رئیس‌جمهور روسیه در کنفرانس خبری سالانه خود با عنوان «تماس مستقیم» در مسکو، در مواجهه با پرسش‌های متعدد درباره سوریه، شکست نیروهایش را در این کشور پس از سرنگونی بشار اسد رد کرد و گفت که روسیه به اهدافش در سوریه دست یافته است و در حال مذاکره با رهبران جدید سوریه بر سر پایگاه‌های نظامی خود از جمله پایگاه حمیمیم است.
ولادیمیر پوتین، در این نشست خبری که پنجشنبه ۱۹ دسامبر، ۲۹آذر، برگزار شد، افزود: روسیه از طریق این پایگاه چهار هزار نیروی نظامی ایران را از سوریه به تهران منتقل کرده است.
او گفت که «اگر قبلا دوستان ایرانی ما از ما می‌خواستند به آنها کمک کنیم تا واحدهای خود را به خاک سوریه منتقل کنند، اکنون از ما خواستند تا آنها را از آنجا خارج کنیم.»
پوتین یادآور شد که ماه پیش وقتی حدود ۳۵۰ نفر از نیروهای مخالف اسد به حلب رسیدند، حدود ۳۰ هزار نفر از نیروهای حکومت سوریه و در میان آنها نیروهای طرفدار ایران بدون درگیری عقب‌نشینی کردند، مواضع خود را منفجر کردند و منطقه را ترک کردند.
رئیس‌جمهور روسیه همچنین گفت: «دو پایگاه ما در آنجا است، یکی پایگاه نیروی هوایی و دیگری پایگاه نظامی-دریایی. مؤلفه زمینی متشکل از نیروهای مسلح خود سوریه و برخی دیگر، همانطور که همه می‌دانیم چرا که هیچ نکته پنهانی وجود ندارد، به اصطلاح یگان‌های رزمی طرفدار ایران بودند. حتی در برهه ای از زمان ما نیروهای عملیات ویژه را از آنجا بیرون کشیدیم. کار ما آنجا صرف جنگیدن نبوده است.»
تعداد دقیق ایرانی‌های حاضر در سوریه چند نفر بود؟
از زمان سقوط بشار اسد در سوریه و خروج او از این کشور به مقصد روسیه، مقام‌های متعدد ایرانی از وزیر خارجه تا سخنگوی وزارت خارجه و سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه با حضور در برنامه‌های متفاوت تلویزیونی و برگزاری نشست خبری به بیان تحولات رخ داده در سوریه چند هفته و چند روز منتهی به سقوط دولت بشار اسد پرداخته‌اند؛ اما نکاتی که رئیس‌جمهور روسیه در نشست خبری سالانه مطرح کرد از جنبه برخی جزئیات مطرح شده تازگی داشت و اعلام رقم 4 هزار نیروی نظامی ایران در سوریه تا آخرین روزهای حکومت اسد در سوریه از سوی پوتین؛ با بازتاب گسترده در رسانه‌های جهانی روبه‌رو شد.
صحبت‌های پوتین در ایران هم واکنش‌هایی به همراه داشت. مطابق آخرین ویدئو‌ها از آخرین ساعات دمشق پیش از ورود تحریرالشام نیروهای ایرانی در حرم حضرت زینب و رقیه حضور داشتند. اما از اینکه چه بر سرآن‌ها آمده یا چگونه خارج شدند هنوز برای ما مشخص نیست. تنها وزارت خارجه در همان زمان اعلام کرد که برای هیچ ایرانی حاضر در سوریه اتفاق خاصی رخ نداده و همه در سلامت هستند.
با این حساب سوال اصلی این است که تعداد دقیق ایرانی‌های حاضر در سوریه، چه نیروهای نظامی و چه اتباع ایرانی، چقدر بوده است و سوال مهم‌تر اینکه چه بر سر ادوات و تجهیزات نظامی نیروهای ایرانی در سوریه آمده است؟
چند ساعتی بعد از این اظهارنظر‌ها «چند ثانیه» در مطلبی با عنوان «واکنش اصلاحی دو سردار سپاه به خبر پوتین درباره انتقال ۴۰۰۰ نیروی ایرانی از سوریه به کشورمان» به نقل سردار اسماعیل کوثری و سردار اسدی به «اصلاح» سخنان پوتین درباره نیروهای ایرانی پرداخت.
سردار اسدی: روس‌ها در جهت انتقال اتباع ایرانی با ما همکاری کردند. تعدادی از این نیروهایی که روس‌ها آورده‌اند افغانستانی، پاکستانی و حتی سوری هستند که در آنجا از خدمتگزاران حرم حضرت رقیه و حضرت زینب بوده‌اند که به صرف شیعه بودن و نجات جان خود، به ایران آمده‌اند. نیروهای تحت امر ما در سوریه تعداد زیادی نبودند.
به هیچ وجه ۴۰۰۰ نیرو در سوریه نداشتیم
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: نیروهایی که توسط روسیه از سوریه به تهران منتقل شدند ۴ هزار نفر نبودند. اینها شامل تعدادی از اتباع لبنان و افغانستان و کشورهای دیگر که به صورت مستشاری در سوریه فعالیت می‌کردند، بودند. ما اصلا این تعداد نیرو در سوریه نداشتیم، ما به هیچ وجه ۴۰۰۰ نیرو در سوریه نداشتیم.
سردار کوثری ادامه داد: اینکه چرا ما زودتر مستشاران خود را از سوریه خارج نکردیم، به این علت بود که گفتیم تا آخرین لحظه بایستیم تا شاید ارتش سوریه ایستادگی کند که دیدیم نه ارتش ایستادگی کرد و نه آقای بشار اسد.
او تاکید کرد: در درگیری‌های اخیر سوریه ما ۱۵ شهید دادیم که از همین نیروهای مستشاری بودند.
روس‌ها در بازگرداندن اتباع ایرانی به ما کمک کردند
معاون قرارگاه خاتمالانبیا در واکنش به سخنان پوتین گفت: دقیقا نمی‌دانم ۴۰۰۰ نیرو بوده‌اند یا خیر، ولی تعداد زیادی ایرانی از قدیم در سوریه زندگی می‌کردند و روسیه بیشتر آنها را به ایران منتقل کرد.
سردار اسدی، یادآور شد: اینها نیروهای مستشاری ایران نبوده‌اند، ما خودمان نیروهای مستشاری‌مان را از سوریه خارج کردیم.
سردار اسدی ادامه داد: وقتی اسد سقوط کرد، روس‌ها در جهت انتقال اتباع ایرانی با ما همکاری کردند. آنها همه غیرنظامی بودند، ما اجازه نمی‌دهیم نیروهای نظامی مان را روسیه جا به جا کند.
سردار کوثری: نیروهایی که توسط روسیه از سوریه به تهران منتقل شدند ۴ هزار نفر نبودند. اینها شامل تعدادی از اتباع لبنان و افغانستان و کشورهای دیگر که به صورت مستشاری در سوریه فعالیت می‌کردند، بودند. ما اصلا این تعداد نیرو در سوریه نداشتیم، ما به هیچ وجه ۴۰۰۰ نیرو در سوریه نداشتیم
او خاطرنشان کرد: بیشتر این تعدادی که به اسم ایرانی آمده‌اند، شیعیان افغانستانی هستند. ما حتی به معلمان‌مان که بطور رسمی در سوریه بودند، گفتیم از طریق لبنان به ایران بیایند.
معاون قرارگاه خاتمالانبیا گفت: نیروهای تحت امر ما در سوریه تعداد زیادی نبودند. تعدادی از این نیروهایی که روس‌ها آورده‌اند افغانستانی، پاکستانی و حتی سوری هستند که در آنجا از خدمتگزاران حرم حضرت رقیه و حضرت زینب بوده‌اند که به صرف شیعه بودن و نجات جان خود، به ایران آمده‌اند.
همه افراد با هواپیماهای ایرانی به ایران منتقل شدند
سخنگوی وزارت خارجه نیز درباره آمار مطرح شده ازسوی پوتین پیرامون تعداد اتباع ایرانی منتقل شده از سوریه به ایرنا گفت: این افراد شامل خانواده دیپلمات‌ها و کارکنان نمایندگی‌های دیپلماتیک -کنسولی و فرهنگی ایران در سوریه و زائران ایرانی و تعدادی زائر غیر ایرانی و افرادی بود که برای کمک به آوارگان لبنانی به سوریه رفته بودند. همه این افراد با هواپیماهای ایرانی و از طریق فرودگاه حمیمیم که با همکاری روسیه همواره به عنوان فرودگاه کمکی در کنار فرودگاه دمشق استفاده می‌شد، به ایران منتقل شدند.
اسماعیل بقایی با یادآوری سابقه طولانی همکاری و هماهنگی میان ایران و روسیه در مواجهه مشترک با تروریسم در سوریه، گفت: اینکه طرف‌های دخیل در تحولات سوریه روایت‌های خاص خود راجع به علل و عوامل تحولات و نقش بازیگران مختلف داشته باشند، غیر طبیعی نیست. در عین حال به نظر می‌رسد برخی موارد مطرح‌شده در مورد نقش مستشاری ایران در سوریه در روزهای پایانی منتهی به سقوط دمشق، مبتنی بر اطلاعات دقیق نبوده باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: حضور مستشاری ایران در سوریه از ابتدا با هدف کمک به ارتش این کشور و برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از سرایت ناامنی به محیط پیرامونی و کل منطقه بود، تصمیم برای خروج نیروهای مستشاری نیز اقدامی مسئولانه و با در نظرگرفتن شرایط حاکم بر سوریه و وضعیت منطقه صورت گرفت.
وی در پایان این گفت‌و‌گو تاکید کرد که ایران و روسیه دارای روابط مهم در حوزه‌های گوناگون بوده و گفت‌وگوهای دو کشور به طور مداوم در سطوح مختلف در جریان است، ترجیح می‌دهیم تبادل نظرات و تجربیات نیز از مجاری رسمی انجام شود.
آخرین نفری که خط مقدم سوریه را ترک کرد، یک پاسدار بود
در همین حال، فرمانده سپاه انصارالرضا (ع) خراسان جنوبی صبح پنجشنبه در نشست روحانیون سپاه گفت: آخرین نفری که خط مقدم نبرد با تکفیری‌ها در سوریه را ترک کرد، یک پاسدار بود. بار‌ها کشور سوریه در پرتگاه سقوط قرار داشت، اما جمهوری اسلامی به کمک آنها رفت و آنها را نجات داد.
به گزارش مهر، سردار مهدوی در همین حال برای ارتش سوریه جهاد معنایی نداشت، علی رغم هشدارهایی که به مسئولان سوری داده شده اما چون در زمینه جهاد تبیین در حوزه سیاسی و معنوی اقدامی انجام نشده بود اتفاق امروز در سوریه رخ داد.