جوان آنلاین: یک کارشناس حوزه رمزداراییها معتقد است، دخالت غیرقانونی بانک مرکزی در حوزه رمزداراییها، ضرورت تدوین چارچوبی مستقل و شفاف را برای مدیریت این بازار و بهرهگیری از فرصتها و پتانسیلهای آن بیش از پیش نمایان و اجتنابناپذیر میکند.
در دنیای امروز، رمزداراییها به یکی از نقاط عطف اقتصاد جهانی تبدیل شدهاند. این داراییهای دیجیتال که بر بستر فناوری بلاکچین توسعه یافتهاند، نهتنها مرزهای سنتی نظامهای مالی را کنار زدهاند، بلکه به ابزاری برای شکلدهی آینده اقتصاد کشورها بدل شدهاند. رمزداراییها دیگر صرفاً یک مفهوم پولی نیستند؛ بلکه بستری گسترده برای تحولات اقتصادی، فناورانه و اجتماعی به شمار میروند.
این فناوری با قابلیتهایی مانند کاهش وابستگی به نظامهای متمرکز مالی، مقابله با تحریمها و تسهیل مبادلات بینالمللی، میتواند نقش کلیدی در توسعه اقتصاد دیجیتال ایفا کند. کشورهایی که بهموقع به این فرصت واکنش نشان دهند، قادر خواهند بود جایگاه خود را در اقتصاد آینده تثبیت کنند. در این میان، ایران به دلیل فشارهای ناشی از تحریمها و نیاز به توسعه ابزارهای نوین مالی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند بهرهگیری از ظرفیتهای این فناوری است. رمزداراییها میتوانند با ارائه ابزارهایی مستقل و غیرمتمرکز، ایران را از محدودیتهای مالی بینالمللی رها کرده و به یکی از پیشروان اقتصاد دیجیتال در منطقه تبدیل کنند.
با این حال، تنظیمگری این حوزه با چالشهای متعددی مواجه است. نبود چارچوب قانونی شفاف، اختلاف نظر میان نهادهای مختلف و اقداماتی مانند سند اخیر بانک مرکزی، این حوزه را با ابهاماتی جدی روبهرو کرده است. رمزداراییها نهتنها ابزاری مالی، بلکه بستری برای تحولات بزرگ در اقتصاد کشور هستند. تنظیمگری شفاف و مستقل در این حوزه میتواند راه را برای توسعه کسبوکارهای دانشبنیان، جذب سرمایه و رشد فناوریهای نوین مانند بلاکچین و هوش مصنوعی باز کند.
پوریا استرکی، سردبیر مجله بلاکچین و فعال و کارشناس حوزه رمزارز، با تأکید بر اهمیت استراتژیک رمزداراییها به «جوان» میگوید: رمزداراییها دیگر صرفاً یک مفهوم مالی نیستند، بلکه به بستری برای توسعه فناوریهایی همچون بلاکچین و هوش مصنوعی تبدیل شدهاند که میتوانند به کاهش وابستگی به دلار، ایجاد بازارهای متنوع و توسعه کسبوکارهای دانشبنیان کمک کنند. اما این ظرفیت تنها در صورتی قابل بهرهبرداری است که سیاستگذاری و تنظیمگری این حوزه بهصورت جامع و علمی انجام شود. ورود نادرست و غیرقانونی نهادهایی مانند بانک مرکزی به این حوزه میتواند نهتنها مانع از توسعه شود، بلکه فرصتهای بینظیری را از کشور سلب کند.
وی در ادامه با اشاره به اقدام اخیر بانک مرکزی میافزاید: بانک مرکزی اخیراً سندی در حوزه رمزپولها منتشر کرده که بر اساس آن، تمامی رمزداراییها را ذیل تعریف رمزپول قرار داده است. این اقدام، خلاف قانون و اصول حقوقی است، چراکه قانونگذار بهصراحت اعلام کرده بانک مرکزی تنها در حوزه رمزپول، یعنی ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، صلاحیت دارد و نه سایر رمزداراییها. تعریف بانک مرکزی از رمزداراییها در این سند، نهتنها غیرشفاف است، بلکه تمامی این داراییها را بهگونهای معرفی میکند که بانک مرکزی بهعنوان متولی انحصاری آنها شناخته شود. این اقدام، عملاً کسبوکارهای فعال در این حوزه را محدود کرده و فرصتهای توسعه فناوری بلاکچین و هوش مصنوعی را بهشدت تهدید میکند.
استرکی با اشاره به پیامدهای منفی این سند خاطرنشان میکند: سند بانک مرکزی برای رمزداراییها، نهتنها باعث از بین رفتن فرصتهای توسعه در این بخش میشود، بلکه مهاجرت متخصصان، خروج سرمایه و زیرزمینی شدن فعالیتهای مرتبط با رمزداراییها را به دنبال خواهد داشت. چنین تصمیماتی، برخلاف نیاز کشور به توسعه فناوری و مقابله با تحریمها، مسیر پیشرفت را مسدود میکند. در شرایطی که کشور نیازمند جذب سرمایه و بهرهبرداری از فناوریهای نوین است، این سند عملاً به فیلترینگ کسبوکارهای مرتبط با بلاکچین و هوش مصنوعی تبدیل شده است.
وی با تأکید بر نقش مجلس در تنظیمگری این حوزه تأکید میکند: مجلس شورای اسلامی بهعنوان نهاد قانونگذار باید حرف آخر را در حوزه رگولاتوری رمزداراییها بزند. شناسایی، تعریف و کاربرد رمزداراییها به دلیل ماهیت چندبعدی خود، نیازمند بررسیهای دقیق حقوقی، فقهی، مالی و اقتصادی است. این موارد تنها با تدوین قوانینی جامع و شفاف در مجلس و تأیید شورای نگهبان قابل حل است. خوشبختانه طرحی در مجلس یازدهم تهیه شده که با همکاری مرکز پژوهشها و متخصصان حوزه رمزدارایی در حال بررسی است. این طرح در صورت تصویب میتواند به چارچوبی قانونی و مطمئن برای توسعه این حوزه تبدیل شود.
استرکی در پایان با اشاره به اهمیت تنظیمگری صحیح تأکید میکند: تنظیمگری حوزه رمزداراییها باید مبتنی بر شناخت صحیح مفاهیم، تقسیم وظایف شفاف و استفاده از تجربیات جهانی باشد. مرکز ملی فضای مجازی با رونمایی از سندی جدید، رویکردی منطقیتر از بانک مرکزی ارائه کرده است که تعاریف و وظایف نهادهای مختلف را بهطور دقیق مشخص میکند. اگر این سند در مجلس تصویب شود، میتواند بهعنوان یک راهکار عملی و علمی برای توسعه رمزداراییها در کشور به کار گرفته شود. ما نیازمند یک نگاه جامع و توسعهمحور هستیم که بهجای محدود کردن فرصتها، زمینه را برای رشد اقتصادی و فناورانه کشور فراهم کند.
گفتوگوی «جوان» با پوریا استرکی، کارشناس حوزه رمزارز
دخالت غیرقانونی بانک مرکزی در رمزداراییها
در دنیای امروز، رمزداراییها به یکی از نقاط عطف اقتصاد جهانی تبدیل شدهاند. این داراییهای دیجیتال که بر بستر فناوری بلاکچین توسعه یافتهاند، نهتنها مرزهای سنتی نظامهای مالی را کنار زدهاند، بلکه به ابزاری برای شکلدهی آینده اقتصاد کشورها بدل شدهاند. رمزداراییها دیگر صرفاً یک مفهوم پولی نیستند؛ بلکه بستری گسترده برای تحولات اقتصادی، فناورانه و اجتماعی به شمار میروند.
صاحبخبر -
∎