اگرچه قهوه با طعم قوی و انرژی زیادی که می‌دهد، در اغلب نقاط دنیا بیشتر در مرکز توجه است، اما چای که حاوی ترکیبات خاصی برای افزایش تمرکز و آرامش است، در حال تثبیت جایگاه خود به عنوان یک گزینۀ مناسب‌تر است.

کافئین کمتر، عوارض جانبی کمتر

یکی از دلایل اصلی برای جایگزین کردن چای به جای قهوه، محتوای کافئین کمتر آن است. کافئین می‌تواند تمرکز را افزایش داده و هوشیاری را تقویت کند، اما برای برخی افراد، مصرف زیاد آن باعث عوارضی مانند بی‌قراری، بی‌خوابی یا حتی تپش قلب می‌شود. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند که مصرف کافئین روزانه نباید از ۴۰۰ میلی‌گرم بیشتر شود، اگرچه حساسیت به کافئین می‌تواند به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، ژنتیک و مصرف داروها بستگی داشته باشد.

الکسیس سوپان، کارشناس تغذیه از کلینیک کلیولند می‌گوید: «عوارض جانبی کافئین واقعاً دلیل اصلی‌ای است که ممکن است بخواهید از قهوه فاصله بگیرید».

در این مورد چای برتری خود را نشان می‌دهد. یک فنجان معمولی چای، بسته به نوع آن، بین ۲۰ تا ۶۰ میلی‌گرم کافئین دارد، در حالی که یک فنجان قهوه معمولاً بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم کافئین دارد.

منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌ها

قهوه و چای هر دو سرشار از ترکیبات فعال زیستی هستند (مواد شیمیایی گیاهی که به سلامت بدن کمک می‌کنند)؛ اما چای به دلیل تنوع بیشتر آنتی‌اکسیدان‌هایش برجسته‌تر است. این ترکیبات، از جمله فلاونوئیدها، پلی‌فنول‌ها و کاتچین‌ها، با کاهش خطر بیماری‌های قلبی، دیابت و برخی انواع سرطان مرتبط هستند.

به عنوان مثال، چای سبز سرشار از اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) است، یک آنتی‌اکسیدان قوی که به سلامت سلول‌ها کمک کرده و ممکن است روند پیری را کند کند. چای سیاه نیز حاوی تئافلاوین‌ها است که از سلامت قلب و عروق پشتیبانی می‌کند.

مصرف چای مثل مصرف سبزیجات است

اِما بکت، محقق تغذیه در دانشگاه نیوکاسل استرالیا، می‌گوید: «وقتی میوه و سبزیجات می‌خوریم، ترکیبات زیستی مفیدی دریافت می‌کنیم که برای سلامتی مفید هستند. وقتی یک فنجان چای درست می‌کنیم، آب داغ در کنار گیاه خردشده، روشی کارآمد برای استخراج این ترکیبات و رساندن سریع آن‌ها به بدن است».

این به این معنی است که نوشیدنی روزانه شما می‌تواند منبعی قوی از ترکیبات سالم باشد. بکت اضافه می‌کند: «اگر خوردن سبزیجات را دوست ندارید، چای می‌تواند مانند میوه‌ها و سبزیجات منبع خوبی برای دریافت ترکیبات زیستی باشد».

تحقیقات نشان می‌دهند بسیاری از فواید سلامتی چای (از کاهش خطر بیماری‌های مزمن گرفته تا افزایش طول عمر) به دلیل وجود همین ترکیبات زیستی است. بکت می‌گوید: «کاملاً منطقی است که می‌بینیم افرادی که بیشتر چای می‌نوشند، عمر طولانی‌تری دارند و سالم‌تر هستند».

چای و «آرامش»

یکی از تفاوت‌های عمده میان قهوه و چای، وجود مولکولی به نام ال-تیانین در چای است. این اسیدآمینه که در برگ چای یافت می‌شود، می‌تواند احساس هوشیاری ایجاد کند، بدون این که فرد احساس اضطراب کند و آرامش خود را از دست بدهد. بکت می‌گوید: «چای به خاطر ترکیب کافئین و ال-تیانین، مزایای بیشتری نسبت به قهوه دارد».

برای افرادی که به کافئین حساس هستند، اثر آرامش‌بخش ال-تیانین می‌تواند احساس بی‌قراری ناشی از قهوه را کاهش دهد. اوانجلین مانزیوریس، متخصص تغذیه از دانشگاه استرالیای جنوبی، می‌گوید: «ال-تیانین اضطراب را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشید».

ال-تیانین همچنین اثرات قابل‌توجهی بر سلامت مغز دارد. تحقیقات نشان داده است که این ماده عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد، استرس را کاهش می‌دهد و حتی ممکن است کیفیت خواب را افزایش دهد.

در نهایت، انتخاب بین قهوه و چای به سلیقه و سبک زندگی شما بستگی دارد. مانزیوریس می‌گوید: «هرکدام را که دوست دارید بنوشید. اگر هر دو را دوست دارید، از هر دو استفاده کنید، چون فواید متفاوتی از هرکدام دریافت خواهید کرد. این موضوع به الگوی غذایی شما بستگی دارد».

اما اگر به دنبال کافئین ملایم‌تر، تقویت آنتی‌اکسیدان‌ها و یک نوشیدنی آرامش‌بخش هستید، چای ممکن است انتخاب سالم‌تری باشد.