جوان آنلاین: افزایش یکسان تعرفه برق برای همه مردم، گامی غلط به نفع پرمصرف‌ها و به ضرر عموم مردم است. در این افزایش قیمت علاوه بر بی‌عدالتی در افزایش قیمت برق، پرمصرف‌ها مصرف خود را تغییر نخواهند داد ولی تعرفه‌گذاری پلکانی نمایی و مؤثر پرمصرف‌ها بهترین و عادلانه‌ترین روش برای تعیین بهای برق مصرفی خانوارهاست که مصرف غیربهینه مشترکان پرمصرف را نیز اصلاح خواهد کرد.
لایحه بودجه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد با ناترازی جدی در حوزه‌های مختلف اعم از گاز، برق و بنزین روبه‌رو هستیم. قیمت‌های پایین یکی از مهم‌ترین دلایل عدم‌مدیریت مصرف انرژی در کشور است. در شرایط فعلی که نمی‌توانیم قیمت حامل‌های انرژی را واقعی‌سازی کنیم، نیاز است از روش‌های دیگر برای مدیریت مصرف استفاده کنیم. یکی از مهم‌ترین نیاز‌های کشور در حوزه انرژی این است که به فرهنگ‌سازی در این زمینه مبادرت کنیم. در اینجا نقش رسانه‌ها برجسته می‌شود و باید مزیت‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی را با دقت و صراحت به اطلاع مردم برسانند. به‌زعم کارشناسان، استفاده از روش‌های تشویقی و تنبیهی می‌تواند در ایجاد فرهنگ صحیح مصرف در کشور مؤثر باشد.
در همین راستا، دولت می‌تواند از تعرفه‌گذاری پلکانی به عنوان یک ابزار بهره ببرد. در این روش، سیاستگذاری‌ها به نحوی است که خوش‌مصرف‌ها تشویق و بدمصرف‌ها تنبیه می‌شوند. مهم‌ترین مزیت این روش تعرفه‌گذاری این است که مصارف بالا و خارج از الگو شامل یارانه نمی‌شوند. افزایش یکسان تعرفه برق برای همه مردم، گامی غلط به نفع پرمصرف‌ها و به ضرر عموم مردم است. در این افزایش قیمت علاوه بر بی‌عدالتی در افزایش قیمت برق، پرمصرف‌ها مصرف خود را تغییر نخواهند داد ولی تعرفه‌گذاری پلکانی نمایی و مؤثر پرمصرف‌ها بهترین و عادلانه‌ترین روش برای تعیین بهای برق مصرفی خانوارهاست که مصرف غیربهینه مشترکان پرمصرف را نیز اصلاح خواهد کرد.
بهترین و عادلانه‌ترین روش برای کنترل مصرف در بخش گاز خانگی
ولی‌الله بیاتی، نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص لزوم اجرای طرح تعرفه‌گذاری پلکانی در زمینه تعرفه برق به «جوان» می‌گوید: این یک واقعیت است که ما در زمینه برق با ناترازی مواجه هستیم و مشکلاتی داریم. برای حل این مشکلات باید به سمت سیاستگذاری‌های صحیح در زمینه تعرفه برق برویم.
وی ادامه می‌دهد: این امر بر کسی پوشیده نیست که برخی از مشترکان برق به صورت بی‌رویه از برق استفاده و اسراف می‌کنند. دولت وظیفه‌ای ندارد به مصارف بی‌رویه و خارج از الگو یارانه بدهد. به طور مثال، برخی مشترکان که جزو اقشار مرفه هستند از ویلا‌های بزرگ، خانه‌های لوکس و امکانات دیگر استفاده می‌کنند. این مشترکان برای گرم کردن استخر، سونا و جکوزی‌شان نیاز به انرژی زیادی دارند. دلیلی برای اعطای یارانه به این مشترکان وجود ندارد. بیاتی با اشاره به اقدام غلط و اشتباه وزارت نیرو در افزایش یکسان تعرفه برق برای تمامی مشترکان اعم از پرمصرف، میان‌مصرف و کم‌مصرف تصریح می‌کند: اینکه هزینه برق تمامی پلکان‌ها به صورت یکسان افزایش پیدا کند، تماماً به نفع پرمصرف‌ها و به ضرر کم‌مصرف‌هاست. در این روش، مزیت‌های تعرفه‌گذاری پلکانی از بین می‌رود و مصرف بیشتر تشویق می‌شود.
این نماینده مجلس در ادامه با اشاره به لزوم کاهش بار مصرف در بخش برق و جلوگیری از مصارف غیربهینه بخش خانگی و ادارات تأکید می‌کند: در کنار استفاده از روش تعرفه‌گذاری پلکانی باید به اعمال یکسری اقدامات دیگر از سوی دولت نیز بپردازیم. به طور مثال، الان یکسری وسایل برقی وارد می‌شود که پرمصرف هستند. دولت بر این وسایل که در بازار به فروش می‌رسند، نظارتی ندارد. در راستای کاهش مصرف برق در کشور باید بر واردات وسایل برقی نیز نظارت داشته باشیم و اجازه ندهیم هر وسیله‌ای با هر گرید مصرفی به دست مصرف‌کنندگان برسد.
وی در ادامه با اشاره به لزوم کنترل مصرف گاز و برق در ادارات دولتی و دستگاه‌های اجرایی ادامه می‌دهد: نیاز است مجموعه‌ای از اقدامات در زمینه کنترل مصرف انرژی در کشور به صورت همزمان به اجرا گذاشته شود. به طور مثال، ادارات نیز مصرف برق و گاز بالایی دارند. کنترل بیشتری باید بر آنها داشته باشیم.
بیاتی می‌گوید: تجربه موفقی در زمینه استفاده از روش تعرفه‌گذاری پلکانی داریم. به طور مثال، طی دو سال گذشته در بودجه سنواتی بندی در مورد محاسبه تعرفه برق و گاز مشترکان خانگی به صورت پلکانی داشتیم. اجرای این روش مزیت‌های خوبی برای‌مان داشت و باید این روش‌ها ادامه پیدا کنند.
بهترین مسیر اصلاح مصرف مشترکان خارج از الگوی بهینه برق
وحید احمدی، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص پیشنهاد دولت مبنی بر افزایش ۳۸درصدی تعرفه برابر برای تمام مشترکان در تمامی پلکان‌های مصرفی به «جوان» می‌گوید: به نظر می‌رسد، روشی که می‌تواند فرهنگ‌سازی خوبی را در زمینه مصرف ایجاد کند و به عنوان یک ابزار تنبیهی و تشویقی مورد استفاده قرار بگیرد، تعرفه‌گذاری پلکانی است.
این نماینده مجلس در رابطه با مزیت‌های اجرای می‌افزاید: روش تعرفه‌گذاری پلکانی نمایی پرمصرف‌ها که طی دو سال گذشته در لایحه بودجه سنواتی آمد و به کار گرفته شد، از جهات مختلف برای‌مان مزیت دارد. افزایش تعرفه برق تمامی مشترکان به صورت برابر در همه پلکان‌ها به ضرر مشترکان کم‌مصرف است و انگیزه افراد را برای مصرف صحیح از بین می‌برد.
احمدی در ادامه با اشاره به رویکرد غلط دولت در زمینه افزایش تعرفه یکسان برق برای تمامی مردم و تمام پلکان‌ها به میزان ۳۸درصد ادامه می‌دهد: دولت با این توجیه افزایش قیمت تعرفه برق را در تمامی پلکان‌ها به صورت برابر مطرح کرده است که پرمصرف‌ها مصارف بالاتری دارند و مبالغ بالاتری را می‌پردازند و افزایش تعرفه بیشتر روی آنها اثر می‌گذارد، اما این روش درست نیست که تعرفه برق برای همه پلکان‌ها به یک میزان افزایش پیدا کند.
احمدی می‌افزاید: باید از روش تعرفه‌گذاری پلکانی بهره ببریم. در این سیاستگذاری، باید به نحوی افزایش تعرفه‌ها را داشته باشیم که برای پرمصرف‌ها و پلکان‌های بالایی تعرفه برق چند برابر تورم محاسبه شود و قیمت آزاد برق را پرداخت کنند. احمدی می‌گوید: باید هدف از سیاستگذاری پلکانی را مشخص کنیم. یک موقع می‌خواهیم تنها به افزایش قیمت‌ها مبادرت کنیم، به نحوی که مبالغ بالاتری از پرمصرف‌ها بگیریم، اما یک موقع می‌خواهیم طوری افزایش تعرفه‌ها را داشته باشیم که برای هیچ کسی صرفه اقتصادی نداشته باشد که خارج از الگو به استفاده از برق یا گاز مبادرت کند.
وی ادامه می‌دهد: لایحه بودجه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد دچار ناترازی جدی در حوزه برق و گاز هستیم. این امر مشکلات جدی برای اقتصاد کشور به وجود آورده و صنایع را فلج کرده است. به منظور جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر باید به سمت استفاده از تعرفه‌گذاری پلکانی برویم و مانند دو سال قبل از مزیت‌هایش بهره ببریم. بدترین روش برای تعرفه‌گذاری این است که به صورت برابر افزایش تعرفه‌ها را داشته باشیم. در این روش، مزیت‌های تعرفه‌گذاری پلکانی از بین می‌رود. این سیاست دقیقاً پرمصرفی را تشویق می‌کند و انگیزه مشترکان را برای مدیریت مصرف از بین می‌برد.