کشتار بی‌رویه دام که در 4 الی 5 سال پیش به‌دلیل پایین بودن قیمت و عدم تأمین کافی نهاده‌ها انجام شد که حتی دامن دام‌های مولد را نیز گرفت، منجر به افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار در آن مقطع شد و در نتیجه دولت برای تنظیم بازار واردات این محصول را افزایش داد.

از گذشته دور واردات گوشت قرمز به‌منظور تأمین کسری حدود 10درصدی تولید در جریان بود، اما کاهش جمعیت دامی کشور، سرعت و درصد واردات را طی سالهای اخیر افزایش داد به‌طوری که گوشت‌های وارداتی جایگاه خود را میان مردم باز کرد.

در گذشته عمده گوشت وارداتی به‌صورت منجمد گوشت گوساله بود اما در سال‌های اخیر با افزایش کسری در تولید گوشت قرمز، انواع گوشت تازه و منجمد گوسفندی و گوساله و حتی دام زنده هم وارد شد.

قیمت گوشت وارداتی، نصف قیمت تولید داخل

با افزایش واردات گوشت، تقاضا برای خرید دام‌های تولید داخلی نیز کاهش یافت و صدای اعتراضات دامداران به آسمان بلند شد، زیرا از لحاظ قیمتی امکان رقابت با محصولات وارداتی را نداشتند و قیمت گوشت وارداتی نصف محصول داخلی بوده است.

نوع ارز اختصاصی به واردات گوشت قرمز هم ترجیحی بوده است تا در نتیجه این محصولات وارداتی با قیمت مناسبی به دست مصرف‌کننده برسد؛ از طرفی ارز اختصاص‌یافته به واردات نهاده‌های دامی مورد استفاده دامداران داخلی، نیز ترجیحی است، اما با این حال قیمت گوشت قرمز تولید داخل با قیمت بالایی به دست مردم می‌رسد و این محصول  فاصله قیمتی زیادی با همتای وارداتی خود دارد.

بالا بودن قیمت تمام‌شده تولید دام داخلی، رقابت را از این صنعت مقابل واردات گرفته است و در صورتی که برای حمایت از مصرف‌کننده گوشت وارد شود، دامداران متضرر می‌شوند و صدای آنها بلند می‌شود و در صورتی که واردات این محصول به‌نفع دامدار متوقف شود، قیمت گوشت قرمز با قیمت بالایی به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

واردات گوشت امسال دوبرابر شد

پس از حذف ارز ترجیحی 4200تومانی در سال 1401 و با عمیق‌تر شدن کسری تولید گوشت قرمز و از طرفی کاهش قدرت خرید مردم برای خرید گوشت گران‌قیمت داخلی، واردات این محصول افزایش یافت به‌طوری که در سال جاری روزانه حدود دو برابر سال قبل، گوشت تنظیم‌بازاری وارد شده است.

در سال 1402 نزدیک به 129 هزار تن گوشت قرمز به‌ارزش بیش از 690 میلیون دلار وارد کشور شده است که بر این اساس، روزانه حدود 350 تن گوشت تنظیم‌بازاری در کشور توزیع شده است،
اما در شش‌ماهه نخست سال 1403 شاهد رشد چشمگیر واردات گوشت قرمز بوده‌ایم، به‌طوری که در این مدت، حدود 126 هزار تن گوشت گرم و منجمد با ارزش حدود 739 میلیون و 900 هزار دلار به کشور آمده است که تقریباً معادل کل واردات انجام‌شده در سال 1402 است.

اعتراضات دامداران واردات گوشت قرمز را محدود کرد

با این حساب در 6 ماه سال جاری روزانه 677 تن گوشت قرمز وارداتی به‌منظور تنظیم بازار در کشور توزیع شده که دو برابر سال قبل است و  این موضوع صدای دامداران داخلی را در آورده است که موجب شد دولت برای نیمه دوم سال جاری تصمیم به کاهش واردات و در نتیجه کاهش توزیع گوشت قرمز تنظیم‌بازاری بگیرد.

مسعود رسولی دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: به‌تازگی واردات گوشت به کشور برای حمایت تولیدکننده داخلی محدود شده است.

وی افزود: بر این اساس روزانه 200 تن گوشت تنظیم‌‌بازاری شامل 100 تن گوشت گوسفندی و 100 تن گوشت گوساله کنار محصولات تولید داخلی در کشور توزیع می‌شود.

این آمار حاکی از کاهش توزیع گوشت تنظیم‌بازاری به یک‌سوم در نیمه دوم امسال در مقایسه با شش‌ماهه نخست سال جاری است و بیش از 71 درصد کاهش نشان می‌دهد.

472هزار تن وزن دام کشتاری در سال 1402

طبق گزارش مرکز آمار ایران، وزن گوشت قرمز تولیدی انواع دام‌های ذبح‌شده در کشتارگاه‌های کشور در سال 1402 نزدیک به 472 هزار تن اعلام شده است.

بر اساس نتایج این آمارگیری، گوشت گاو و گوساله با 251 هزار تن، 53.2 درصد از وزن کل گوشت قرمز عرضه‌‌شده را به خود اختصاص داده است. گوشت گوسفند و بره با 177 هزار تن، بز و بزغاله با 32 هزار تن و سایر انواع دام با 12 هزار تن به‌ترتیب 37.5 درصد، 6.8 درصد و 2.5 درصد از وزن کل گوشت قرمز عرضه‌‌شده را به خود اختصاص داده است.

194هزار تن وزن دام کشتاری در 6 ماه 1403

این در حالی است که در شش ماه سال جاری نیز 194 هزار تن دام در کشتارگاه‌های کشور ذبح شده است که این روند نه‌تنها افزایش تولید و عرضه به بازار را نشان نمی‌دهد بلکه در مقایسه با سال قبل که تولید شش‌ماهه اول بیش از 250 هزار تن بوده است، بیش از 24 درصد کاهش را شاهد هستیم.

کاهش 21درصدی تولید گوشت قرمز در سال 1402 در مقایسه با سال قبل

روند کاهشی تولید گوشت قرمز در سال 1402 نیز وجود داشته است به‌طوری که در سال 1402 در مقایسه با سال قبل کاهش یافته است.

تولید گوشت قرمز در در سال 1401، 598 هزار تن بوده است که این امر نشان می‌دهد میزان تولید این محصول در سال 1402 کاهش  126هزارتنی داشته و معادل 21 درصد کاهش یافته است.

کاهش 11درصدی تولید گوشت قرمز مهر امسال

بنا بر این گزارش آخرین آمار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد وزن گوشت قرمز عرضه‌شده انواع دام‌های ذبح‌شده در کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر 1403 جمعاً 34٬372 تن بوده است.

مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر 1403 با ماه مشابه سال 1402 نشان‌دهنده کاهش 11درصدی مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور است. مقدار تولید گوشت در مهر 1403 نسبت به ماه مشابه سال 1402 برای گوسفند و بره 16 درصد، برای بز و بزغاله 14 درصد، برای گاو و گوساله 7 درصد، برای گاومیش و بچه‌گاومیش 16 درصد، و برای شتر و بچه‌شتر 23 درصد کاهش داشته است،
همچنین نتایج حاصل از این طرح آمارگیری نشان می‌دهد که مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر 1403 نسبت به ماه قبل (شهریور) در حدود 2 درصد افزایش داشته است.

عدم‌جبران کسری تولید با واردات

با وجود اینکه افزایش تولید و تغییری را در روند افزایش تولید گوشت قرمز کشور در سال‌های اخیر شاهد نبوده‌ایم اما وزارت جهاد کشاورزی در واکنش به اعتراضات دامداران، تصمیم به کاهش واردات گرفته است که به‌نظر می‌رسد بخشی از آن نیز به‌صورت احساسی باشد که می‌تواند زمینه افزایش قیمت بیشتر گوشت قرمز در بازار آزاد را فراهم کند،
بر این اساس میزان روزانه واردات گوشت تنظیم بازار در مقایسه با 6 ماه ابتدایی سال 70 درصد کاهش یافته است.

هرچند به‌تازگی طرح جهش تولید گوشت قرمز در کشور آغاز شده است اما با توجه به میان‌مدت بودن این برنامه، نتایج آن هنوز برای جامعه و مصرف‌کننده قابل لمس نخواهد بود.

کاهش عرضه گوشت تنظیم‌بازاری در این شرایط، می‌تواند به‌روی قیمت گوشت قرمز در بازار آزاد نیز تأثیرگذار باشد و مصرف سرانه شکننده این ماده پروتئینی را در کشور کاهش دهد و بدون حل مسئله گرهی دیگر بر گره کور تنظیم بازار گوشت قرمز بزند.