رؤسای جمهور ایران و ترکیه در حاشیهٔ اجلاسی در قاهره برای نخستین بار پس از سقوط بشار اسد با یکدیگر گفت‌وگو و از جمله بر وحدت و تمامیت ارضی سوریه تأکید کردند.
اجلاس سران هشت کشور اسلامی در حال توسعه، موسوم به «دی-۸»، روز پنجشنبه ۲۹ آذر در قاهره و زیر سایهٔ تحولات اخیر منطقه برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در حاشیهٔ این اجلاس و در گفت‌وگویی کوتاه با همتای ایرانی خود، مسعود پزشکیان، گفت آنکارا خواهان سوریه‌ای است که در آن «ریشه‌های تروریسم نابود شده» باشد.
بنابر این گزارش، او همچنین بازگشت ثبات به سوریه و بازسازی سریع این کشور را «تنها با همکاری و مشارکت تمامی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی» امکان‌پذیر دانست.
همچنین به گزارش ایرنا، مسعود پزشکیان در این دیدار بر تمامیت ارضی سوریه تأکید کرد.
بنابر این گزارش، او تأکید کرد که هرگونه تحولات در سوریه باید با حفظ تمامیت ارضی این کشور همراه باشد و خدشه به آن «به هیچ وجه قابل قبول نیست».
این نخستین دیدار رؤسای جمهور دو کشور پس از سقوط حکومت بشار اسد، رئیس‌جمهور مخلوع سوریه، است.
طی جنگ داخلی سوریه، ایران و شبه‌نظامیان متحدش از حکومت بشار اسد دفاع می‌کردند و ترکیه نیز به پشتیبانی از مخالفان مسلح حکومت سوریه می‌پرداخت.
علی خامنه‌ای چندی پیش سقوط رژیم بشار اسد را «نقشه مشترک» آمریکا و اسرائیل با کمک «یک کشور همسایه» خوانده بود.
وزیر خارجه ترکیه روز پنجشنبه در واکنش به این سخنان گفت حضور ایران در سوریه مانع از «نسل‌کشی» در غزه نشد.
سفر مسعود پزشکیان به مصر نخستین سفر رئیس‌جمهور ایران به این کشور طی حدود ۱۲ سال گذشته به شمار می‌رود. پیش از او محمود احمدی‌نژاد بهمن ۱۳۹۱ در سفر به قاهره با محمد مُرسی، رئیس جمهور وقت مصر، دیدار کرده بود.
مسعود پزشکیان پیش از ترک قاهره همچنین با شمار دیگری از شرکت‌کنندگان در اجلاس دی-۸ از جمله رئیس جمهور مصر و نخست وزیر پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد.
بیانیه پایانی اجلاس و تاکید بر همکاری مشترک
هشت کشور مصر، ترکیه، ایران، نیجریه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی و مالزی اعضای سازمان دی-۸ یا سازمان کشورهای اسلامی در حال توسعه هستند.
سران این کشورها در بیانیه پایانی اجلاس قاهره بر تعهد خود به «پیشبرد اهداف توسعه مشترک در چارچوب اصول برادری، صلح، گفت‌وگو، عدالت، برابری، حاکمیت قانون و دموکراسی» تاکید کردند.
در این بیانیه همچنین بر چندجانبه‌گرایی و اهمیت تقویت همکاری‌ها برای تقویت توسعه پایدار، ترویج صلح و رسیدگی به چالش‌های جهانی مانند فقر و تغییرات اقلیمی تاکید شده است.
بیانیه پایانی این اجلاس همچنین بر تلاش‌های مشترک اعضا برای اجرای نقشه راه ده ساله این سازمان، موسوم به ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰، تاکید کرده است.
عنوان این دوره اجلاس دی-۸ «سرمایه‌گذاری در حوزه جوانان و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط: شکل دادن به اقتصاد فردا» بود. با این حال تحولات سوریه، جنگ غزه و آتش‌بس لبنان بر آن سایه انداخته بود.
محمود عباس خواستار «مجازات اسرائیل» شد
رهبران حاضر در اجلاس دی-۸ روز پنجشنبه همچنین نشستی درباره تحولات غزه و لبنان برگزار کردند.
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، در این نشست خواستار «مجازات اسرائیل» شد.
او گفت که جامعه بین‌الملل باید «استاندارد واحدی را درباره عدالت» اتخاذ کند و اطمینان دهد که اسرائیل به دلیل «تخطی از قوانین بین‌الملل» مجازات خواهد شد.
محمود عباس همچنین خواستار اجرای یک طرح سیاسی شد که شامل آتش‌بس در غزه، خروج کامل اسرائیل از این باریکه و عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل است.
نشست غزه و لبنان در حالی برگزار می‌شد که تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها در هفته‌های اخیر افزایش یافته است.
مصر، در کنار ایالات متحده و قطر، یکی از کشورهای میانجی در این مذاکرات است.
