یاشا مخدومی، رئیس انجمن رادیو آنکولوژی ایران در گفتگو با خبرنگار ایلنا درباره دلایل افزایش ابتلا به سرطان در کشور گفت: افزایش میزان سرطان تابع عوامل مختلفی است. تغییرات الگوها و رژیم غذایی و تمایل به فست فود‌ها، افزایش وزن ناشی از تغییرات الگوی غذایی، عدم ورزش و تغییر جامعه به زندگی شهری و استرس‌های ناشی از آن و آلودگی‌های محیطی و صنعتی است. از طرفی با بهتر شدن مراقبتهای بهداشتی و کاسته شدن مرگ و میر ناشی از بیماریهای عفونی و افزایش متوسط عمر شاهد بروز سرطانهایی می‌شویم که مختص سن بالا است .
وی درباره تاثیر آلودگی هوا بر بروز بیماری سرطان در شهرهای بزرگ کشور گفت: غیر از عوامل درون‌زاد و ژنتیک و وراثتی عمده عوامل سرطان‌زا در همین مواردی است که در بالا ذکر شد. اما این که چند در صد مربوط به آلودگی هوا است دقیق نمی‌توان گفت. عوامل سرطان‌زا اثر هم افزایی دارند به عنوان مثال فرد سیگاری که تغذیه نامناسب دارد و در یک شهر آلوده زندگی می‌کند و یا در یک صنعت با آلودگی محیطی کار می‌کند امکان ابتلا به بیماری سرطان در او بیشتر می‌شود.
سرطان روده بزرگ و پروستات رو به افزایش است
این سرطان‌شناس با مقایسه میزان ابتلا به سرطان در ایران با سایر کشورها گفت: میزان ابتلا به سرطان در ایران نسبت به سطح جهان متوسط است و از بسیاری کشورها کمتر و از بعضی کشورها بیشتر است، اما با شیب ملایمی حدود ۵ درصد در سال رو به افزایش است. در هر کشوری بسته به عوامل تغذیه‌ای و آلودگی و نظام زندگی شهری همین مدل تغییرات را داریم به عنوان مثال سرطان روده بزرگ و پروستات در آقایان و سرطان سینه در خانم‌ها رو به افزایش است.
مهمترین چالش‌های بیماران سرطانی در کشور
مخدومی درباره مهمترین چالش‌های بیماران سرطانی در کشور اظهار داشت: به رغم دسترسی راحت بیماران به خدمات درمانی از قبیل تشخیص و درمان در اکثر نقاط کشور، خدمات درمان نسبت به درآمد اکثر مردم بخصوص درمانهای جدید از قبیل تکنیکهای جدید رادیوتراپی و داروهای نوین سرطان گران هستند و بیمه پوشش کافی بیمه در مورد درمانهای نوین را به مردم ارائه نمی‌دهد.
سرطان، اقتصاد خانواده را فلج می کند
وی در ادامه افزود: فرد سرطانی یا نان‌آور اقتصادی خانواده است و یا برای مراجعه به مراکز درمانی اغلب یک فرد نان‌آور خانواده را درگیر می‌کند و در نتیجه در طول درمان اقتصاد خانواده فلج می‌گردد که این نیز علاوه بر مخارج درمانی مهمترین چالش است که اغلب توسط بیمه و دولت‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.
تاثیر تحریم‌ها بر خدمات درمانی در حوزه سرطان
این پزشک متخصص درباره تاثیر تحریم‌ها بر خدمات درمانی در حوزه سرطان گفت: در بحث تحریم ها، تصور بر این است تحریم شامل دارو و تجهیزات پزشکی نیست اما عملا اثرگذار است. تحریم‌ها مناسبات اقتصادی برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی از کشورهای خارجی را دشوارتر و کند کرده است.
وی تصریح کرد: پیامدهای تحریم‌ها در حوزه سلامت عدم دسترسی به دانش کافی است. اگرچه متخصصین سرطان داخل کشور اعم از متخصصین رادیوآنکولوژی، هماتولوژی آنولوژی و جراحان سرطان از دانش کافی برخوردار هستند اما نیاز است به طور مرتب با دانش روز دنیا در حوزه سرطان در ارتباط باشند و تکنیکهای جدید سریعا به داخل کشور منتقل شود. تحریم‌ها با گران کردن ارز و تضعیف توان اقتصادی کادر درمان، دریافت و پرداختن به تکنیک و دانش‌های جدید برای کادر درمان را بسیار مشکل کرده است.
بیماری سرطان، مرگ و میر بالایی دارد
وی تصریح کرد: بیماری سرطان بیماری ساده‌ای نیست و بیماری است که مرگ و میر بالایی دارد. در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا نزدیک به ۶۰ درصد بیماران سرطانی بهبود می‌یابند. اما آمار مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران بیشتر است که عمدتا به دلیل تشخیص دیررس، مراجعه دیرهنگام بیمار، وحشت بی‌مورد از بیماری سرطان به ویژه در مراحل اولیه که قابل درمان است و مشکل در برنامه‌های تشخیص زودرس و غربالگری است که باید انجام شود تا بیماری سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و با هزینه کمتر و روش‌های ساده‌تر درمان شود.
مخدومی در پاسخ به سوالی درباره توان سیستم درمانی کشور برای تشخیص و درمان سرطان در مراحل اولیه، گفت: مهمترین مسئله در سیستم اقتصاد سلامت کشور است و اقتصاد سلامت تابعی از اقتصاد کلان جامعه است. نمی‌توانیم بگوییم اقتصاد سلامت می‌تواند بهتر شود در حالی که کل اقتصاد کشور دچار مشکل است. راهکار اساسی این است که مردم بتوانند هزینه‌های تشخیص و درمان را پرداخت کنند و دولت قادر باشد تمام افراد را تحت پوشش قرار دهد واین مستلزم افزایش سرانه درمان در کشور و توسعه بیمه‌های همگانی است. ضروری است که تمامی درمانهای جدید طبق راهنماهای بالینی تحت پوشش خدمات بیمه قرار گیرد.
هنوز در درمان رادیوتراپی پیشرفته مشکل داریم
وی در ادامه گفت: مسلم این است که در بسیاری موارد در درمان بیماری سرطان پیشرفت کرده‌ایم و بسیاری از داروها را در کشور تولید می‌کنیم. اما درمانهای جدید و تحقیقات پایه‌ای سرطان اقدامات بسیار هزینه بری است که باید در کشور توسعه پیدا کند. برای دسترسی مردم به سیستم‌های نوین پرتو درمانی، امکانات لازم برای آن باید گسترش پیدا کند. این در حالی است که هنوز در درمان رادیوتراپی پیشرفته مشکل داریم.
این پژوهشگر حوزه سرطان گفت: نیروی متخصص در کشور وجود دارد اما توزیع نیرو در سطح کشور باید بهبود یابد. نیروها باید متناسب با اقتصاد سلامت رشد کنند و از درآمد مکفی برخوردار باشند تا بتوانند کار کنند و در مراکز درمانی شهرستان‌های کشور توزیع پیدا کنند.
برنامه‌های غربالگری سرطان به صورت محدود انجام می‌شود
وی درباره میزان غربالگری سرطان در کشور با اشاره به اینکه برنامه‌های غربالگری سرطان به صورت محدود انجام می‌شود، گفت: همه سرطان‌ها لزوما با غربالگری تشخیص زودرس داده نمی‌شود. در مواردی از غربالگری استفاده می‌شود که تست‌ها؛ ساده، ارزان و از قابلیت استفاده عمومی برخوردار باشد و در عین حال کارایی لازم را داشته باشد تا بتوانیم کار غربالگری را انجام دهیم. در حال حاضر غربالگری سرطان در کشور در برخی موارد در حال انجام است.
مخدومی تاکید کرد: خواست همه مسئولان، پزشکان و کادر درمان است که بیماران بهبود یابند اما تمام مسائل و مشکلات در حوزه بیماری سرطان، تابع عوامل مختلفی است و مهمترین موضوع اقتصاد سلامت است و اقتصاد سلامت متاثر از اقتصاد کلان جامعه است و تحریم‌ها بر روی این مسئله تاثیر دارد.