به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، قطعی برق برنامه‌ریزی شده و تعطیلی ادارات و مراکز دولتی برای صرفه‌جویی در مصرف گاز، اهمیت انرژی را بیش از پیش نمایان کرده است.

اوایل آذر ماه بود که عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو در صحن مجلس حاضر شد و علت قطعی برق را «کاهش سوخت گاز تحویلی به نیروگاه‌ها» عنوان کرد. صحبت‌های وزیر نیرو حاکی از آن بود که تمام مشکلات به عهده وزارت نفت بوده و وزارت نیرو وظایف خود را به نحو احسن انجام داده است.

بر اساس «سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور بر اساس اعمال سیاست‌های بهینه سازی» مصوب مهر ۱۳۹۹ شورای عالی انرژی، وزارت نیرو مکلف بود نیروگاه‌های گازی را تا ۱۴۰۴ تبدیل به سیکل ترکیبی کند. اما در حالی که تنها چند ماه به سال ۱۴۰۴ باقی مانده، سهم نیروگاه‌های سیکل ترکیبی ۳۸.۱ درصد از کل نیروگاه‌ها و ۴۶ درصد از ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور است.

در واقع امروز وزارت نیرو به دلیل عمل نکردن به تعهدات خود یکی از مقصران اصلی ناترازی انرژی به شمار می‌رود. وزارت نیرو با تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی می‌تواند قدم مهمی در کاهش ناترازی انرژی بردارد.

پای منافع در میان است؟

ناترازی گاز و از سوی دیگر تکلیف «سند تراز و مصرف گاز طبیعی» تبدیل نیروگاه‌های گازی و بخاری به سیکل ترکیبی ضروری کرده است. اما چرا این اقدام صورت نمی‌گیرد؟

شرکت مپنا تنها سازنده نیروگاه حرارتی در ایران است و انحصار احداث نیروگاه را در دست دارد. البته در کنار این گروه، شرکت فراب نیز به شکل محدود نیروگاه حرارتی می‌سازد. نکته مهم است که شرکت مپنا و فراب هر دو متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری صنایع برق و آب صبا هستند.

آمار و اطلاعات نشان می‌دهد این دو شرکت تمایل چندانی برای ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی و یا تبدیل نیروگاه‌های گازی و بخاری به ترکیبی وجود ندارد. براساس آمارها، در دولت سیزدهم افزایش ظرفیت نیروگاه سیکل ترکیبی به شکل محدود انجام شد و از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تنها ۲ هزار و ۲۱۲ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی اضافه شد.

یکی از علت‌های اصلی عدم تمایل سازندگان نیروگاه حرارتی به ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی هزینه بالای ساخت آن است. هزینه ساخت هر کیلووات نیروگاه گازی برابر با ۳۵۰ یورو و هر کیلووات نیروگاه سیکل ترکیبی حدود ۵۵۰ یورو است. در واقع به دلیل اینکه حاشیه سود ساخت نیروگاه گازی بیشتر از نیروگاه سیکل ترکیبی است، سرمایه‌گذاران رغبتی برای ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی ندارند.

با وجود این شرایط به نظر می‌رسد رقابتی نبودن و انحصار ساخت نیروگاه در دست یک شرکت نیمه دولتی، علت عدم توسعه نیروگاه‌های سیکل ترکیبی باشد. عوارض رقابتی نبودن در سایر حوزه‌ها نیز نمود دارد. صنعت خودرو سازی نمونه بارز آن است. با بسته بودن مرز‌های کشور ایران خودرو و سایپا با خیال راحت آنچه را که دوست دارند تولید می‌کنند. گویی در صنعت برق نیز چنین شرایطی وجود دارد. مپنا و برادر آن فراب زیر چتر خانواده سرمایه گذاری صنایع برق و آب صبا آن چیزی را می‌سازند که برایشان سود بیشتری را دارد. آقای علی آبادی نیز از آنجا که مدیرعامل مپنا بوده‌اند یقینا به مسئله فوق واقف است. 

امروز که کشور دچار بحران انرژی است لازم است مسئولان بجای ساختن مقصر نیم نگاهی به بانیان واقعی وضع موجود از جمله پدرخوانده صنعت برق داشته باشند.

نویسنده: فرشید محمدی‌مجد