گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو به نقل از الجزیره: از زمان حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به جنوب فلسطین اشغالی و آغاز تهاجم نظامی جدید رژیم صهیونیستی به غزه، درخواست‌ها برای ارسال بدون مانع کمک‌های بشردوستانه به فلسطینیان در این منطقه محاصره‌شده همچنان بی‌پاسخ مانده است.
طی ۱۴ ماه گذشته، بیش از ۴۵ هزار فلسطینی – که دو سوم آن‌ها زنان و کودکان بودند – کشته شده‌اند، تعداد بسیاری دیگر به شدت مجروح شده‌اند و بیشتر زیرساخت‌های غیرنظامی غزه به ویرانه تبدیل شده است. وضعیت فعلی در این منطقه چیزی کمتر از فاجعه‌ای آخرالزمانی نیست.
با ادامه خشونت‌ها و بدون چشم‌انداز پایان آن، نیاز به کمک‌های بشردوستانه در غزه به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. بمباران‌ها و گلوله‌ها به کنار، کمبود مزمن غذا، آب آشامیدنی سالم و خدمات بهداشتی ابتدایی جان مردم این منطقه را تهدید می‌کند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در ۱۷ اکتبر گفت:«مردم غزه با گرسنگی فاجعه‌باری مواجه هستند. قحطی نزدیک است. این وضعیت غیرقابل‌تحمل است. گذرگاه‌ها باید فوراً باز شوند و موانع اداری برداشته شوند.»
این اظهارات نه اولین و نه تنها درخواست از رژیم صهیونیستی برای پایبندی به تعهداتش طبق قوانین بین‌المللی بود تا اطمینان حاصل شود که فلسطینیان در غزه در میان حملات بی‌وقفه نظامی به کمک‌های کافی دسترسی دارند.
در ژانویه، دیوان بین‌المللی دادگستری رژیم صهیونیستی را ملزم کرد که «اقدامات فوری و مؤثری را برای ارائه خدمات اساسی و کمک‌های بشردوستانه به منظور مقابله با شرایط نامطلوب زندگی فلسطینی‌ها در نوار غزه انجام دهد.»
تا کنون، رژیم صهیونیستی از پذیرش این درخواست‌ها سر باز زده و همچنان محدودیت‌های شدیدی بر جریان کمک‌ها به این منطقه محاصره‌شده اعمال کرده است.
تلاش‌های نمادین و ناکارآمد
در مواجهه با ناتوانی در وادار کردن رژیم صهیونیستی به اعلام آتش‌بس یا باز کردن مرزها برای کمک‌رسانی و در عین حال، مواجهه با فشار داخلی برای کاهش رنج‌های مردم فلسطین، چندین دولت در منطقه و در غرب تلاش‌هایی را برای ارائه عملیات‌های نمادین ارسال کمک آغاز کردند که متأسفانه تأثیر چندانی بر وضعیت واقعی زمین نداشت.
بسته‌های کمکی که از سوی اردن و فرانسه از طریق هوا رها شدند، به‌عنوان مثال، تسکینی موقت برای تعداد محدودی از مردم که خوش‌شانس بودند به آن‌ها دست یابند، فراهم کرد، اما در درازمدت هیچ کمکی به کاهش رنج‌های گسترده مردم نداشت.
در بسیاری از موارد، این ابتکارات تنها به دولت‌های مسئول این اقدامات اجازه داد تا از نظر سیاسی بهره‌برداری کنند و خود را درگیر نشان دهند، در حالی که از اتخاذ تصمیمات و اقدامات دشواری که برای ایجاد تغییر واقعی لازم است، اجتناب کردند.
بارزترین، پرهزینه‌ترین و در مجموع مضرترین نمونه این تلاش‌های نمادین، پروژه‌ای بود که تحت رهبری ایالات متحده برای ایجاد یک مسیر دریایی موقت بین قبرس و غزه جهت ارسال کمک‌ها اجرا شد.
این پروژه که در ابتدا به‌عنوان یک شریان حیاتی بشردوستانه مطرح شد، قرار بود کمک‌ها را از مسیرهای زمینی پرمناقشه دور کرده و به‌سرعت به دست جمعیت‌های هدف برساند، اما در عمل پر از ناکارآمدی‌ها و مشکلات بود.
این طرح که به نام «سیستم لجستیکی مشترک روی آب» شناخته می‌شود، قصد داشت کمک‌ها را از قبرس به غزه از طریق مجموعه‌ای از کشتی‌ها، یک پلتفرم شناور و یک اسکله موقت که به ساحل متصل شده بود، انتقال دهد.
گفته می‌شود ایده این مسیر دریایی برای اولین بار در چند هفته نخست حمله همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به غزه از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم، به جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، و نیکوس کریستودولیدیس، رئیس‌جمهور قبرس، پیشنهاد شد. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، رژیم صهیونیستی این پروژه را «گامی مهم» به سمت جدا شدن اقتصادی از غزه می‌دانست.
پس از ماه‌ها مذاکره سیاسی، این مسیر در ماه مه عملیاتی شد، نزدیک به هفت ماه پس از آغاز درگیری. آغاز عملیات کمک‌رسانی با تبلیغات گسترده‌ای در سراسر جهان همراه بود و از سوی ایالات متحده و متحدان اروپایی آن به‌عنوان گامی مهم برای جلوگیری از قحطی در این منطقه محاصره‌شده مورد تحسین قرار گرفت.
مشکلات و شکست پروژه
- این پروژه با وجود هزینه ۲۳۰ میلیون دلاری و استفاده از ۱۰۰۰ نیروی آمریکایی و ۱۶ کشتی، تنها ۸۱۰۰ تن کمک را انتقال داد که معادل یک روز کمک‌های قبل از جنگ از مسیر زمینی بود.
- محل اسکله موقت که به جای شمال غزه در مرکز آن قرار داشت، موجب تأخیر در رساندن کمک‌ها به نیازمندان شد.
- شرایط نامساعد جوی مکرراً اسکله را تخریب و در نهایت غیرقابل استفاده کرد.
- در پایان، این مسیر تنها ۲۰ روز عملیاتی بود و پس از آن رها شد.
پروژه ای برای کاهش فشار دیپلماتیک بر رژیم صهیونیستی
این پروژه به جای کمک واقعی به فلسطینیان، بیشتر به کاهش فشار دیپلماتیک بر رژیم صهیونیستی کمک کرد.
- قوانین بشردوستانه بین‌المللی که کمک‌رسانی به غیرنظامیان را تضمین می‌کنند، تضعیف شد.
- ارتش رژیم صهیونیستی که عامل اصلی بحران انسانی در غزه است، نه تنها در نحوه ارسال کمک‌ها مشارکت داشت، بلکه بازرسی بسته‌های کمکی در قبرس را نیز انجام می‌داد.
جامعه بین‌المللی باید از اصول بی‌طرفی، استقلال و انصاف در کمک‌رسانی به غزه دفاع کند. شکست این پروژه تنها به فلسطینی‌هایی که از دریافت کمک‌ها محروم شدند آسیب نمی‌زند، بلکه به مفهوم بشردوستی در سراسر جهان نیز آسیب می‌رساند. مردم غزه، مانند تمامی افراد درگیر در بحران‌های مسلحانه، به کمک‌های واقعی، بی‌طرفانه و کارآمد نیاز دارند.