۴ دی‌ماه به نام روز بزرگداشت رودکی، شاعر برجسته قرن چهارم هجری و پدر شعر فارسی، نام‌گذاری شده است. به همین مناسبت، خبرنگار ایسکانیوز از همدان با امیر اسدیان، استاد دانشگاه آزاد اسلامی همدان، به گفت‌وگو نشست تا به بررسی زندگی، آثار و جایگاه این شاعر بی‌بدیل بپردازد.
رودکی؛ احیاگر زبان فارسی و شاعر طبیعت
اسدیان با اشاره به جایگاه رفیع رودکی در ادبیات فارسی، او را احیاگر زبان و الهام‌بخش شاعران پس از خود دانست و گفت: اگر امروز ما به زبان فارسی گفت‌وگو می‌کنیم، این را مدیون بزرگانی مانند رودکی هستیم که زبان فارسی را زنده کردند. وی افزود: رودکی شاعر زمان سامانیان بود؛ عصری که شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی در اوج قرار داشت.
این استاد دانشگاه با اشاره به زادگاه رودکی در روستای بنج و تاریخ تقریبی تولد او در سال ۲۰۶ قمری، گفت: رودکی در کودکی حافظ قرآن شد و همین نبوغ و هوش سرشارش باعث شد نصربن احمد سامانی به او توجه ویژه‌ای نشان دهد و او را به یکی از نوابغ بزرگ ادب فارسی تبدیل کند.
نابینایی رودکی؛ اختلاف نظرها و شواهد ادبی
اسدیان در مورد نابینایی رودکی گفت: در این باره اختلاف نظر وجود دارد. برخی مانند محمد عوفی او را نابینای مادرزاد می‌دانند و برخی دیگر، مانند سعید نفیسی، این دیدگاه را رد می‌کنند. با اینکه در اشعار رودکی اشاره مستقیمی به نابینایی نشده، اما توصیفات دقیق او از طبیعت احتمال نابینایی را کم‌رنگ‌تر می‌کند.
تنوع قالب‌های شعری رودکی و مضامین آنبه گفته اسدیان، رودکی در قالب‌های متنوعی همچون قصیده، غزل، مثنوی، رباعی و ترانه شعر می‌سرود. او افزود: اشعار رودکی، که گفته می‌شود بالغ بر یک میلیون و ۳۰۰ هزار بیت بوده، اکنون تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است. موضوعات شعری او شامل توصیف طبیعت، حدیث نفس، مرثیه و شکواییه است. اشعارش با زبان ساده و بدون تکلف، تصویری زنده و پویا از گل، پرنده، ابر و باران ارائه می‌دهند. به همین دلیل، رودکی را می‌توان شاعر طبیعت نامید. وی همچنین به ترجمه منظوم کلیله و دمنه توسط رودکی اشاره کرد و این اثر را یکی از ارزشمندترین آثار ادبی او برشمرد.
سبک خراسانی و جایگاه رودکی در ادبیات فارسی
اسدیان با بیان اینکه رودکی به سبک خراسانی یا ترکستانی شعر می‌سرود، گفت: در اشعار او، صور خیال به‌ویژه تشبیه و استعاره فراوان دیده می‌شود. همین ویژگی‌ها باعث شده رودکی را پدر شعر کلاسیک فارسی بنامند. بسیاری از شاعران بزرگ مانند کسایی، دقیقی و نظامی او را استاد خود دانسته‌اند و حتی حافظ و مولوی نیز از اشعار او استقبال کرده‌اند.
وی در ادامه به بیت مشهور «بوی جوی مولیان» اشاره کرد که به گفته او در وصف بازگشت نصربن احمد سامانی به بخارا سروده شده است. اسدیان درباره ویژگی‌های قصاید رودکی افزود: «رودکی آغازگر بود و همین شروع کردن، هم افتخار بزرگی است و هم طبیعتاً خالی از ایراد نیست. او راهی سخت را برای شاعران پس از خود هموار کرد.
لزوم توجه بیشتر به پژوهش‌های ادبی
این استاد دانشگاه با تأکید بر اهمیت پژوهش‌های علمی در بررسی آثار رودکی گفت: «بررسی آثار این شاعر بزرگ نیازمند مطالعات عمیق و کارشناسانه است. رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی باید با برنامه‌ریزی‌های دقیق، نسل‌های جدید را با بزرگان ادب و تاریخ ایران آشنا کنند.
اسدیان در پایان خواستار توجه بیشتر به معرفی رودکی و دیگر بزرگان ادب فارسی شد و پیشنهادهایی از جمله برگزاری همایش‌های علمی، ساخت تندیس، نام‌گذاری اماکن عمومی و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها برای معرفی بهتر این چهره‌های برجسته مطرح کرد. او تأکید کرد: «باید از نگاه فرمایشی فاصله بگیریم و با عشق و تعهد، این بزرگان را به جامعه معرفی کنیم.
خبرنگار: فاطمه پارسایی مقدم
انتهای خبر/