همواره اعلام اسامی هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر با بحث و حاشیههایی همراهبوده؛ چه از سالهایی که مرحوم سیفالله داد نامهای سرشناسی به این هیات اضافهکرد و چه امسال که حضور دو زن در این هیات برای نخستینبار در تاریخ برگزاریجشنواره فجر رقم خورده است.
به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، پس از اعلام اسامی هیات انتخاب جشنواره فیلم فجرامسال، نقدهایی از جانب اهالی رسانه مطرح شد. با نگاهی به اسامی هیات انتخاباین دوره، به ترکیب نسبتا متنوعی میرسیم که از بازیگر تا کارگردان، تهیهکننده وروزنامهنگار در آن وجود دارد.
ترکیبی که در آن برای نخستینبار نام دو زن به چشم میخورد تا به نوعی، به انتقاداتسالهای گذشته در این خصوص پاسخ داده شود. نکته قابل توجه دیگر درباره حضور رعنا آزادیور به عنوان بازیگر زن در هیات انتخاب ادوار جشنواره فیلم فجر است کهپس از فاطمه گودرزی و ساره بیات، سومین بازیگر زنی است که در این هیات حضوردارد.
نکته دیگر به کمشدن وزنه مدیریتی هیات انتخاب به نسبت ادوار گذشته مربوط است. در میان این ۷ نفر، تنها حسین کرمی سابقه مدیریتی دارد و باقی اعضا از فعالان اجراییسینما و تلویزیون هستند.
۱۰ زن هیات انتخاب
طلسم حضور زنان، از دوره شانزدهم و با دبیری محمدمهدی عسگرپور شکسته شد. تنها زنانی که در این سالها عضو هیات انتخاب بودند، مرحوم فرشته طائرپور (دورهشانزدهم)، فاطمه گودرزی (دوره بیستم)، پوران درخشنده (دوره بیستوسوم،بیستوششم، بیستونهم، سیوششم و چهلم)، مینو فرشچی(بیستوهفتم)، انسیه شاهحسینی (بیستوهشتم)، نرگس آبیار (سیوپنجم)، یلدا جبلی (سیوهشتم)، ساره بیات (سیونهم) و در این دوره رعنا آزادی ور و منیر قیدی هستند. در این بین پوراندرخشنده با ۵ حضور، رکوردار است.
رکورددار شلوغترین هیات انتخاب، به چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجربرمیگردد؛ در این دوره، هیات انتخاب ۱۳ عضو داشت. در این دوره از مدیر سینمایی،تهیهکننده، روحانی حوزوی و استاد دانشگاه، در میان اعضای هیات انتخاب حاضربودند که از میان آنها میتوان به سیدحسن خامنهای و حجتالاسلام سیدمجید پورطباطبایی اشاره کرد.
طلسم حضور زنان در هیات انتخاب، از دوره شانزدهم و با دبیری محمدمهدی عسگرپور شکسته شد
تنها دوره ای که مرحوم نادر طالبزاده عضو هیات انتخاب بوده، دوره پانزدهم بهدبیری سیدعزتالله ضرغامی است.
از دوره پنجم تا نهم، عبدالله اسفندیاری پای ثابت هیات انتخاب بوده است؛ طراحچهرهپرداز سینمای ایران که به نظر میرسد همپای بهشتی که در در ۱۰ دوره ابتدایی،پایهگذار جشنواره فیلم فجر بود، سنگبنای هیات انتخاب این رویداد را بنا نهاد.
رکوردار کمعضوترین دوره نیز به دوره ششم و دهم به دبیری سیدمحمد بهشتیبرمیگردد که در این ادوار، تنها ۳ نفر عضور هیات انتخاب بودند.
دوره نوزدهم اولین دورهای است که منوچهر شاهسواری در آن به عنوان عضو هیاتانتخاب حضور دارد.
اختتامیه چهاردهمین جشنواره فیلم فجر
نامهایی که «سیفالله داد» به هیات انتخاب افزود
همزمان با شروع دبیری سیفالله داد، وزنههای سنگینی به هیات انتخاب اضافه شدند. از مجید مجیدی که سال قبل با بچه های آسمان اکثر سیمرغها را تصاحب کرده بود ومرحوم کیومرث پوراحمد که در آن روزگار با قصه های مجید و بعدتر خواهران غریب برسر زبانها افتاد تا احمدرضا درویش و مرحوم عزتالله انتظامی.
از علیرضا رضاداد به عنوان دبیری محافظهکار یاد میشود. دبیری که سالهای مدیریتاو بر جشنواره فجر، با دیدهنشدن مهمان مامان، شهر زیبا، بیدارشو آرزو و دیگر فیلمهای نسبتا ساختارشکنانه آن سالها همراه بوده است. در ادوار دبیری او یعنی دورهبیستودوم تا بیستوپنجم، هیات انتخاب هم ساختار سینمایی دورههای پیشین رانداشت و به جز هارون یشایایی، پوران درخشنده، همایون اسعدیان و جمال شورجهباقی اعضاء، رویکردهایی مدیریتی، پژوهشی و دانشگاهی به سینما داشتند.
فریدون جیرانی از دوه سیوچهارم به جمع هیات انتخاب اضافه شد. جیرانی تا آن سال آثاری چون سهگانه «ستارهها»، «قرمز»، «سالاد فصل» و… را در کارنامه داشت اما تا دوره سیوچهارم هنوز عضو هیات انتخاب نشده بود
در دوره دبیری مجید شاهحسینی یعنی دورههای بیستوششم و بیستوهفتم فجر،چند انتخاب شاخص رخ داد و محمدرضا بزرگنیا، مرتضی رزاقکریمی و محمدرضا تختکشیان، نخستین حضور خود در هیات انتخاب را تجربه کردند. البته که حضورمینو فرشچی در دوره بیستوهفتم را نیز باید به فال نیک گرفت.
حمید نعمتالله که پس از پذیرفته نشدن قاتل و وحشی در جشنواره، چند سالی استپیش از شروع جشنواره فجر نقل محفل رسانهها میشود، تنها در دوره سیام، عضوهیات انتخاب بوده است. این حضور پیش از کارگردانی فیلمهای مهم بحث برانگیز اویعنی آرایش غلیظ، رگ خواب، شعله ور و قاتل و وحشی اتفاق افتاده است
تنها دورههایی که مرحوم علی معلم بهعنوان عضوی از هیات انتخاب حضور داشت، بهدوره سیویکم به دبیری محمدرضا عباسیان و دوره سیودوم به دبیری علیرضارضاداد محدود میشود.
نکته جالب توجه آنکه فریدون جیرانی از دوه سیوچهارم یعنی از سال ۹۴ به جمعهیات انتخاب اضافه شد. جیرانی تا آن سال، آثاری چون سهگانه ستارهها، قرمز، سالادفصل و… را در کارنامه داشت اما تا دوره سیوچهارم هنوز عضو هیات انتخاب نشدهبود.
کدام کارگردانان جوان عضو هیات انتخاب بودند؟
درباره حضور کارگردانان جوان در هیات انتخاب نیز چند نکته جالب وجود دارد: نرگس آبیار، بهروز شعیبی، یلدا جبلی و نیما جاویدی چهار کارگردان نسبتا جوانی هستند کهیک یا دو سال پس از حضور موفق اثرشان در جشنواره، به عضویت هیات انتخابدرآمدند. نرگس آبیار پس از حضور شیار ۱۴۳ در دوره سیوسوم و نفس در دورهسیوچهارم، در دوره سیوپنجم به عضویت هیات انتخاب درآمد.
بهروز افخمی نیز تاکنون تنها در یک دوره (چهلم) در هیات انتخاب حضور داشته است
بهروز شعیبی نیز به همین شکل پس از حضور دهلیز، دارکوب و سیانور از سال ۹۱ تا ۹۶، در دوره سیوهفتم، عضوی از هیات انتخاب شد. یلدا جبلی پس از جمشیدیه درجشنواره سیوهفتم، در دوره سیوهشتم فیلم های سینمای ایران را انتخاب کرد. نیماجاویدی آخرین کارگردان جوانی است که تاکنون در میان اعضای هیات انتخاب بودهاست. جاویدی پس از موفقیت سرخپوستدر جشنواره سیوهشتم، در دوره سیونهمیکی از اعضای هیات انتخاب بود.
بهروز افخمی نیز تاکنون تنها در یک دوره (چهلم) در هیات انتخاب حضور داشتهاست.
در میان افرادی که در این ۴۳ دوره، فیلمهای جشنواره فجر را انتخاب کردند، حسین کرمی با ۱۱ دوره، مجید رضابالا با ۸ دوره، محمدابراهمیم صلواتیفرد و محمدحسین نیرومند با ۶ دوره رکورددار حضور در هیات انتخاب هستند.