مهدی زارع، روزنامه‌نگار: کم‌کم آب‌ها در سوریه دارد از آسیاب می‌افتد و این روزها می‌بینیم دمشق پاتوق مقامات مختلف غربی و منطقه‌ای شده است. فی‌الحال ترک‌ها، قطری‌ها و حتی آلمانی‌ها و انگلیسی‌ها هم رفته‌اند دمشق و اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا هم گفته‌اند به‌زودی هیئت‌هایی را می‌فرستند. در این میان ما اما هنوز تکلیفمان معلوم نیست. دستگاه دیپلماسی کشورمان حداقل در دو سطح هنوز مردد است:

اول اینکه بنایی بر ارائه یا حداقل جمع‌بندی یک تحلیل جامع و مانع از اوضاع سرزمین شام ندارد. حالا اینکه نمی‌تواند به تحلیل برسد یا نمی‌خواهد هنوز معلوم نیست.
در ثانی، برنامه‌ای برای آینده هم از سمت مقامات کشورمان در قبال دمشق مشخص نشده است که خب با توجه به مورد اول، طبیعی هم است. تنها موضعی که گرفته شده توسط حسین اکبری، دیپلمات کشورمان بوده که گفته است به‌زودی سفارت ایران در دمشق بازگشایی می‌شود. هرچند او انگیزه این ‌کار را حساسیت ایران روی جمعیت شیعه و عتبات عنوان کرده است. اما این خیلی حداقلی است و اصلاً قابل مقایسه با نگاهی نیست که ما به دمشق داریم.

با همین دغدغه، در ادامه پیشنهادهایی برای خروج سریع‌تر از موقعیت منفعلانه کنونی ارائه می‌شود.

۱- مقاومت در پهنه‌ای بزرگ‌تر از دمشق بازتعریف شود. هدف راهبردی ما از حضور در سوریه همواره تقابل با اسرائیل و خنثی کردن نقشه‌های زیاده‌خواهانه آن بوده است. در همین راستا ما همواره به فضای بسته سیاسی که بشار اسد ایجاد کرده بود نقد داشته‌ایم و این نقدهایمان بیش از هر کسی برای حاکمان فعلی دمشق مشخص است، چرا که به گفته مقامات وزارت خارجه، بارها در گفت‌وگوهای علنی و پنهانی با آن‌ها به این موارد تأکید کرده‌ایم. بنابراین با یادآوری این امر مهم باید زمینه فعال کردن خطوط گفت‌وگو با نظام جدید سوریه را ایجاد کنیم. به‌ویژه اینکه تحریرالشام در راستای ری‌برندینگ از خودش، ادبیات خصمانه گذشته را هم کنار گذاشته است.
۲- الگوی ارتباط سه ساله و حتی چندین ساله ما و طالبان ضمن تغییراتی متناسب با بوم سوریه، در قبال تحریرالشام هم امکان‌پذیر است. تفاوت‌هایی میان تحریرالشام و طالبان وجود دارد و اگر دقیق شویم این تغییرات فرصت‌های بیشتری در اختیار ما می‌گذارد. اتفاقاً طالبان و حتی گروه حماس می‌توانند بهترین میانجی‌های ما برای تکرار این الگوی تعامل در قبال دمشق شوند.
۳- تحریرالشام به ‌هر دلیل و با هر هدفی ادعا کرده پس از سه ماه، دولت ائتلافی را واگذار و انتخابات برگزار می‌کند. دستگاه دیپلماسی ما از هم‌اکنون باید برای بررسی و ارتباط با گزینه‌های احتمالی شرکت‌کننده در انتخابات آینده فعال شود. بسیاری از گزینه‌های مرتبط و متنفذ در پهنه سیاسی سوریه الزاماً ارتباطی هم با تحریرالشام ندارند و می‌توانند تبدیل به همپیمانان ما در این سرزمین شوند.
۴- حتی اگر بنایی بر تعامل نداریم (که البته اشتباه است) پس باید به فکر فعال کردن سمپات‌های خودمان باشیم. هرچند این راهبرد زمانبر است ولی کاملاً امکان‌پذیر است. ساخت اصلی «دفاع وطنی» که شهید همدانی در سوریه ایجاد کرد و اتفاقاً همین آقای بشار آن را تعطیل کرد هنوز هم موجود است. در جمعیت عشایر جنوب و شرق سوریه نیز همپیمانان همراهی داریم. حتی کردها می‌توانند با یک دیپلماسی خوب رفقای آینده ما باشند.