علیرضا احمدی- روزنامه‌نگار

سفر یک روزه و فشرده رئیس‌جمهور ایران به مصر با هدف حضور در یازدهمین اجلاس سران گروه «دی ۸» اگرچه اهداف و محورهای متکثری را پیگیری می‌کرد، اما یک رویکرد اساسی داشت؛ «دیپلماسی امنیت»؛ موضوعی که با پیشنهادهای پنج‌گانه مسعود پزشکیان همراه شد. حضور رئیس‌جمهور ایران در قاهره، آن‌هم پس از 12سال، طی روزهای اخیر در کانون توجه رسانه‌های منطقه‌ای قرار گرفته ‌است و گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌ها درباره دستاوردها و رایزنی‌های انجام شده در جریان این سفر همچنان مورد توجه ناظران تحولات منطقه قرار دارد. در چنین شرایطی «توافق ایران و مصر برای بازگشایی سفارتخانه‌ها و توسعه روابط»، «رایزنی با سران کشورهای عضو به‌منظور تعمیق همکاری‌های اقتصادی» و «همگرایی کشورهای منطقه در قبال موضوع غزه و تجاوزهای رژیم‌صهیونیستی» از اصلی‌ترین دستورکارهای حضور پزشکیان در جریان سفر یک‌روزه به مصر به‌حساب می‌آمد.
رایزنی‌ها و دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای عضو «دی8» نیز از دیگر دستورکارهای حضور رئیس‌جمهور در قاهره بود؛ دستورکاری که بعضا بیش از برنامه‌ها و موضوع‌های دیگر در کانون توجه رسانه‌ها قرار داشت. براین اساس هم بود که با توجه به تحولات اخیر در سوریه، دیدار روسای‌جمهور ایران و ترکیه به یکی از مهم‌ترین سوژه‌های اجلاس «دی8» تبدیل شد.

برنامه‌های پزشکیان در مصر
  دیدار با ایساکا عبدالقادر امام، دبیرکل سازمان همکاری «دی8»
   سخنرانی در یازدهمین نشست سران عضو «دی 8»
   سخنرانی در نشست بررسی وضعیت غزه و لبنان
   دیدار با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان
  گفت‌وگو با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر
  دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه

5پیشنهاد ایران درباره وضعیت غزه و لبنان
سخنرانی در نشست «بررسی وضعیت غزه و لبنان» یکی از دستورکارهای سفر پزشکیان به قاهره بود؛ نشستی که در حاشیه اجلاس «دی8» برگزار شد و رئیس‌جمهور ضمن تشریح دیدگاه‌های ایران درباره تحولات غزه و لبنان، پیشنهادهای پنج‌گانه‌ای را به‌منظور «بررسی» و «تصمیم‌گیری اعضا» مطرح کرد که در ادامه می‌خوانید:

   ایجاد برنامه حمایتی سازمان «دی8» درباره فلسطین با محوریت تأمین نیازهای توسعه‌ای و بازسازی فلسطین
    تشکیل گروه تماس «دی8»برای همراهی با گروه تماس سازمان همکاری‌اسلامی در پیگیری بین‌المللی توقف جنگ علیه غزه و ارسال کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی به این منطقه
  ایجاد صندوق سازمان «دی 8» جهت بازسازی نوار غزه و لبنان و توانبخشی و بازیابی ساکنان آن
  حمایت اعضای سازمان از شناسایی رژیم اسرائیل به‌عنوان یک موجودیت «آپارتاید» و تلاش مشترک کشورهای عضو برای احیای قطعنامه ۳۳۷۹ مجمع عمومی سازمان ملل
  تشکیل کمیته حقوقی مشترک اعضای سازمان به‌منظور حمایت حقوقی از فلسطین در کارزارهای حقوقی‌- بین‌المللی جاری در دیوان بین‌المللی دادگستری و دیوان بین‌المللی کیفری و تعقیب محاکمه مقام‌های رژیم اسرائیل به‌عنوان قاتلان بیش از ۱۷هزار کودک بی‌گناه فلسطینی

راهبردسازی برای دی 8
رئیس‌جمهور در اجلاس سران کشورهای عضو «دی8» و همچنین طی دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای عضو «دی8» به ارائه پیشنهاد و راهبردهایی باهدف توسعه همکاری‌ها در عرصه‌های گوناگون پرداخت که مهم‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید:

  حوزه جوانان
  آمادگی برای حمایت جمعی از جوانان کارآفرین
  ایجاد بانک مشترک ایده و سرمایه
  راه‌اندازی پارک‌های علم و فناوری مشترک
  برگزاری نشست‌های علمی– فناوری
   اختصاص فرصت‌های مطالعاتی
   اعطای بورسیه‌های تحصیلی و تبادل استاد و دانشجو
   ارائه تسهیلات کارآفرینی به جوانان
  سرمایه‌گذاری در بنگاه‌ها به‌منظور حل مشکلات اشتغال جوانان
  برگزاری نمایشگاه‌های دستاوردهای دانش‌بنیان با همکاری اعضا

  تعمیق همکاری‌های اقتصادی
   ایجاد سازوکار پولی و مالی برای تبادلات تجاری کشورهای عضو
  شتاب‌بخشی به حجم تجارت میان اعضا
  بهره‌گیری از ابزار «تهاتر» برای افزایش حجم تجارت
  توجه ویژه به توسعه مناسبات ترانزیتی
  افزایش تاب‌آوری در قبال شوک‌های احتمالی در آینده
  اتخاذ تدابیر جمعی برای بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، نظیر هوش مصنوعی
  تدوین دستورالعمل لازم برای استفاده مطلوب از فناوری‌های نوین در جهت ارتقای تاب‌آوری اقتصادهای کشورهای عضو
  بسترسازی برای رونق فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان
  آمادگی ایران برای میزبانی از نشست وزرای انرژی و ارتباطات کشورهای عضو «دی8»
   استفاده از ظرفیت بازارهای مشترک
  ایجاد پول واحد

  همگرایی در قبال تحولات منطقه‌ای
  اتخاذ اقدام‌های عملی دقیق و فوری در قبال اشغال‌گری‌های رژیم‌صهیونیستی
  مقابله مؤثر با رویکرد «گسترش ناامنی» ازسوی رژیم‌صهیونیستی
  ممانعت از وارد آمدن آسیب‌های بیشتر به مردم در مناطق بحران‌زده
  مقابله راهبردی با ادامه کشتار بی‌رحمانه غیرنظامیان ازسوی رژیم‌صهیونیستی

رایزنی‌های دوجانبه
دیدارهای دوجانبه مسعود پزشکیان در قاهره ازجمله برنامه‌های محوری سفر رئیس‌جمهور به مصر بود که بازتاب گسترده‌ای نیز در رسانه‌ها داشت؛ موضوعی که با حاشیه‌سازی‌هایی نیز همراه بود. دیدار و گفت‌وگوی روسای‌جمهور ایران و ترکیه به‌دلیل تحولات اخیر در سوریه و موضع‌گیری‌های 2کشور درباره این موضوع، در کانون توجه رسانه‌ها قرار داشت. با توجه به این حساسیت‌ها هم بود که نخستین مواجهه رو در روی پزشکیان و اردوغان با حاشیه‌هایی در شبکه‌های اجتماعی همراه شد.

  توافق مهم تهران و اسلام‌آباد
مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر پاکستان در قاهره:
   تأکید بر ضرورت تقویت و توسعه تعاملات میان ایران و پاکستان
  مبارزه مشترک با تروریسم
  توسعه همکاری‌ها در زمینه انرژی
  محکومیت اقدام‌های جنایتکارانه رژیم‌صهیونیستی علیه غزه، لبنان، سوریه و همچنین تجاوز به حریم ایران
  توافق درباره بررسی وضعیت قرارداد گازی معطل مانده و رفع موانع موجود ازسوی مقام‌های 2کشور

  چشم‌انداز تازه تهران - قاهره
مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی روسای‌جمهور ایران و مصر:
  تأکید بر تداوم گام‌های مثبت در مسیر احیای روابط دوجانبه
  ضرورت تقویت وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی
  تقویت همکاری‌های اقتصادی تهران و قاهره
  محکوم کردن تجاوزهای اخیر رژیم‌صهیونیستی در سوریه

  رایزنی پزشکیان و اردوغان با محوریت سوریه
مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی روسای‌جمهور ایران و ترکیه:
  تأکید ایران بر لزوم حفظ تمامیت‌ارضی سوریه به‌دنبال تحولات اخیر
   همراه شدن هرگونه تحولات در سوریه با حفظ تمامیت ارضی این کشور
  غیرقابل قبول‌بودن واردشدن کمترین خدشه به تمامیت سرزمینی سوریه
  توقف فوری تجاوزگری رژیم‌صهیونیستی در منطقه
  اعلام آمادگی ایران برای میزبانی از نشست آتی شورای‌عالی روابط راهبردی 2کشور
  توسعه و تقویت روابط تجاری و اقتصادی
  تأکید اردوغان بر برقراری هرچه زودتر ثبات و امنیت در سوریه با همکاری ایران و ترکیه
  تأکید ایران و ترکیه بر حل و فصل مسائل فی‌مابین
  تسریع در اجرایی‌سازی توافق‌های تجاری صورت‌گرفته میان دوطرف

چرا سفر به قاهره مهم بود؟
   رایزنی درباره تحولات منطقه: نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های نقش‌آفرینان منطقه‌ای در قبال تحولات جاری، از مهم‌ترین محورهای رایزنی‌های سران گروه «دی8» در قاهره بود که با تشریح دیدگاه‌ها و مواضع ایران در این زمینه ازجمله در قبال تحولات سوریه، غزه و لبنان همراه شد.
   احیای روابط دیپلماتیک با مصر: هموارسازی گام‌های پیش‌روی تهران و قاهره در مسیر بازگشایی سفارتخانه‌های 2کشور را باید از مهم‌ترین محورها و دستاوردهای سفر به قاهره دانست.
   حمایت اجرایی از مردم غزه و لبنان: ارائه پیشنهادهای راهبردی و واقع‌بینانه درباره انجام اقدام‌هایی برای حمایت از مردم غزه و لبنان را باید ازجمله محورهای رایزنی‌های پزشکیان در مصر به‌حساب آورد.
   ثبات‌سازی در سوریه: گفت‌وگوی کشورهای تأثیرگذار منطقه، ازجمله ایران و ترکیه درباره تحولات جاری در سوریه، نقش مهمی در‌ گذار امن این کشور به‌سوی تشکیل دولتی فراگیر و باثبات دارد.
   توسعه همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای: بهره‌گیری از ظرفیت‌های متکثر سازمان‌های منطقه‌ای، ازجمله «دی8» در توسعه همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای، از راهبردهای اصلی مدنظر رئیس‌جمهور در سفر به مصر بود.
   خنثی‌سازی تحریم‌ها: گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی با کشورهای عضو «دی8» که در قاهره به‌صورت ویژه مورد توجه رئیس‌جمهور ایران بود، می‌تواند به‌عنوان ابزاری راه‌گشا در مسیر خنثی‌سازی تحریم‌های غربی عمل کند.
   شکست راهبرد منزوی‌سازی ایران: محور واشنگتن-تل‌آویو با همراهی برخی دولت‌های اروپایی طی ماه‌های اخیر رویکرد منزوی‌سازی ایران در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را در دستورکار داشته‌اند، اما سفر به‌ قاهره نمودی از شکست چنین سیاستی به شمار می‌رود.