مراجعه می‌کنند و موفق به اخذ آن می‌شوند و اگر مردود شدند نیز بعد از رفع نقص، موفق به دریافت معاینه فنی خواهند شد. در بحث تاکسی‌ها نیز در شهر تهران شرایطی برای این خودرو‌ها در نظر گرفته شده که مراجعات نخست آنها برای دریافت معاینه فنی، رایگان است با این حال تعداد مراجعات کم بوده و متأسفانه مراجعات به خارج شهر تهران رقم بالایی به خود اختصاص داده است.
مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران پیشنهاد کرد: در قانون هوای پاک، سن معاینه فنی ۴ سال در نظر گرفته شده این در حالی است که سن گارانتی خودرو‌های نو ۲ سال است؛ در تمام دنیا این موضوع بالعکس بوده و سن گارانتی بیشتر از معاینه فنی است؛ لذا ضروریست قانونگذاران محترم یک بازنگری روی این موضوع انجام دهند و این دو بازه زمانی به یکدیگر نزدیک شوند. ضمن اینکه پیشنهاد می‌شود با توجه به معضلات مربوط به آلودگی هوا و بحث تصادفات در کلان شهرها، نتایج آزمون خودرو‌های مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی کشور با اولویت کلان شهرها از سامانه ملی یکپارچه معاینه فنی سیمفا استخراج و مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد.
منبع: مهر